اقتصاد۲۴- در حالی که امروز موعد ازسرگیری مذاکرات سیاسی بسر می‌آید بازار‌های مالی ایران هر یک واکنش متفاوتی از خود نشان داده‌اند. بازار ارز و طلا با رفتاری محتاطانه و آرام، نشانه‌هایی از انتظار و احتیاط را به نمایش گذاشتند؛ نه از جهش خبری بود و نه از افت شدید. اما در مقابل، بورس تهران در روز چهارشنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ با رنگ غالب قرمز و عقب‌نشینی شاخص کل، سیگنال متفاوتی را مخابره کرد.

شاخص کل بورس با ریزش ۵۳ هزار و ۹۸۰ واحدی، معادل ۱.۷ درصد پایین آمد و به سطح سه میلیون و ۱۱۵ هزار و ۵۲۳ واحد رسید. شاخص هم‌وزن نیز نزولی بود و با ریزش ۱۱ هزار و ۸۸۷ واحدی، معادل ۱.۲۳ درصد کاهش یافت و به سطح ۹۵۳ هزار و ۹۲۰ واحد رسید. شاخص کل فرابورس هم در روز ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴، ریزش ۲۴۴ واحدی را تجربه کرد و با کاهش ۰.۸۹ درصدی در ارتفاع ۲۷ هزار و ۲۹۶ واحدی قرار گرفت.

این رفتار متضاد در حالی رخ داد که در هفته‌های اخیر بازار سرمایه تلاش کرده بود بخشی از ریزش‌های قبلی خود را جبران کند، اما به‌نظر می‌رسد با نزدیک شدن به فضای سیاسی مبهم بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح دهند بار دیگر در موقعیت انتظار یا حتی خروج قرار بگیرند.

اظهارات سردبیر شبکه CNN مبنی بر اینکه تیم فنی در مذاکرات روز یکشنبه عمان حضور نخواهد داشت و از سوی دیگر، تأکید مذاکره‌کننده ارشد آمریکا بر اینکه «برنامه غنی‌سازی ایران، خط قرمز است»، خوشبینی نسبت به دور چهارم مذاکرات را پرتنش و مبهم کرده است. در چنین فضایی، بورس به‌عنوان بازاری که پیش‌تر نسبت به تحولات غیراقتصادی واکنش نشان می‌دهد، امروز شاهد افت دسته‌جمعی نمادها، کاهش ارزش معاملات و خروج بخشی از سرمایه حقیقی بود. به نظر می‌رسد فعالان بازار، تا روشن شدن نتیجه گفت‌وگوها، ترجیح می‌دهند در موقعیت تماشا باقی بمانند.

خوش‌بینی بورس نسبت به دور چهارم مذاکرات کمرنگ شد

حمید میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به اینکه چرا بازار یک روز پیش از آغاز مذاکرات قرمز شد؟ به اقتصاد ۲۴ گفت: «مهم‌ترین متغیر اثرگذار بازار سرمایه، مذاکرات است. هر خبری که از طرفین مذاکره‌کننده بیرون می‌آید روی روند بازار اثر می‌گذارد. واقعیت این است که تیم مذاکره‌کننده ارشد آمریکا موضع سختی گرفتند و طرف ایرانی هم بازخورد تلطیف کننده‌ای نداشته است؛ بنابراین خوش‌بینی نسبت به دور چهارم کم‌رنگ‌تر شده است.»

وی ضمن بیان اینکه مواضعی که طرفین داشتند چندان مورد پسند بازار سرمایه قرار نگرفت، افزود: «پیش‌بینی کردن جهت‌گیری‌های سیاسی خیلی سخت است و امکان پذیر نیست. از این رو یک سری ریسکشان را کم می‌کنند و از بورس خارج می‌شوند و اگر اخبار مثبت منتشر شود، دوباره وارد بازار می‌شوند. بازار هم تحت تاثیر این اخبار سیاسی نوسان دارد. البته درصورت موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات و برقراری ثبات سیاسی، به نظر می‌رسد بازار باز هم باوجود ناترازی‌های انرژی و تحولات اقتصادی با چالش مواجه شود. علیرغم اینکه باید به اوضاع سیاسی و موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات خوش‌بین باشیم، اما پس از توافق احتمالی هم با چالش‌های عمده‌ای راجع به ناترازی‌ها، رکود اقتصادی و بالا بودن سود بانکی مواجه هستیم که از متغیر‌های اثرگذار بر بورس هستند.»

سناریو‌های مقابل بورس در صورت توافق یا شکست مذاکرات

این تحلیلگر بورس در پیش‌بینی خود از وضعیت بازار سرمایه درصورت حصول توافق، بیان کرد: «در صورتی که آرامش و ثبات سیاسی بر کشور حاکم شود، به نظر می‌رسد روند بازار مثبت باشد ولی این روند تند و با جهش‌های خیره‌کننده نیست. درواقع با مرور زمان، انجام اصلاحات اقتصادی و صنعتی و همچنین ورود سرمایه‌گذار خارجی و تامین مالی که احتمالا انجام خواهد شد، روند مثبتی در پیش گرفته شود، اما نباید توقع رشد‌های شارپی و هیجانی را داشته باشیم.»

بیشتر بخوانید:  چرا سرمایه‌گذاران بورسی بلاتکلیف شدند؟

میرمعینی ادامه داد: «درصورتی که توافقی رخ ندهد علاوه بر تداوم مشکلات اقتصادی که راه حل داخلی ندارد، در صورت ادامه تنش این مشکلات افزایش پیدا خواهد کرد. مشکلات سیاسی و درگیری‌های شدیدی را هم خواهیم داشت که خود بزرگترین ریسک‌های حاکم بر بازار می‌شوند و به دنبال آن ریزش‌های شارپی و تندی را تجربه خواهیم کرد.»

چرا بورس واکنش منفی نشان داد؟

وی در پاسخ به اینکه چرا بازار‌های دلار و طلا مانند بورس چندان واکنشی از خود نشان ندادند؟ گفت: «بازار‌های دلار و طلا چندان از نقدشوندگی بالایی برخوردار نیستند، عملکردشان تابع دامنه نوسان نیست و حد رشد یا منفی بودنشان محدوده خاصی ندارد؛ بنابراین میزان نوسان در این بازار‌ها هیجانی‌تر و با ریسک بالاتری است. این عوامل باعث می‌شود که فعالان این بازار‌ها دست به عصا راه بروند و به موازات انتشار اخبار تصمیم بگیرند؛ بنابراین جریان فعالیت‌های معاملاتی در بازار دلار و طلا متفاوت‌تر از بازار سرمایه است. به نظر می‌رسد که معامله‌گران بازار سرمایه با مطالعه و حرفه‌ای‌گری بیشتری حضور دارند چراکه بازار ارز و طلا عمومیت بیشتری دارد. از این رو چندان نمی‌توان رفتار معامله‌گران این بازار‌ها را مقایسه کرد.»