اقتصاد۲۴- چتـر حـمـایتی سیاستگذاران از بورس و سرآغاز اخبار مثبت از فضای سیاسی کشور، سرانجام راه بازگشت پول به بازار سهام را باز کرد. بورس تهران در روز گذشته هم در مدار صعود باقی ماند و هم نظاره گر بازگشت سهامداران خرد و حقیقی نیز بود؛ به طوری که خبری از احتیاط شدید سهامداران خرد در سمت خرید نبود. اما آیا می‌توان گفت ورق بورس برگشته است؟ بدون شک صعود دماسنج اصلی بازار و ورود پول را می‌توان یکی از بهترین اتفاق‌های ممکن برای بورس تهران در روز‌های اخیر دانست. اهمیت این مساله مخصوصا آنجا روشن می‌شود که دریابیم طی هفته‌های اخیر یعنی بعد از بازگشایی این بازار تا آخرین روز معاملاتی قبل از آغاز حمایت‌ها نماگر اصلی بورس ریزشی ۱۲ درصدی را به نمایش گذاشت.

اما آنچه روشن است اینکه مطالبه سهامداران در روز‌های اخیر علاوه بر حمایت صحیح از بازار مذکور، پیش‌بینی‌پذیر بودن وضعیت ریسک‌های سیاسی و اقتصادی نیز بوده است. فعالان اقتصادی بعد از اعلام آتش‌بس به دلیل محتمل بودن سناریو‌های بدبینانه به شدت محتاط شدند. بررسی وضعیت معاملات بازار سرمایه نشان می‌دهد؛ طی همین مدت حدود ۴۰ همت پول حقیقی از بازار خارج شده است. با توجه به اینکه در بازه زمانی مذکور خبری مبنی بر از سرگیری مذاکرات هسته‌ای کشور مخابره نشد؛ سرمایه‌گذاران استراتژی معاملاتی خود را بر مبنای فروش قرار دادند.

اما روز گذشته و همزمان با انتشار برخی اخبار مثبت، ورق بورس برگشت و شاهد ورود پول از سوی سهامداران حقیقی بودیم. پرسشی که در این میان مطرح می‌شود آن است که آیا این بازگشت می‌تواند نشانه‌ای جدی از احیای اعتماد سهامداران باشد. بسیاری از کارشناسان تداوم ورود پول و تقویت تقاضای موثر سهامی را مشروط به چند اتفاق مهم می‌دانند. یعنی باز شدن منگنه خرید در گام نخست شاید بتواند برای نجات بازار سهام موثر عمل کند، اما در صورتی این مهم می‌تواند پیشران رشد بازار تلقی شود که متوقف نشود. در آخرین روز معاملاتی هفته قبل نیز تالار سهام بعد از ۱۸ روز متوالی خروج پول، موفق شد در مقادیری کمتر از ۹۰ میلیارد تومان پذیرای پول حقیقی باشد، اما این اتفاق ادامه نداشت.

در روز‌های شنبه و یکشنبه نیز شاهد خروج مجدد پول از سوی سهامداران خرد و حقیقی بودیم. اصرار سهامداران بر فروش آن هم زمانی که بازار، صعود شاخص‌های سهامی را ثبت می‌کند یک پیام مشخص دارد: آنکه سهامداران نسبت به رشد شاخص‌ها مردد هستند. به عبارتی با توجه به اینکه افزایش بازدهی بورس طی هفته اخیر در راستای مشوق‌های حمایتی انجام گرفته با توقف حمایت‌ها بورس می‌تواند بلافاصله رشد به دست آورده را پس دهد.

پیشران‌های اصلی

فارغ از این موضوع، سایه ریسک‌های سیاسی همچنان به قوت خود باقی است. حتی دلار آزاد و طلا نیز در معاملات روز گذشته افزایش قیمت را ثبت کردند. به این ترتیب می‌توان دریافت که موفقیت عملیات نجات به گشایش‌های دیگری نیز نیاز دارد. کارشناسان می‌گویند بلاتکلیفی‌های کنونی هم نسبت به تداوم حمایت‌ها و هم وضعیت ریسک‌های سیاسی سبب شده تا به‌رغم صعود شاخص ها، سهامداران خرد و حقیقی رغبتی برای خرید سهام نشان ندهند. کمااینکه عوامل خرد اقتصادی نیز نقش مهمی در تضعیف بازار سهام ایفا می‌کنند.

