آنچه در این مقاله می خوانید:
فوندانسیون یکی از مهم ترین بخش های ساخت و ساز به شمار می رود. شناژ نیز یکی از بخش های مهم پی ریزی ساختمان است. در واقع لغت شناژ به معنای زنجیر کردن، در صنعت ساخت و ساز به منظور اتصال پی ها به یکدیگر است. البته هر سازه ای به شناژ نیاز ندارد و در برخی از ساختمان ها بکار می رود. با املاک داران همراه شوید تا بدانید شناژ بندی چیست؟ انواع شناژ بندی کدامند و چه کاربردی در ساختمان دارد؟
فوندانسیون پایین ترین بخش ساختمان است که سایر اجزا روی آن قرار می گیرند. تمامی نیروهای وارد بر سازه به فوندانسیون انتقال می یابد و سپس به زمین می رسد. اگر پی ها در ساختمان از هم جدا باشند، امکان حرکت آن ها در شرایط مختلف وجود دارد. به همین دلیل مهندسین سازه به منظور اتصال پی های منفرد و یکپارچه سازی کل پی از شناژ یا کلاف استفاده می کنند.
شناژ ساختمان باعث یکپارچگی کل سازه در برابر نیروهای وارده خواهد شد. در نتیجه نیروی زلزله، باد و غیره به تمام قسمت ها انتقال می یابد و از شدت نیرو کاسته می شود. در نتیجه خسارات شدید رخ نخواهد داد.
در واقع شناژ یکی از بخش های اصلی فوندانسیون نواری ساختمان است. استفاده از شناژ توسط املاک سازان به منظور اتصال پی ها انجام می شود و یکی از مراحل آغازین کرسی چینی به شمار می رود. همانطور که می دانید برای انتقال یکسان وزن ساختمان به زمین از فوندانسیون یا پی های مجزا استفاده می شود. از آنجایی که پی ها در فاصله های تقریبا 5 متری از یکدیگر قرار دارند، به منظور حفظ یکپارچگی باید به گونه ای به هم متصل شوند.
بنابراین مهندسین ساختمان با طراحی یک پی افقی پایدار و مستحکم به نام شناژ، پی های عمودی را به هم متصل می کنند. در واقع شناژ باعث امنیت و استحکام بیشتر ساختمان می گردد. چرا که پی های عمودی و افقی فشار نیروهای داخلی و خارجی را به طور یکنواخت تحمل می کنند.
همانطور که گفتیم شناژ یکی از بخش های اصلی نواری ساختمان است که وظیفه اتصال فوندانسیون های عمودی به یکدیگر را بر عهده دارد. هدف از استفاده از این پی های منفرد، انتقال یکنواخت نیروی ناشی از وزن ساختمان به زمین است. به مجموعه ای از پی های ساختمانی توسط شناژ به هم وصل می گردد، پی یا فوندانسیون کلاف شده گفته می شود.
باید بدانید که استفاده از شناژ در تمامی سازه ها ضروری نیست و با توجه به برخی موارد می توان از بکار بردن شناژ در ساخت و ساز، فاکتور گرفت. در واقع چنانچه فوندانسیون به شکل محکم در زمین قرار گرفته باشد و بتواند حرکت پی را کنترل کند، دیگر نیازی به شناژ نیست. همچنین در ساختمان های یک طبقه با دهانه بزرگ که پی مستحکمی دارند، از شناژ بندی صرف نظر می کنیم. اما سازه های چوبی یا سازه هایی که از قبل ساخته شده اند، نیاز به شناژ بندی دارند.
یکی از بخش های مهم در ساخت و ساز، پی یا فوندانسیون است. در صورتی که این بخش از ساختمان سازی به درستی انجام شود، می توان از استحکام سازه اطمینان حاصل نمود. گاهی به منظور تقویت پی ساختمان از شناژ استفاده می شود. در واقع این اجزای مهم به منظور اتصال پی ستون های ساختمان بکار می روند که انواع مختلفی دارند.
بکارگیری انواع مختلف شناژ به ماهیت سازه بستگی دارد. شناژ بر اساس نوع کاربرد خود به شناژ بندی افقی، قائم، مورب و مخفی تقسیم می شوند. در ادامه به توضیح انواع شناژ افقی، عمودی، مخفی و مورب می پردازیم:
در شناژ بندی عمودی یا قائم معمولا در ساخت بناهای چند طبقه استفاده می گردد. اگر شناژ افقی در بالای سقف طبقات به کار رود، برای اتصال آن ها از شناژ عمودی استفاده می شود. پس شناژ قائم در پایین به فوندانسیون و در بالا به سقف متصل است. هدف استفاده از شناژ عمودی برای متصل ساختن پی های افقی ساختمان به یکدیگر است. شناژ عمودی تاثیری بسزایی در مستحکم ساختن بنا در برابر بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله دارد. بنابراین در سازه های ضد زلزله شناژ عمودی به شکل خرپا بکار می رود.
