۱۰ معمار زن که دنیا را تغییر دادند!
با این حال که ورود زنان به عرصه معماری و مهندسی در تمام طول تاریخ سخت و پر از محدودیت بوده و تعداد زنان مشغول در این کار کم هستند. اما تعدادی از زنان همچنان با تلاش وارد این حوزه شدند و با ظرافت و لطافتی که در این حوزه به خرج دادند توانستند یکی از زیباترین سازه ها را در نقاط مختلف جهان به وجود بیاورند.
زمانی که می بینید برج های بزرگی چون برج خلیفه در دبی و یا بزرگترین سازه های فلزی جهان مانند پل بروکلین در نیویورک، تا این حد زیبا و اصولی ساخته شده اند، باید به این نکته پی ببرید که علاوه بر سرمایه و شرکتی که پشت ساختن آن سازه بوده، معماران حرفه ای و خلاقی در ساختن آن دخیل بوده اند، که البته اهمیت آن بیشتر از موارد دیگر است.
در میان معماران بزرگ دنیا، نام بانوان زیادی به چشم می خورد که توانسته اند در این حرفه جایگاه بسیار خوبی را برای خودشان به دست آورند. در واقع با وجود سختی و مشقتی که یک زن برای ورود به عرصه هنر حرفه ای باید طی کند، شماری از آن ها تسلیم نشدند و نام خودشان را در میان شناخته شده ترین معماران جهان قرار دادند.
در این مقاله با جمعی از زنان معمار معروف ایرانی و جهان می پردازیم. پس برای کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط با این اسطوره های معماری همچنان تا ادامه با ما همراه باشید.
نکتار پاپازیان
اولین و معروف ترین زن معمار ایرانی، خانم نکتار پاپازیان بوده او که اولین زن فارغ التحصیل دانشکده تهران در آن زمان بود در شهر زیبای اراک به دنیا آمد و برای ادامه تحصیلات به دانشگاه پاریس رفت. او همزمان با تحصیل در پاریس، در دفتر کار معماری هم کار می کرد. از جمله معروف ترین پروژه های معماری این بانوی پر استعداد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دانشگاه جندی شاپور
- انستیتو مربیان حرفه های کرج
- بخش های از دانشگاه تبریز
- گمرک آستارا
- دبیرستان جامع بوعلی همدان
- طرح جامه تبریز
فرشید موسوی
پروفسور فرشید موسوی یکی از معماران زن ایرانی و استاد علوم معماری در دانشگاه هاروارد آمریکا است. وی در سال ۱۳۴۴ در شهر زیبای شیراز چشم به جهان گشود. خانم فرشید موسوی مدرک خود را از دانشگاه کینگز لندن دریافت کرد که جزو معماران سرشناس و برتر در جهان به شمار می آید. جالب است بدانید که او برای انتخاب جایزه معماری آقاخان داور است. در کنار این افتخارات او جوایز متعددی را در کارنامه خود ثبت کرده است.
یکی از مهم ترین پروژه های ثبت شده به نام خانم موسوی، ترمینال بین المللی مسافربری یوکوهاما است که به خوبی سبک فکری و هنری این خانم معمار را نمایان می کند. البته خانم موسوی در پروژه های دیگری چون پلیه فرانسه هم خوش درخشیده است. این سازه حدود ۱۱ طبقه دارد که مطابق صفحات چرخان حرکت می کند و البته قرار است به یک آپارتمان ۳۶ واحدی با شکل منحصر به فرد تبدیل شود. این آپارتمان دارای تراس های وسیع با ویو ساحل و رستورانی در طبقه همکف است. استارت این پروژه در سال ۲۰۱۴ زدهشد که اولین فاز یک طرح جامع ۱۳ ساختمانی در شهر مون پلیه فرانسه محسوب می شود.