بیشتر بخوانید:اتفاق بی سابقه در بورس پس از جنگ ۱۲ روزه

هلن عصمت‌پناه، تحلیلگر بازار‌های مالی، می‌گوید: سهامداران، رشد بورس در مقطع کنونی را به منزله فرصتی جدی برای خروج از بازار تلقی می‌کنند. به همین دلیل ردپای سهامداران حقیقی در سمت خرید می‌تواند متزلزل ارزیابی شود. به‌خصوص اینکه با تعطیلی خطوط تولید صنایع با افزایش گرمای هوا، همچنان خطر وقوع بحران در بنگاه‌های بورسی وجود دارد.

با نگاهی به گزارش‌های ماهانه سال‌های گذشته نیز می‌توان کاهش تولید را در صنایع به دلیل قطعی برق دید، در برخی از بنگاه‌های فولادی و سیمانی کاهش محسوس تولید سبب شده تا کارنامه مناسبی را از خود راهی سامانه کدال نکند. در واقع قطعی برق کارخانه‌ها موضوع جدی است که تهدیدی برای صنایع مختلف به حساب می‌آید و شرکت‌های تولیدی ممکن است توانند تولید و فروش خود را حفظ کنند. با تشدید قطعی برق در تابستان می‌توان انتظار داشت تولیدات شرکت‌ها نسبت به ظرفیت اسمی آنها فاصله داشته است. به این ترتیب به نظر می‌رسد تا پایان تابستان و قطعی گسترده برق شرایط تولید و فروش شرکت‌ها در حد مطلوب نباشد. مشکلاتی مانند قطعی برق و گاز یکی از مصائب اصلی بورس تهران محسوب می‌شود که گریبان صنایع را گرفته است.

به گفته این کارشناس، نوسانات نرخ در بازار‌های ارز و طلا نیز نقش مهمی در ورود سرمایه‌گذار به بورس ایفا می‌کند. به نظر می‌رسد با رونق بازار‌های موازی شانس ورود پول به تالار سهام کاهش یابد. واقعیت آن است که بازار‌های ایران نسبت به شوک‌های گوناگون واکنشی سریع نشان داده و نمی‌توانند به سرعت احیا شود. این موضوع را در بازار سهام و پس از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه نیز مشاهده کردیم که چطور نزدیک به ۳۷ همت پول حقیقی از بازار خارج شد. این در حالی است که بورس با رشد روز‌های اخیر، بخشی از ریزش شاخص کل در دوران پساجنگ را جبران کرده است؛ در آخرین روز معاملاتی قبل از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، شاخص کل بورس تهران در سطح ۲ میلیون و ۹۸۴‌هزار واحدی قرار داشت و این شاخص با افت‌های مکرر در دوران پس از جنگ، تا محدوده ۲ میلیون و ۶۳۷‌هزار واحدی عقب نشینی کرد. اما با رشد روز‌های اخیر بازار، بخشی از افت شاخص در دوران پساجنگ جبران شده است، اما خبری از اقبال سهامداران نبوده است.

در باب چرایی عدم بازگشت اقبال جدی از سوی سهامداران حقیقی می‌توان به این نکته پرداخت که در فضای اقتصادی و سیاسی کشور که بازار اخبار داغ بوده و اخبار متنوعی از سوی مراجع مختلف منتشر می‌شود؛ این امر به احتیاط سرمایه‌گذاران منجر می‌شود. تنوع انتشار اخبار تا حدودی اقبال و اعتماد دوباره را به بازار سهام را سلب کرده و در میان‌مدت ممکن است بعد از مدت‌ها شاخص بورس را مجددا در مسیر نزولی قرار دهد. حال دلیل این عدم‌استقبال به بازار سهام می‌تواند نشات گرفته از ترس‌های حاکم بر وضعیت متغیر‌های اثرگذار بر روند بازار باشد. تشدید ریسک‌های سیاسی نیز با توجه به سناریو‌های احتمالی عاملی است که می‌تواند از اکنون بخشی از جریان نقد را حتی از سمت صنایعی که عمدتا در سطوح ارزنده‌ای هم هستند خارج کنند.

با این حال کارشناسان می‌گویند؛ انتشار اخبار مثبت تا حدودی در کوتاه‌مدت اقبال و اعتماد دوباره را به بازار سهام بازمی گرداند.

منبع: دنیای اقتصاد