جالب است بدانید برخی از سازه ها کلا بدون شناژ ساخته می شوند. در واقع در صورت وجود شناژ افقی در سازه ، از شناژ عمودی نیز استفاده می شود. پس این نوع شناژ بندی به تنهایی تاثیری ندارد. در صورتی که شناژ عمودی به ستون سازه متصل باشد، برای ساخت آن از چهار شاخه میلگرد 12 آجدار استفاده می شود. ولی در غیر این صورت تعداد میلگردها تا 8 عدد امکان پذیر است. این مسئله با توجه به نظر مهندس ناظر معین می شود. عرض شناژ عمودی 20 تا 25 سانتی متر تخمین زده می شود. در صورتی که شناژ عمودی عرض بیشتر از 25 سانتی متر داشته باشد، ممکن است باعث ترک خوردن دیوارهای ساختمان شود. فاصله خاموت ها در شناژ عمودی نیز 15 تا 20 سانتی متر است. نکات مهم در رابطه با شناژ عمودی عبارتند از :
استفاده از شناژ عمودی در ساختمان یک اصل نیست و ممکن است برخی سازه ها اصلا شناژ قائم نداشته باشند.
اگر زمین نیمه سنگی یا دج باشد، نیازی به قالب بندی کول گذاری نیست. اما در زمین های سست به منظور جلوگیری از ریزش خاک در بتن بایستی قالب بندی کول استفاده شود.
اگر پی های قائم در بخش شیبدار واقع شده باشند، برای مهارسازی آن بایستی میل چاه عمودی به قطر 100 سانتی متر پایین تر از سطح فوندانسیون ادامه پیدا کند.
شناژ افقی راز برپا ساختن سازه ای مستحکم و پایدار است. در واقع از شناژ های افقی در میان ستون های فوندانسیون به منظور تقویت استحکام سازه استفاده می شود. از شناژ افقی به منظور متصل ساختن ستون های عمودی فوندانسیون استفاده می گردد. شناژ افقی وظیفه تحمل دو نیروی کششی ناشی از وزن ساختمان و نیروی ستون های عمودی سازه را بر عهده دارد. این نوع شناژ بندی معمولا در کرسی چینی طبقه همکف و گاهی در زیر سقف و روی دیوارها اجرا می شود.
آیا می دانید چگونه ساختمان ضد زلزله ساخته می شود؟ فشار وارد بر ستون ها نباید در یک نقطه متمرکز شود. شناژبندی افقی با توزیح یکنواخت نیروی وارد بر سازه به تمامی فوندانسیون ها، باعث مستحکم شدن بنا در برابر بلایای طبیعی مثل زلزله خواهد شد. معمولا شناژ افقی در ساختمان به صورت خرپا یا ضربدری بکار می رود. در نتیجه می تواند منجر به کاهش نیروی های وارد بر ساختمان مثل ارتعاشات زلزله شود. با ین ترفند ارتعاشات وارد به پی ساختمان کاهش می یابد و نیروی وارده به زمین منتقل شده و دفع می گردد.
استادکار شناژ بندی ساختمان برای ساختن این نوع شناژ (کلاف) از شش میلگرد 10 آجدار و پانزده قلاب دار استفاده می کند. عرض شناژ افقی از 35 تا 60 سانتی متر متغیر است. قطر خاموت مورد استفاده در بین میلگردهای شناژ 8 سانتی متر است. چرا که بایستی قادر به تحمل فشارها و ضربات احتمالی باشد. حداقل طول قلاب خاموت نیز 6 سانتی متر است. در صورت استفاده از شناژ افقی در سازه، بایستی در کنار آن از شناژ بندی عمودی هم استفاده نمود. نکات مهم در رابطه با شناژ بندی افقی عبارتند از:
کارگر ساختمان به منظور میلگرد گذاری افقی از قسمت عقب پی تحتانی شروع می کند و سپس آن را با شناژ عمودی کلاف می نماید. معمولا قطر و تعدادی میلگردهای این نوع شناژبندی بیشتر از سایر انواع شناژبندی است.
به منظور گود برداری از نوع افقی در ابعاد بیشتر، آن را از راستای محور پی تحتانی عبور می دهند. سپس تا شناژ عمودی ادامه پیدا می کند و در نهایت قلاب بندی انجام می شود.
اهمیت استفاده از شناژ مورب به اندازه شناژ قائم زیاد است. چرا که تحریکات زمین در برابر امواج زلزله عمل و عکس العملی از خود نشان می دهد. در نتیجه با شناژ بندی مورب در کنار شناژ افقی می توان کلاف سازی بیشتری در محور پی تحتانی و فوقانی ایجاد نمود. در نتیجه سازه استحکام بهتری در برابر زلزله خواهد داشت. نکات مهم درباره شناژ مورب عبارتند از:
بتن ریزی عملیات شناژبندی افقی، قائم و مورب را می توان به دو صورت یکپارچه یا مرحله ای انجام داد. اگر گود برداری در دو محور دو پی تحتانی و فوقانی به صورت یک مرحله ای اجرا شود، ابتدا قالب بندی می شود. و سپس میلگرد گذاری در شناژ بندی عمودی و مورب انجام می گردد.
