اصول طراحی داخلی و معماری ارگونومیک!

آنچه در این مقاله می خوانید:

این روزها واژه ارگونومی را زیاد می شنویم. این واژه زمانی کاربرد دارد که انسان در حال انجام کاری است و تمامی شرایط متناسب با نوع کار و آناتومی بدن فرد طراحی شود. ارگونومی در محیط کار اهمیت بسیار زیادی دارد و باعث کاهش آسیب های شغلی و هزینه های درمانی می شود.

در این مقاله تمامی نکاتی و مزایای ارگونومیک را در دکوراسیون شرح می دهیم. زیرا آسایش روانی و جسمی انسان که بیشتر ساعات کار خود را در این محیط می گذارند از اهمیت بالای برخوردار است. پس با ما همراه شوید.

ارگونومی چیست؟

کلمه ارگونومی از دو کلمه یونانی ergon به معنی کار و nomoi به معنی قوانین طبیعی ساخته شده است در واقع به معنای علم کار یا قوانین کار از آن نام برده می شود. دانش ارگونومی توانایی و محدودیت انسان ها را مورد بررسی قرار می دهد و سپس شرایطی را که هر فرد در آن کار می کنند را در نظر می گیرد.‌ ارگونومی موجب می شود که به سه هدف مهم دست پیدا کنید:

  • سلامت
  • راحتی
  • بهره وری

عده زیادی بر این باور هستند که ارگونومی فقط به طرز نشستن و طراحی خدمات ربط دارد؛ اما باید بدانید این دانش مربوط به هر چیزی است که انسان در آن نقش (ورزش، محیط کار، سرگرمی و سایر) دارد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی نیاز به راحتی و رضایت و استفاده از تجهیزات جدید بیشتر می شود. این دانش از علوم مختلفی همچون مهندسی مکانیک، روانشناسی، مهندسی صنایع، طراحی صنعتی، آنتروپومتری بهره گرفته است که تمامی این علوم به بهتر شدن روند کار کمک می کند.

ارگونومی

اهداف ارگونومی چیست؟

اگر بخواهیم دانش ارگونومی را به زبان ساده بیان کنیم باید بگویم که برای تقویت توانایی ها انسان و رفع محدودیت ها در برابر انجام کارها، استفاده از روش ها و تجهیزات مناسب را ارائه می دهد. شاید در نگاه اول این طور به نظر برسد که انسان به ماشینی تبدیل شده در صورتی که چنین نیست.

این دانش باعث بالا رفتن سطح بهداشت کار، بهبود بخشیدن به محصولات، ‌بهبود محیط کار بوده و از بروز آسیب های شغلی جلوگیری می کند. همچنین سبب می شود که افراد شرایط بهتری را داشته باشند.‌ همانطور که در بالا گفته شد هدف این دانش بالا رفتن رضایت، راحتی و کارایی افراد در محیط های مختلف است. رسیدن به تمامی این اهداف موجب افزایش بازدهی و کاهش صدمات حین انجام کار می شود. اهداف ارگونومی به شرح زیر است:

هدف اول

  • بالا بردن کارایی و بهره وری انجام کارها و فعالیت های مختلف است که در این بخش آسانی کارها، کاهش خطا و بازدهی بالا قرار می گیرد.

هدف دوم

در این بخش که موجب تقویت ارزش های فردی از جمله:

  • افزایش راحتی
  • بالا رفتن ایمنی
  • کاهش تنش و خستگی
  • بالا رفتن رضایت شغلی
  • بالا رفتن راندمان زندگی
  • افزایش اعتماد به نفس و مقبولیت نزد افراد

وجود هدف در هر مبحثی نشان می دهد در هر بخشی با توجه به نوع کارآیی اهداف دسته بندی و اهمیت پیدا می کنند و در عین حال نشان می دهد تمامی اهداف به هم وابسته هستند. این علم فقط به محیط کاری خاصی محدود نمی‌شود و اصولاً در تمامی محیط های کاری رد پای از آن وجود دارد مثلا در صنعت، طراحی داخلی و معماری، باغداری، هوش مصنوعی، کامپیوتر و حتی موبایل.

ارگونومی

انواع ارگونومی

دانش ارگونومیک در سه بخش فیزیکی، شناختی و سازمانی طبقه بندی می شود. برای درک بیشتر این سه مقوله را به صورت جداگانه بررسی می کنیم.

ارگونومی فیزیکی

ارگونومی فیزیکی یکی از رایج ترین نوع ارگونومی است که به تناسب اندام و آناتومی، خصوصیات روان شناختی و فعالیت های جسمانی انسان ارتباط دارد. در این نوع طراحی محصولات و تاثیرات آن مورد بررسی قرار می گیرد. حفظ قوس کمر در حین انجام کارها، تکیه گاه مناسب کمر در حالت نشسته، خم نکردن کمر در زمان برداشتن اشیاء از روی زمین، وجود زاویه ۹۰ درجه در محدوده آرنج و غیره همگی در حیطه ارگونومی فیزیکی است.

