آنچه در این مقاله مطالعه می کنید:
یادگیری نحوه بتن ریزی ساختمان می تواند باعث صرفه جویی در هزینه ها و بهبود مهارت های شما شود. اما بدون داشتن تجهیزات لازم و توجه به جزئیات، نتیجه کار رضایت بخش نخواهد بود. مخلوط کردن بتن که ترکیبی از آب، شن، ماسه و سیمان است، کار پیچیده ای به شمار می رود. زودگیر بودن این ترکیب از آشفتگی و بهم ریختگی کار جلوگیری می کند.
چه بخواهید یک دال بتنی برای ایوان بسازید، چه ساخت یک جاده را در پی داشته باشید، استفاده از قالب های بتنی و کیسه های مخلوط بتن آماده می تواند کار را آسان تر کند. اگر می خواهید با نحوه بتن ریزی ساختمان آشنا شوید، با املاک داران همراه باشید.
بتن ریزی ساختمان به روند انتقال مخلوط بتن تازه توسط تجهیزات مناسب به درون قالب بتن گفته می شود. باید بدانید که بتن ریزی برای هر یک از اجزای سازه، روند منحصر به فردی دارد. در صورتی که به دنبال اجرای بتن با کیفیت و مطلوب باشید، نیاز به نظارت مهندسین و کارشناسان در این زمینه دارید. موارد متعددی مثل زمان بتن ریزی، کنترل دما، تراکم بتن، گیرش بتن و... می تواند بر کیفیت نهایی سازه بتنی تاثیر گذار باشد.
مخلوط بتن آماده، گزینه مناسبی برای پروژه های بزرگ است و معمولا با کامیون های مخصوص حمل بتن یا همان میکسر به محل ساخت و ساز ارسال می شود. این مخلوط از تولید کننده مصالح ساختمانی خریداری می شود و توسط میکسر در حال حرکت به سمت محل بتن ریزی، مخلوط می شود.
اما در پروژه هایی با مقیاس کوچک تر می توان مخلوط بتن را به صورت آنلاین از فروشندگان مصالح ساختمانی تهیه نمود. کافیست به این ترکیب آب اضافه کنید تا مورد استفاده قرار گیرد.
مقدار و مقاومت بتن، یکی از مهم ترین نکته در رابطه با بتن ریزی به شمار می رود. در واقع محاسبه میزان بتن در هر متر مربع و میزان سختی آن بر عهده مهندس سازه است. امروزه نظام مهندسی نظارت زیادی بر بتن ریزی و مقاومت ساختمان دارد، حتی اگر بتن ریزی کاملا اجرا شود و بتن مقاومت کافی نداشته باشد، نظام مهندسی دستور تخریب آن را می دهد و اجازه ادامه ساخت و ساز را نمی دهد.
در حالی که تقریبا در تمام طول سال می توان برای بتن ریزی ساختمان اقدام نمود، ولی هر شرایط آب و هوایی برای داشتن بتن مسحکم و بدون ترک خوردگی مناسب نیست. از آنجایی که بتن در ترکیبات خود نیاز به آب دارد، دمای هوا می تواند بر چگونگی سفت شدن بتن تاثیر گذار باشد.
در هوای بسیار سرد، امکان یخ زدن و منبسط شدن میزان آب بکار رفته در بتن وجود دارد. انبساط و یخ زدگی باعث ایجاد ترک و شکاف در بتن می شود. آب و هوای سرد باعث کند شدن واکنش های شیمیایی است، و در نتیجه بتن ضعیف می شود.
اما زمانی که دمای هوا از 80 درجه فارنهایت بالاتر رود، آب موجود در مخلوط بتن تبخیر خواهد شد. شاید تصور کنید این اتفاق خوبی برای سفت شدن بتن باشد، ولی اینطور نیست. مخلوط بتن برای عمل آوری نیاز به آب دارد. بدون آب کافی، بتن ضعیف و شکننده می شود. اگر دما بیشتر از 90 درجه باشد، بتن خیلی سریع سفت می گردد، ممکن است بتن سفت شده یکدست نباشد و تمامی فضا را پوشش ندهد. شاید برخی برای جلوگیری از این مشکل، تصمیم به استفاده از نسبت آب بیشتر در مخلوط بتن بگیرند، ولی این کار اشتباه است، چرا که باعث ضعیف شدن بتن، ترک خوردن و ورقه ورقه شدن آن در طول زمان می شود.
