مسئولیت مهندسین ناظر چیست؟

پروژه های ساختمانی از ابتدای امر تا مرحله نهایی و دریافت پایان کار، از پیچیدگی های بسیاری برخوردار هستند. در این میان هم سرمایه و هم نیروی انسانی به عنوان مهم ترین ابزار در ساخت و ساز درگیر هستند.

لذا بهتر است برای پیشرفت بیشتر یک پروژه از ساختمان سازی گرفته تا ساخت پل، مشاورین و ناظرین متخصص بر روند کار نظارت کامل داشته باشند. حتی زمانی که برای پایان کار ساختمان اقدام می کنید باید برگه استحکام بنا را از مهندسین ناظر دریافت نمایید.

در این میان گاهی صاحبان ساختمان های کوچک از استفاده از مهندسین ناظر سر باز می زنند و گمان می کنند که نظارت تنها بر سازه های بزرگ است و برای ساختمان های معمولی نباید از آن استفاده شود. اما باید متذکر شد که بیشترین اختلافات حقوقی راجع به همین ساختمان ها است.

در ادامه پیرامون مسئولیت مهندسین ناظر چیست، به تعریف جامعی از این حرفه و انواع آن خواهیم پرداخت. همچنین لزوم وجود مهندسین ناظر برای نظارت بر پروژه را عنوان خواهیم کرد.

مهندس ناظر

مهندس ناظر کیست؟

در یک ساختمان در حال ساخت نیروی انسانی بسیاری دخیل هستند که می تواند از کارگر ساده تا مهندسین رتبه بالا متفاوت باشند. در این بین مهندسین ناظر نقش مهمی را در پیشرفت کار و افزایش بهره وری دارند.

مهندس ناظر ساختمانی می تواند شخصیت حقیقی و یا حقوقی باشد که با تکیه بر دانش فنی و آکادمیک خود و همچنین تجربه کاری می تواند بر تمامی مراحل کار نظارت کرده و بهترین نتیجه را از عملیات ساختمانی برداشت نمایند.

این مهندسین نه تنها بر اساس آموزه های خود بلکه، با انطباق بر استانداردها و اصول ارائه شده در مقررات ملی ساخت و ساز بر تمامی مراحل نظارت دارند و در نهایت کار گزارش های مربوطه را ارائه می دهند.

اما این نظارت تنها بر اصول ساخت ساختمان خلاصه نمی شود و در حوزه تاسیسات و برق ساختمان نیز اعمال می شود. لذا در اجرای یک پروژه مهندسین بدین ترتیب برای نظارت حضور دارند:

  • نظارت بر ساخت سازه( مهندس عمران)
  • نظارت بر نازک کاری و پروژه معماری( مهندس معمار)
  • نظارت بر اجرای تاسیسات مکانیکی( مهندس مکانیک)
  • نظارت بر اجرای تاسیسات برقی( مهندس برق)

مسئولیت مهندسین ناظر ساختمانی

از همان زمانی که پروانه ساختمانی برای ساخت و ساز از شهرداری دریافت می شود، مسئولیت مهندسین ناظر نیز شروع می شود و همانطوری که عنوان شد، در بخش های مختلف پروژه اعمال می شود.

حتی اگر مهندس طراح نقشه ها با مهندس ناظر یکسان باشند، می توان گفت شروع مسئولیت این افراد به چند مرحله عقب تر باز می گردد. کارهایی که توسط نظام مهندسی ساختمان به مهندسین ناظر ارجاع داده می شود، به صورت چهار ناظره و یا تک ناظره است.

خدمات مهندسان ناظر طبق قانون ارجاع کار و پس از عقد قرارداد بین مالک و ناظر و تایید برگ شروع کار ناظر، شروع می شود. نظارت مهندس ناظر بر عملیات اجرایی نظارت مستمر بوده و در صورتی که نظارت با حضور چهار ناظر از چهار رشته باشد، نظارت جمعی است و تحت هیچ شرایطی به صورت جدا جدا نیست.

مهندس ناظر باید پیش از تقبل مسئولیت نظارت ساختمان تجربیات و سواد خود را با هم به کار گیرد تا بتواند به خوبی از پس آن برآید.

مسئولیت مهندسین ناظر ساختمان (چهار نفره)

مسئولیت نظارت بر ساختمان بر عهده چهار نفر بوده و متناسب با تخصص آنان این مسئولیت ها را تقسیم می کنند. یکی از این افراد علاوه براینکه به وظایف خود باید بپردازد (که مهندس معمار است و یا مهندس عمران)، وظیفه هماهنگی با بقیه مهندسین ناظر را هم بر عهده دارد.

همچنین این شخص وظیفه مکاتبات با مراجع صادر کننده پروانه ساخت را نیز بر عهده دارد. به این مهندس ناظر، مهندس ناظر هماهنگ کننده نیز گفته می شود. ناظر هماهنگ کننده یک فرد حقیقی یا حقوقی است که دارای پروانه اشتغال و صلاحیت جهت نظارت بر امور ساخت و ساز ساختمان در رشته عمران یا معماری است.