میلگرد گذاری در شناژ بندی مورب از پشت سازه تا پشت پی تحتانی انجام می شود و منجر به مهارسازی کلاف می گردد.
شناژ مخفی یا شناژ تای بیم (Tie Beam) به منظور افزایش صلیب روی سقف بنا استفاده می شود. این نوع شناژ بندی در سقف تیرچه بلوک و در سازه هایی با دهانه بزگ4 متری با فاصله 2 متری اجرا می گردد. وظیفه اصلی شناژ مخفی افزایش صلبیت سقف است. برای ساخت شناژ مخفی از دو میلگرد 16 با فاصله 10 سانتی متر در بالا و پایین مقطع استفاده می شود. عرض میلگردها حداقل باید 10 سانتی متر باشد.
همانطور که گفتیم، تای بیم یا کلاف میانی از یک میلگرد بالایی و یک میلگرد پایینی تشکیل می شود که توسط سنجاق هایی در فاصله های 50 سانتی متری به هم متصل شده اند. میلگرد بالایی تای بیم به زیر میلگرد بالایی تیرچه متصل می گردد و میلگرد پایینی آن روی کف تیرچه قرار داده می شود. توجه داشته باشید که میلگرد بالایی باید از روی تیرچه عبور کند و استفاده از سنجاق S شکل در کلاف میانی ضروری است.
شناژ از متریال مختلفی مثل تیر آهن، تیر چوبی و میلگرد ساخته می شود. اما یکی از رایج ترین انواع شناژ، نوع بتنی آن است. مهندس ناظر موظف است حین عملیات شناژ بندی به مصالح ساختمانی به کار رفته در شناژ توجه کند و آن را تایید نماید. در ادامه به نکات مهم در رابطه با شناژ بندی ساختمان اشاره می کنیم:
به این مسئله توجه داشته باشید که نمی توان بعد از کرسی چینی از قیر استفاده کرد. چرا که سطح آجری کرسی چینی ناهموار و نا مسطح است. از طرف دیگر، قیر و گونی سطح شکننده ای دارد. به همین دلیل باید از زیر و رو با لایه ای از ماسه و سیمان پوشیده شود. همچنین در صورت استفاده از ملات ماسه آهک، ممکن است قیر پس از مدتی فاسد شود. پس استفاده از لایه ماسه و سیمان ضروری است.
یکی از مهم ترین نکاتی که هنگام شناژ بندی باید به آن توجه شود، حضور مهندس ناظر و پیمانکار ساختمان است. در واقع بایستی پی از تایید مصالح ساختمانی توسط وی ادامه کار صورت گیرد. در غیر این صورت خسارت زیادی به سازندگان وارد می شود.
هنگام بتن ریزی باید دقت شود که بتن باید فضای داخلی میلگرد ها را پر سازد.
در شناژ بندی حداقل فاصله در نوع افقی 4 متر و در نوع عمودی 5 متر است. در غیر این صورت شیوه شناژ بندی صحیح نیست.
در ساختمان های یک طبقه با دهانه بزرگ مثل ساختمان های صنعتی لزومی به استفاده از شناژ نیست. البته باید مطمئن شوید که فوندانسیون از مقاومت کافی در برابر نیروهای جانبی برخوردار است.
مهندس ناظر ساختمان بایستی قبل از آرماتور بندی شناژ، قالب آن را تایید کند و میزان بتن را مشخص سازد.
عبور لوله از شناژ روندی غیر استاندارد است و در صورت بروز چنین اشتباهی ، ساخت و ساز توسط نهاد های نظارتی متوقف خواهد شد.
جمع بندی
به طور کلی به منظور یکپارچه سازی عملکرد سازه از شناژ در سازه ها استفاده می شود. همانطور که گفتیم شناژ بندی یکی از مهم ترین مراحل پی ریزی ساختمان است و به منظور اتصال پی ها به یکدیگر اجرا می شود. در نتیجه باعث توزیع یکنواخت نیروهای وارد به سازه می شوند. معمولا در سازه های بیشتر از دو طبقه بایستی از شناژ به منظور افزایش استحکام بنا در مقابل زلزله استفاده کرد. از مزیت های شناژ می توان به مستحکم ساختن سازه، افزایش امنیت در برابر زلزله و سایر حوادث ناگهانی و غیره اشاره کرد. در این مقاله به توضیح مفهوم شناژ، انواع شناژ بندی و کاربرد آن پرداختیم.
.png){kind=icon}
ورود / ثبت نام