یکی از مهم ترین مراحل ساخت یک سازه مثل کف و پی، سقف و سطون و...، بتن ریزی است. زمانی که دقت کافی در حین اجرای بتن ریزی بکار رود، می توان یک سازه بتنی با کیفیت داشت. مواردی مثل توزیع یکنواخت بتن در سطح، نحوه بتن ریزی، جدا نشدن سنگدانه ها، شیب کافی، جمع نشدن آب در یک نقطه، ماله کشی و... بایستی حین انجام این فرایند در نظر گرفته شود. در ادامه به توضیح روش های مختلف بتن ریزی ساختمان می پردازیم:
معمولا در پروژه های کوچک مثل اجزای غیر سازه ای، موزاییک کف، سنگ کاری دیوار و... می توان از روش بتن ریزی با فرغون یا چرخ دستی استفاده کرد. چرا که این روش تنها برای سطوحی با حجم کم یا مکان هایی که امکان حظور ماشین بتن ریزی وجود نداشته باشد کاربرد دارد. باید مطمئن شوید که مسیر حمل بتن صاف و هموار باشد. معمولا در روش بتن ریزی با چرخ دستی از کارگران ساده ساختمانی کمک گرفته می شود تا بتن را به محل قالب ها انتقال دهند و در نهایت با بیل داخل قالب بریزند.
یکی دیگر از ابزار برای انتقال بتن تا جایگاه قالب ها، تسمه نقاله است. باید بتن را طوری روی تسمه نقاله قرار دهیم که از کنار تسمه بر روی زمین نریزد. این ابزار بتن را به سمت محل بتن ریزی ساختمان انتقال داده و سپس درون قالب تخلیه می شود.
تنها ایراد این روش انتقال بتن به محل بتن ریزی، احتمال جدا شدن اجزای بتن است. چرا که تسمه نقاله در حین حرکت ضربات سختی به آن وارد می کند. اما راه حلی برای غلبه بر این مشکل وجود دارد. مهندسین با قرار دادن قیفی در انتهای تسمه از جداشدگی اجزای بتن جلوگیری می کنند. این تسمه را میتوان به صورت شیبدار رو به بالا یا پایین، یا افقی نصب کرد.
یکی دیگر از راه های بتن ریزی ساختمان، استفاده از شوتینگ یا ناوه است. این ابزار با یک سطح شیبدار و روکش فلزی یا پلاستیکی باعث حرکت آسان بتن می شود. به منظور جلوگیری از جدا شدن سنگدانه های بتن، می توان از یک قیف در انتهای شوت استفاده کرد.
شوت سازی و بتن ریزی معمولا برای جاده ها و کف سازی کاربرد دارد. در این روش نیز لازم است نیروی کار با استفاده از بیل یا تخته ماله به تراز و یکدست کردن سطح بتن بپردازند.
پمپ بتن ریزی زمینی یک دستگاه پمپاژ بتن است که در محل ساخت و ساز قرار می گیرد. لوله هایی را از جایگاه قالب های بتن به این ماشین متصل می کنند تا بتن را به آنجا تخلیه کند. این روش بتن ریزی ساختمان به دلیل سرعت در اجرای پروژه و نیاز به نیروی کار کم تر از مقرون به صرفه ترین و پر طرفدار ترین متد ها به شمار می رود.
از این روش بتن ریزی معمولا برای ساختمان های چند طبقه و مرتفع، فوندانسیون های عمیق و مکان های غیر قابل دسترس استفاده می شود. در بتن ریزی با پمپ هوایی، پمپ روی کامیون یا تریلر به همراه دکلی بلند نصب می گردد، که بتن را به مکان مورد نظر انتقال می دهد. در این نوع بتن ریزی انتقال بتن به قالب های بتنی با لوله های متصل به بازوهای تاشوی دستگاه امکان پذیر است.
باکت بتن ریزی که در ابعاد مختلفی وجود دارد، به منظور حمل و نقل مصالح ساختمانی استفاده می شود. این باکت ها را می توان به جرثقیل، بالابر یا تاور متصل نمود و بتن را به مکان مورد نظر انتقال داد.
این ابزار دارای یک دریچه هایی در زیر خود هستند که می توان بتن را به طور مستقیم در محل مورد نظر تخلیه کرد. همچنین می توان با اتصال شوت یا ناوه شیبدار به باکت، بتن ریزی را در قالب های مورد نظر مثل فوندانسیون، شمع و... اجرا کرد. این نوع بتن ریزی زمانی استفاده می شود که میزان و حجم زیادی از بتن ریزی نیازی نباشد که از تریلر پمپ هوایی استفاده کرد و نیز میزان حجم بتن ریزی هم کم نباشد، و امکان انتقال بتن با این حجم در قالب بتن ریزی نباشد، یا در طبقات بالا تر یا در سطح های خیلی پایین باشد.