لیلا عراقیان
مهندس لیلا عراقیان یکی دیگر از معماران با استعداد ایرانی است که نام او به خاطر انجام پروژه پل طبیعت نه تنها در ایران بلکه در تمام جهان مطرح شد. مهندس لیلا عراقیان هم اکنون ۳۱ ساله است که از دانشگاه شهید بهشتی فارغ التحصیل شد و کارشناسی ارشد معماری را هم از دانشگاه UBC کانادا دریافت کرد. اما معروف ترین پروژه آن یعنی پل طبیعت از جلوه خاص بین آب و آتش برخوردار است. استارت طراحی پل طبیعت ۲۷۰ متری در سال ۸۹ و زمانی که این معمار تنها ۲۶ سال داشت زدهشد. شاید خانم عراقیان تا آن زمان هنوز نمی دانست که این پروژه چقدر برای جهانیان حیرت برانگیز است و چقدر آن منطقه را مدرن می کند. پل طبیعت در جایگاه ۵ انتخاب برتر ۳۰۰ معمار جهانی در مسابقه معتبر معماری شهر جوایز معماری در سال ۲۰۱۵ قرار گرفته است.
نسرین سراجی
نسرین سراجی متولد سال ۵۷ در تهران و فارغ التحصیل انجمن معماری لندن است. خانم سراجی علاوه بر معماری، مدتی هم به عنوان مدیر مدرسه عالی معماری پاریس فعالیت کرده است. این پروفسور عنوان ها و نشان های بی شماری را در پرونده کاری خود ثبت کرده است. او همچنین نسبت به معماران هم عصر خودش بسیار پیشتازتر عمل کرده است.
مژگان و گیسو حریری
گیسو و مژگان حریری، دو خواهر معمار ایرانی که خیلی سریع تر از دیگر هم سن هایشان شروع به کار کردند. این دو خواهر وقتی هنوز دانشجو بودند بر روی مسابقات مختلف و مباحث تئوری کار می کردند. گیسو حریری در سال ۱۹۸۰ از دانشگاه کرنل فارغ التحصیل شد و بعد از همکاری با چندین دفتر کار در سانفرانسیسکو نیویورک، دفتر معماری با نم حریری را تاسیس کرد. او همچنین در کنار کار کردن، در دانشگاه کلمبیا کرنل مک گیل و مدرسه طراحی پارسونز تدریس کرد.
اما مژگان حریری در سال ۱۹۸۱ و پس از آموزش زیر نظر کالین رو توانست مدرک کارشناسی را دریافت کند و در سال ۱۹۸۳ در دانشگاه کرنل موفق به دریافت ارشد در رشته طراحی شهری شد. شرکت حریری و حریری در سال ۱۹۸۶ و با همکاری هر دو خواهر تاسیس شد. پروژه هایی که توسط این شرکت انجام شد به دلیل کیفیت و نوآوری بالا جوایز متعددی را دریافت کرد و همین امر باعث شد تا از آمریکا جایزه معتبر آکادمی را هم دریافت کند. از جمله پروژه های انجام شده توسط این دو معمار ایرانی به شرح زیر است:
- آپارتمانی برفراز ابرها، طراحی داخلی توسط خواهران حریری در نیویورک
- خواهران حریری و یک شاهکار معماری دیگر در آمریکا
معرفی معروف ترین معماران زن در جهان
تا الان با اسطوره های معماری ایرانی آشنا شده ایم بد نیست که با معماران جهانی آشنا شویم و پروژه ها و دستاورد های آن ها را هم بشنویم. در ادامه به معرفی معروف ترین زنان معمار جهان خواهیم پرداخت.
الیزابت ویلبراهام
ممکن است اسم الیزابت ویلبراهام را شنیده باشید چرا که اولین زن اروپایی بود که توانست معمار شود. گفته می شود که دبیر آموزشی معمار بزرگ دیگری به نام کریستوفر رن هم بود.
به گفته برخی کارشناسان الیزابت استارت بیش از ۴۰۰ پروژه ساختمان را تکمیل کرده بود که بیشتر آن سازه ها، منازل مسکونی محسوب می شوند. جالب است بدانید که در قرن هفدهم در کشورهایی چون انگلستان تقریبا غیر ممکن بود زنی مهندس یا معمار شود.
برای همین کمترین اسناد از فعالیت های الیزابت به جا مانده است. چرا که او مراقب بود تا مدرکی از کارهایش جایی درج نکند. البته که خیلی از افراد از نام او سوء استفاده کردند و خیلی از مردها به واسطه آن صاحب جایگاهی شدند.
چون الیزابت برخی از مردها را انتخاب می کرد که کارهای او را انجام دهد تا نامش جایی درج نکند. برای مثال جان میلر یکی از افرادی بود که بخاطر حمایت از الیزابت معروف شد البته که برخی از محققان حرف های جان مبنی بر پروژه های انجام شده توسط الیزابت را نپذیرفتند. یکی از معروف ترین پروژه های ویلبراهام خانه بزرگی در وستون پارک انگلستان است.