براساس تعریف مسئولیت های مهندسان در رشته های ساخت و ساز، مهندس ناظر هماهنگ کننده علاوه بر اینکه هماهنگی بین مهندسان ناظر در هر ساختمان و یا مجتمعی را عهده دار است، وظیفه دارد گزارش هر مرحله از کار را به شهرداری و دیگر مراجع مربوطه ارائه کند.

مهندس ناظر

شرح وظایف مهندس ناظر هماهنگ کننده

  • به وجود آوردن ارتباط و هماهنگی بین مهندسان ناظر و مجری طرح مهمترین و اولین وظیفه مهندس ناظر هماهنگ کننده است.
  • مسئولیت هماهنگی و مدیریت کیفیت و کمیت اجرای پروژه نیز بر عهده مهندس ناظر هماهنگ کننده است. همچنین ناظر هماهنگ کننده نماینده بقیه مهندسان ناظر در تماس با مراجع مربوطه نیز است.
  • کنترل وضعیت انجام کارها و اطمینان یافتن از شرایط اجرای ساخت و ساز توسط سازنده و یا سازندگان از جمله وظایف مهندس ناظر هماهنگ کننده است. ناگفته نماند که طبق شیوه کار شهرداری ها، انجام پروژه هایی که مساحتی بیش از 2000 متر مربع دارند باید توسط مجری صاحب صلاحیت مندرج در پروانه ساخت صورت پذیرد.
  • برگه آغاز عملیات ساخت و ساز باید پس از اینکه توسط مجری قرارداد رویت شد به امضای ناظر هماهنگ کننده برسد.
  • پس از اینکه جواز ساختمانی صادر شد و پیش از امضا برگه آغاز عملیات ساخت و ساز یعنی آخرین برگه جواز، ناظر هماهنگ کننده باید از ملک دیدن کرده و اطمینان یابد که تخریب و یا موارد دیگری انجام نشده باشند.
  • استمرار و پیوستگی ارتباط با دیگر ناظران و اطلاع دادن به آنها برای حضور یافتن در کارگاه در مواقع لازم از وظایف مهندس ناظر هماهنگ کننده است. همچنین برگزار کردن جلسه های هماهنگی و تهیه کردن صورت جلسات دوره ای هم باید توسط این مهندس ناظر انجام شود.
  • پس از امضا برگه آغاز کار توسط ناظر هماهنگ کننده، ناظر ساختمان مسئولیت نظارت بر اجرای درست عملیات تخریب را بر عهده دارد. مسئولیت سایر مهندسان ناظر نیز در زمانی شروع می شود که پروانه ساختمانی صادر شود.
  • حل اختلاف بین مهندسان ناظر و مجری جزو مسئولیت مهندسین ناظر هماهنگ کننده است. اگر در حین عملیات ساخت و ساز در امور مربوط به رعایت مقررات ملی، اجرای نقشه ها، مشخصات فنی و غیره میان هر یک از مجریان و یا ناظران اختلافی به وجود آید، ابتدا ناظر هماهنگ کننده باید از طریق داوری به حل اختلاف اقدام کند. سپس اگر طرفین نظر او را به عنوان داور قبول نکردند، باید مراحلی که برای توقف عملیات اجرایی انجام شوند را به مراجع صادر کننده پروانه اطلاع دهد تا کارهای لازم توسط کمیته داوری حاضر در سازمان استان صورت پذیرد.

شرح مسئولیت های مهندس ناظر تک نفره

کل وظایف حرفه ای نظارت بر ساختمان بر عهده یک مهندس عمران و یا معماری است که شامل سازه، معماری، تاسیسات برقی و مکانیکی و نقشه برداری است. تنها در وضع حاضر است که مالک پس از خود مبنی بر دریافت کنتور برق و پیمودن مراحل اداری از طریق سیستم ارجاع برق اماکن، یک نفر مهندس متخصص در رشته برق را برای کنترل کارهای انجام شده انتخاب می کنند.

مهندس ناظر

نتیجه گیری

در این مقاله به تعریف و تشریح مسئولیت مهندسین ناظر پرداختیم و از جنبه های مختلفی به وظیفه های او نگریستیم. به طور کلی مهندس ناظر هماهنگ کننده از نظر کمی و کیفی بر عملیات اجرایی ساختمان نظارت می کند.

همچنین مهندس ناظر با نظارت بر عملیات ساخت و ساز از تخلف ها نیز پیشگیری می کند. از آنجایی که سرعت ساخت و ساز خانه در کشور ما رو به افزایش است، برای پیشگیری از حوادث و تخلف از قوانین مقررات ملی ساختمان و قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مهندسین ناظری را به اینن کار می گمارند.

برای آشنایی بیشتر با موضوعاتی مرتبط با حوزه املاک و ساخت و ساز می توانید به مجله املاک داران مراجعه فرمایید. علاوه براین مجموعه املاک داران خدمات گسترده ای را در حوزه ساخت و ساز و خرید و فروش ارائه می دهد که شامل تهاتر، مشارکت در ساخت، خرید و فروش خانه در اصفهان و غیره می شوند.