در روش بتن پاششی یا شاتکریت، بتن به وسیله دستگاه مخصوص با فشار زیاد به محل مورد نظر پاشیده می شود. در این روش دیگر محله قالب بندی وجود ندارد و بتن به طور کامل روی سطح انتقال می یابد. این نوع بتن ریزی ساختمان معمولا برای تقویت دیوارهای گود، ساخت تونل، پلاستر زنی، استخر و... کاربرد دارد.
شاتکریت به دو صورت خشک و تر اجرا می شود. در بتن ریزی پاششی خشک، اب از یک نازل و مخلوط سنگدانه و شن و سیمان از نازلی دیگر به سطح پاشیده می شود. این روش معمولا به منظور تعمیرات در دیوارهایی با ضخامت زیر 10 سانتی متر استفاده می شود. اما در روش بتن شاتکریت تر، مخلوط آماده بتن از یک نازل بر روی سطح پاشیده می شود. این نوع بتن ریزی برای ضخامت 20 سانتی متر در سقف و 50 سانتی متر در دیوار قابل استفاده است.
روش شاتکریت تر نسبت به خشک بهتر است. چرا که در بتن ریزی پاششی خشک هیدارتاسیون سیمان در برخی نقاط ممکن است انجام نشود. علاوه بر این می تواند مشکلات تنفسی برای کارگران ایجاد کند. اما در روش شاتکریت تر، چسبندگی بتن و میلگرد بهتر است و مشکلات فوق را ندارد.
این نحوه بتن ریزی ساختمان سرعت عمل بتن ریزی دیوار و سقف سازه را بسیار بالا می برد، و امکان انتقال بهتر و نیروی کار کمتری استفاده می شود.
قبل از هر چیز، بتن به اندازه کافی برای پروژه مورد نظر خود تهیه کنید و شرایط آب و هوایی مناسب برای بتن ریزی را انتخاب نمایید. سپس مراحل زیر را گام به گام برای انجام بتن ریزی ساختمان به طور صحیح دنبال کنید. این مراحل باید زیر نظر مهندس ناظر ساختمان اجرا شوند.
مرحله 1: قبل از شروع اقدامات ایمنی لازم را انجام دهید.
اولین قدم در پروژه بتن ریزی، اطمینان از ایمن و مساعد بودن محل ساخت و ساز برای بتن ریزی است. در واقع نه تنها باید از مجوز های لازم برای شروع کار مطلع باشید، بلکه بایستی با یک استاد کار ساختمانی مشورت کنید و محل لوله ها و کابل های زیر زمینی را مشخص کنید.
از آنجایی که بتن ریزی کاری نیست که بتوان به راحتی آن را متوقف ساخت و از نو شروع کرد، قبل از شروع به کار باید تمامی ابزار لازم مثل تجهیزات حفاظت فردی و غیره را در دسترس قرار دهید. همچنین محل بتن ریزی باید از قبل برای کار تمیز و آماده شود.
مرحله 2: محل بتن ریزی را علامت گذاری کنید و طرح اصلی آن را مشخص نمایید.
مرحله بعدی مشخص کردن اندازه و شکل بتن ریزی است. بعد از این که محل بتن ریزی مشخص شد، منطقه ای که قصد بتن ریزی در آن را دارید علامت گذاری و اندازه گیری کنید. چیدمان دال را می توان با ریسمان و پایه انجام داد و در هر گوشه یک پایه قرار داد. سعی کنید برای علامت گذاری از پرچم هایی با رنگ متفاوت در محل کابل ها، لوله های آب و فاضلاب، خطوط گاز و محل بتن ریزی استفاده کنید. اگر قالب مورد نظر شما برای بتن ریزی مستطیل شکل است، قطرها را اندازه بگیرید تا مطمئن شوید این فاصله ها برابر هستند.
مرحله 3: محل بتن ریزی را آماده کنید.
در اغلب مواقع، برای بتن ریزی مقداری خاک برداری در محل انجام می شود. به طور مثال اگر می خواهید یک ایوان بتنی بسازید که با زمین اطرافش همسطح باشد، به اندازه کافی خاکبرداری انجام دهید تا عمق زیر بنا به 4 تا 8 اینچ برسد. و دال بتنی باید 4 اینچ باشد. (این مسئله با توجه به نوع پروژه متفاوت است)
تمام چوب ها، شاخه ها، سنگ های بزرگ یا موانعی که می توانند باعث ایجاد حفره های هوا یا سطح ناهموار بتنی شوند را بردارید. سپس مطمئن شوید که زمین کاملا مسطح شده است. خاک در سطح زیرین لایه زیربنا را به طور دستی کاملا فشرده کنید. این فشرده سازی می تواند زیرسازی محکمی ایجاد کند و از شکستن بتن جلوگیری خواهد کرد.