جولیا مورگان
جولیا مورگان متولد کالیفرنیا است و اولین زنی بوده که در رشته معماری در مدرسه هنرهای زیبا تحصیل کرده است. او از تحصیلات خودش استفاده کرد تا به اولین زن موفق در جهان تبدیل شود. جالب است بدانید که جولیا مورگان بعد از تاسیس شرکت خودش شروع به فعالیت کرد و بیش از ۷۰۰ ساختمان و سازه را طراحی کرد. اما شهرت مورگان به خاطر ۷۰۰ سازه نبوده، بلکه او بیشتر به خاطر طراحی قلعه هرست در کالیفرنیا شهرت یافت.
ایلین گری
ایلین گری یک مدرنیست ایرلندی بود که در ابتدا در حوزه طراحی اشیاء فعالیت داشت، اما بعد از مدتی به طراحی لوازم خانه در فروشگاه های پاریس روی آورد و به همین دلیلی شرکتی را در آن جا تاسیس کرد. وجود سادگی اشکال و در عین حال مدرن بودن از ویژگی طراحی های ایلین گری به شمار می آید. بیشتر افراد ثروتمند پاریس با آثارگری آشنایی دارند و بین آن ها این آثار محبوبیت بیشتری دارد. اما گویا ایلین گری از اینکه مرکز توجه افراد مختلف باشد استقبال نمی کرد.
اولین پروژه گری در فرانسه بود که خانه رو به دریایی را طراحی کرد و از پنجره بزرگی برخوردار بود. البته گری خیلی با معماری آشنایی نداشت و در دهه ۲۰ میلادی به معماری روی آورد. اما در سال های پایانی زندگی اش شرکت بریتانیایی آرام به آثار او توجه نمود و از او در خواست همکاری به عمل آورد.
لینا بوباردی
لینا بوباردی متولد ایتالیا بود که بعد از جنگ جهانی دوم به همراه خانواده به برزیل مهاجرت کرد. او در این کشور استارت پروژه های خود را زد و معروف ترین پروژه ها را در کارنامه خودش ثبت کرد که شامل موزه هنر سائوپائولو است. وی برای طراحی این موزه از طراحی های مدرن و زیبا بهره برد. البته تلاش های او بی بهره هم نبود و موزه هنری سائوپائولو اولا بسیار مدرن و هنری شد و دوما فضای داخلی گسترده با دیوارهای تماما شیشه ای داشت. در این موزه آثار هنری به جای نصب شدن بر روی دیوار روی پایه های بتونی و یا شیشه ای نصب می شود. فضای بیرونی آن موزه به صورت راه راه است که در مجموع در آن می توان تعداد زیادی اثر هنری قدیمی قرار داد که انتخاب جسورانه لینا بوباردی را نشان می دهد.
نورما مریک اسکلاریک
در آمریکا و البته کشورهای دیگر متاسفانه زنان یکسری محدودیت ها دارند این محدودیت ها وقتی بیشتر می شود که رنگ پوستت هم متفاوت باشد. نورما مریک اسکلاریک به عنوان یک زن سیاه پوست با محدودیت های بسیاری مواجه بود، ولی این محدودیت ها مانع پیشرفت او نشد. بلکه وی را تبدیل به یک ستاره معروف در دنیای معماری کرد. به طوری که به او لقب رزا پارکس دنیای مدرن معماری می دهند. نورما مریک اسکلاریک اولین معمار زن سیاه پوست بود که توانست مجوزش را برای انجام فعالیت های مربوط به معماری بگیرد. طراحی سفارت ایالت متحده آمریکا در توکیو بر عهده این بانو بود.
چگونه معماران زن توانستند پیشرفت کنند؟ آن ها به چه نکاتی توجه داشتند؟
قطعا الان این سوال در ذهن شما به وجود آمده که چگونه یک معمار معمولی تبدیل به یک معمار حرفه ای می شود؟ نگران نباشید ما در ادامه به بررسی پاسخ این سوال خواهیم پرداخت.