ارگونومی شناختی

این نوع ارگونومی به فرآیندهای ذهنی و سیستم پردازش افراد مانند حافظه، ادراک، پاسخ و استعدلال مربوط می شود و بر تعامل بین انسان ها و سایر عناصر تاثیر می گذارد. ارگونومی شناختی در محیط ایمن به کار گرفته می شود و تاکید زیادی به اجزای شناختی دارد.

همچنین یکی از بهترین نوع های ارگونومی برای محیط های پیچیده است که موجب بازدهی بالاتر و ایمنی بیشتر کارکنان می شود. این علم بیشتر در نیروگاه های هسته ای، موارد پزشکی و سیستم کنترل ترافیک هوایی کاربرد دارد.

ارگونومی سازمانی

ارگونومی سازمانی بر خلاف ارگونومی فیزیکی به استفاده بهینه از ابزارها و ایمنی لازم در محیط کار است و به وسیله آن می توان بیشترین راندمان و بازدهی را از تولیدات داشته باشد. زیرا افرادی که با ابزار کار می کنند بیشترین رضایت را خواهند داشت. پس در این بخش، طراحی محیط عالی برای خروجی های با کیفیت لازم است.

رابطه بین آسیب های شغلی و ارگونومی

تحقیقاتی که صورت گرفته است نشان می دهد که کم تحرکی رابطه مستقیمی با مرگ و میر دارد. همچنین خطر ابتلا به بیماری های قلبی و ترقی افزایش پیدا می کنند. این روزها با گسترش تکنولوژی و افزایش آمار کارکنان اداره ها، توجه به اصول ارگونومی بیش از گذشته احساس می شود.

طبق بیانات سازمان ایمنی و بهداشت جهانی، محیط ارگونومیک و رعایت اصول آن باعث افزایش راندمان و کاهش آسیب های وارده به افراد است. این اصول شامل نحوه صحیح وضعیت بدن، نحوه استفاده درست از تجهیزات و مبلمان محل کار و انجام تمرینات ارگونومیک است.

ارگونومی

حیطه های ارگونومی چیست؟

در این قسمت سعی داریم حیطه کار ارگونومی را مورد بررسی قرار دهیم. ارگونومی طیف وسیعی را در بر می گیرد که شامل:

  • بیومکانیک شغلی
  • ارگونومی و کار در منزل
  • کاربرد رنگ و موسیقی در محیط کار‌
  • بررسی صدمات ناشی از کار و وضعیت بدنی
  • بررسی روش های حمل دستی کالا و طراحی خطوط بسته بندی
  • بررسی روانشناختی از نحوه ارتباط بین افراد
  • طراحی ایستگاه کارهای نشسته، ایستاده و بررسی سیستم انسان و ماشین
  • طراحی ارگونومیک وسایل و تجهیزات دستی
  • مطالعه ابعاد فیزیکی بدن و کاربردهای آن
  • آنالیز میزان توانایی افراد شاغل با توجه به نوع کار و انرژی مصرف شده
  • بررسی زمان های استراحت و مدت انجام کارها

موانع موجود در اجرای ارگونومیک

دانش ارگونومیک با طراحی و تولید ابزارهای مفید سعی دارد کیفیت و راندمان کار را بالا ببرد تا نتیجه خوبی را به همراه داشته باشد. اما مشکلی که وجود دارد این است که هنوز در سطح جهانی هیچ سیاستی برای اجرای قوانین و ضوابط آن وجود ندارد. فقط تعداد کمی از شرکت و دولت ها در زمینه تامین ایمنی کارکنان خود ارگونومی را به صورت اصولی اجرا کرده‌اند.

مهم‌ترین عاملی که مانع اجرای سیاست های ارگونومیک است، هزینه بالایی اجرای آن و همکاری نکردن کارکنان شرکت هاست. حتی تحقیقات زیادی در همین زمینه صورت گرفته که نشان می دهد آسیب های شغلی، اهمیت اجرای ارگونومی را ثابت کرده که به تنهایی جواب گو نیست. اطلاعات حاکی از آن است که سالانه میلیاردها دلار برای درمان بیماری های شغلی و ضرر و زیان مربوط به شرکت هزینه می شود.

مواردی مهم دکوراسیون به روش ارگونومی

بیشتر افراد فکر می کنند که ارگونومی تنها مخصوص چیدمان مبلمان است در صورتی که اینطور نیست؛ زیرا استفاده انسان و سازگاری با نیازها، خواسته ها و راحتی او طراحی ارگونومیک صورت می گیرد. وظایف طراحان شامل فراهم کردن شرایط مناسب از طریق کاهش آلودگی صوتی، کاهش فشارهای جسمی و روحی، تنظیم نور و تهویه مناسب است. همچنین موارد مهم دیگر ارگونومی برای انتقال ساده پیام ها و اخطارها، خوانا بودن وسایل هشدار دهنده و در دسترس بودن کلیدها همگی دارای اهمیت هستند.