مرحله 4: یک قاب برای دال بتنی بسازید.
مرحله بعدی بتن ریزی ساختمان شامل ساخت یک قالب در محل اطراف ساخت و ساز است. داخل قالب، محل قرار گیری بتن است. ایجاد یک قالب خطی با استفاده از الوارهای 1 در 4 انجام می شود که پس از عمل آوری بتن برداشته خواهند شد.
پس از ساخت قالب بتنی، از ارتفاع یکنواخت قالب اطمینان حاصل کنید. تراز بودن بتن درمرحله نهایی به این مسئله بستگی دارد. سپس اتصالات را با یک تخته اضافی در قسمت بیرونی قالب تقویت کنید.
مرحله 5: یک زیربنای شنی ایجاد کنید.
با توجه به شرایط آب و هوایی و وضعیت خاک، ممکن است به زیربنای شنی نیاز باشد. برخی از مکان ها دارای خاکی هستند که با تغییرات دما منقبض یا منبسط می شود. در مکان هایی که یخبندان رخ می دهد، یک زیر بنای شنی یا سنگی روی بستر فشرده گذاشته می شود تا از بتن در برابر تغییرات آب و هوایی محافظت کند.
مرحله 6: بتن را مخلوط کنید.
به منظور مخلوط کردن بتن، دستکش و ایمنی را بپوشید. برای پروژه های بزرگ می توانید میکسر بتن استفاده کنید و برای ساخت و ساز کوچک تر یک بیل وفرغون کفایت می کند، اگر پروژه بزرگی بود شرکت های سازنده بتن به همراه ماشین های میکسر استفاده کنید. قبل از ترکیب آب و بتن، از کیفیت آب مطمئن شوید. اگر در منطقه ای زندگی می کنید که درجه سختی آب بالا است، استفاده از آب تصفیه شده می تواند مانع سفیدک زدن بتن شود.
از طرف دیگر، آب سخت می تواند سرعت عمل آمدن بتن را افزایش دهد. این مسئله در پروژه های بزرگ باعث ضعیف شدن بتن می شود. از آنجایی که بتن زودگیر است، حین کار با آن بهتر است تمامی ابزار و یک سطل آب را در دسترس قرار دهید.
مرحله 7: بتن را درون قالب بریزید.
بعد از آماده شدن مخلوط بتن، زمان بتن ریزی ساختمان فرا می رسد. چرخ دستی را در نزدیکی محل بتن ریزی ببرید و آن را در قالب بریزید. قالب را پر کنید و برای جلوگیری از سفت شدن باقی بتن، چرخ دستی را بشویید. اگر بتن ریزی از روش های پمپ های بتن ریز و میکسر، شاتکریت یا پاششی، باکت، پمپ هوایی و زمینی، شوتینگ، نوار نقاله یا هر کدام مجبور به استفاده هستید، از ابزار و روش ها و استادکاران مخصوص خود استفاده می شود.
مرحله 8: سطح بتن را صاف کنید.
قبل از این که بتن خود را بگیرد، با یک تخته سطح آن را صاف کنید. در صورت لزوم، این عمل را تکرار کنید تا مطمئن شوید که بتن صاف و یکدست شده است.
مرحله 9: صبر کنید بتن سفت شود، سپس آن را آب بندی کنید.
معمولا بعد از یک تا دو روز پس از بتن ریزی، امکان راه رفتن روی آن وجود دارد. ولی برای رانندگی باید حداقل یک هفته صبر کنید. بهرحال بهتر است برای جلوگیری از ایجاد علائمی روی سطح بتن، اجازه دهید کاملا سفت شود. پس از خشک شدن، بهتر است توسط کارگر ساده ساختمانی آب بندی شود. این کار باعث افزایش دوام آن خواهد شد. برای حفظ ظاهر بتن نیز می توانید آن را به صورت دوره ای با آب و صابون تمیز کنید.
بتن ریزی ساختمان نیاز به دقت زیاد و البته نظارت متخصصین در این زمینه دارد. چرا که در صورت عدم رعایت نکات جزئی، ممکن است نتایج مطلوبی حاصل نشود. بتن ریزی دال، بتن ریزی شالوده، بتن ریزی دیوارها، بتن ریزی ستون ها و غیره هر یک مراحل منحصر به خود را دارد. ما در این مقاله به نحوه بتن ریزی ساختمان به طور کلی پرداختیم و در رابطه با بهترین زمان بتن ریزی و انواع روش های آن توضیح دادیم.
.png){kind=icon}
ورود / ثبت نام