قطعا موفق شدن در هر حرفه ای خواستار چند اقدام مهم است تا فرد به آنچه که می خواهد برسد. برای تبدیل شدن به یک معمار حرفه ای باید موارد زیر را بدانید:
-
مسیر شغل خود را آغاز کنید.
برای انجام این کار می توانید بعد از فارغ التحصیل شدن به صورت ای دی پی ساعتی شروع به کار کنید. البته اگر هنوز اقدام به انجام این کار نکردید (ثبت نام برای IDP) حتما در اسرع وقت این کار را انجام دهید و اقدام به دریافت مجوز کنید.
-
وقت تان را برای شرکت های محافظ کار هدر ندهید.
اولا اینکه شما جوان آینده هستید و باید به فکر آینده باشید نه فقط الان و دوما شرکت هایی که در آن مشغول کار می شوید باید پذیرای ایده های تان باشند. یک نکته دیگر که بهتر است حتما آن را انجام دهید، جمع آوری تجربه است. شاید کار کوچکی بنظر آید ولی کار مهم و کمک کننده محسوب می شود. اگر قرار است وارد شرکتی شوید به عنوان کارمند مشغول کار شوید حتما توجه کنید که آن شرکت به ارزش هایتان اهمیت دهد.
-
شبکه را کلید پیشرفت بدانید.
منظور از شبکه همان اطلاعات شما است. در واقع در ارتباط با تمام معماران اطلاعات داشته باشید. هرگز ارزش و امتیاز عضویت در AIA را از دست ندهید و آن را جدی بگیرید.
-
صبور باشید.
ممکن است با افرادی مواجه شوید که گمان کنند تمام چیزها را در مورد معماری می دانند. اما شما باید صبور باشید و عصبانی نشوید. مثل یک انسان کاریزماتیک رفتار کنید. هنر کاریزما در کسب و کار را دست کم نگیرید، چراکه اهمیت زیادی در موفقیت شما خواهد داشت.
-
دستاوردهایتان را خراب نکنید.
حواستان باشد که اولا پل های پشت سرتان را خراب نکنید و دوما اقدامات و تصمیمات عاقلانه بگیرید.
-
به دنبال بهترین و معقول ترین باشید.
این حرفه تماما برای شما ساختهشدهاست تا در آن بهترین خودتان را نشان دهید. با این حال که هرکسبی دچار خطاهایی می شود اما بردهای تان بیشتر از باخت ها باشد. در این حرفه به جزء پول می توان تجربه های بسیاری را به دست آورد.
-
شجاعانه صحبت کنید.
حرف خودتان را خیلی روشن و کامل بزنید و اجازه شنیدن و شنیده شدن را به بقیه بدهید.
چه کتاب هایی را برای پیشرفت و ترقی مطالعه کنیم؟
کتاب می تواند کمک شایانی به پیشرفت شما کند، برای همین در ادامه به معرفی بهترین کتاب ها در حوزه معماری می پردازیم:
- کتاب هنرمند و دیزاینر
این کتاب در ابتدا و مقدمه سوالاتی را از خواننده می پرسد تا ذهن او را درگیر کند. البته در ادامه متن به تمامی سوالات پاسخ می دهد و در کل دنیای جدیدی را برای خواننده ایجاد می کند.
- روش تحقیقی برای معماری
این کتاب به شما اجازه می دهد تا در مورد معماری سوال بپرسید و به درک طراحی برسید.
- گفت و گو با دانشجویان
این کتاب خط فکری نویسنده را نشان می دهد و تفکر پشت پرده نویسنده را به نمایش می گذارد.
سخن پایانی
در طول تاریخ معماری اسطوره های بسیاری وجود داشتن که بناهای باشکوه بسیاری طراحی کردند که در این مقاله به معرفی معروف ترین آن ها پرداختیم. البته که این افراد تنها جزئی از دنیای بزرگ معماری هستند. در محیط اطراف زندگی همه ما بناهای بسیاری وجود دارد که هر کدام نشان دهنده هنر معمار و مهندس آن است. در این میان آن دسته از سازه هایی که از نظر طراحی و معماری مدرن و شیک هستند اسم طراح شان معروف می شود. مثلا ترمینال مسافر بری یوکوهاما به دلیل کیفیت در طراحی و ساخت عالی معروف است که به واسطه آن اسم معمار و طراح این سازه یعنی فرشید موسوی هم مطرح شد.