ارگونومی

اصول طراحی ارگونومیک در دکوراسیون

برنامه ریزی و داشتن پیش زمینه یکی از بخش های بزرگ از طراحی داخلی است. رعایت این اصول می تواند فضای راحت، دلپذیر و کارآمد را خلق کند. این ۷ اصل مهم عبارتند از:

فرم

وسایل دکوراسیون باید دارای فرمی مناسب باشد تا با ابعاد و فرم بدن افراد همخوانی داشته باشد و آثار منفی بر روی فرم بدن آن ها ایجاد نکند. مثلا میزها و صندلی ها باید متناسب با نوع فرم بدنی افراد انتخاب شوند.

فضا

فضا یا محیطی که برای زندگی و کار انتخاب می شود باید دارای سه ویژگی انعطاف پذیر، ساده و قابل درک بودن را داشته باشد و با توجه به نیاز ساکنان در نظر گرفته شود. همچنین در طراحی های این چنینی، فضا باید قابل دسترس بوده تا بتوان به راحتی به قسمت های دیگر دسترسی داشت. حتی داشتن فضای کافی ایجاد استرس را از افراد دور می کند.

نور

نورپردازی در دکوراسیون داخلی باید به گونه ای باشد که حداکثر استفاده از نور طبیعی داشته باشید تا موجب کاهش هزینه ها شود. حتی نور باید به اندازه ای باشد که موجب آزار چشم نشود. نور مناسب تاثیر مستقیمی بر میزان فعالیت افراد دارد. نورپردازی مناسب باعث می شود فضای اطراف بهتر به چشم بیایید. مثلا نور مناسب در شب حس محدودیت و ترس از فضای داخلی را از بین می برد و نور اتاق چهره را گرم و صمیمی نشان می دهد.

رنگ

رنگ ها در دکوراسیون تاثیر چشمگیری دارند و به نوعی مکمل نورها هستند و باعث می شود فضا کوچک یا بزرگ نشان داده شود. انتخاب رنگ باید با توجه به روحیات افراد تعیین شود.

بافت

در دکوراسیون داخلی بافت سطوح با توجه به عملکرد فضا متفاوت است. بافت می تواند فرورفته یا برجسته، نرم یا خشن یا ابریشمی باشد. وسایل استفاده شده باید بافت راحت و مناسبی داشته باشد. مثلاً اتاق ها باید دارای سطحی نرم و راحت باشند و جنس پارچه مبلمان باید به صورتی باشد که باعث عرق کردن نشود.

شکل

شکل و خطوط وسایل در چیدمان و طراحی فضا بسیار موثر است. دکوراسیون داخلی حاصل در کنار هم قرار دادنِ این وسایل و تجهیزات است. اگر وسایل با هم هماهنگ باشند فضای زیبا و راحت ایجاد خواهد شد.

حجم

وسایل دکوراسیون داخلی مثل مبلمان، تخت، میز و غیره باید داری حجم و اندازه مناسب باشند و طبق استانداردهای ارگونومیک طراحی شده باشد.

چگونه در خانه یا محل کار ارگونومی را رعایت کنیم؟

همانطور که در بالا گفته‌شد ارگونومیک، موجب کاهش آسیب ها و مشکلات روانی و جسمانی و در نتیجه کاهش بار هزینه های درمانی می شود. امروزه نقش این علم در دکوراسیون نادیده گرفته می شود که با گذر زمان مشکلاتی را برای گردن، کمر و غیره ایجاد می کند.

اگر به دنبال این هستید که ارگونومی را خانه یا محل کار خود اجرا کنید به شما پیشنهاد می کنم به آگهی های شرکت های معماری و دکوراسیون داخلی سری بزنید و با رعایت تمامی اصول، محیطی آرام و راحت را ایجاد کنید.

ارگونومی

اما نکته ای که باید به آن اشاره کنیم این است که رعایت این اصول فقط بر عهده طراحان نیست همه افراد می توانند به رعایت ارگونومیک کمک کنند. برای مثال وضعیت نشستن روی صندلی باید به این گونه باشد، پاها روی زمین قرار گیرد و دست ها روی ران ها و شانه ها به عقب متمایل شود. اگر در این شرایط راحت هستید ارگونومی را به خوبی رعایت کرده آید. شما به راحتی می تواند از طریق مقاله های بخش دکوراسیون داخلی به خوبی این اصول را یاد بگیرد و در زندگی و محل کار خود آن ها را رعایت کنید.‌

سخن آخر

ارگونومیک علمی است که در همه جا وجود دارد و باعث راحت تر شدن کارها و سلامت افراد می شود. طراحی ضعیف در این زمینه موجب خستگی افراد می شود. اجرای این علم نیاز به تخصص و مهارت کافی دارد. شما هم اگر علاقمند به طراحی دکوراسیون داخلی بر اساس ارگونومی هستید می تواند از آموزشگاه املاک داران بخش دکوراسیون داخلی کمک بگیرید. در این مقاله سعی کردیم ارگونومی در دکوراسیون را به ساده ترین شکل ممکن توضیح دهیم‌. امیدواریم نهایت استفاده را کرده باشید.