نحوه اثبات حریم املاک و ماهیت قانونی آن!
آیا تاکنون نام حریم املاک را شنیدهاید؟ چقدر با اثبات حریم ملکی آشنایی دارید؟ شما نیز در صورت داشتن یک ملک تمایل بسیار زیادی به مشخصکردن حریم ملکی خود دارید. این امر مزیتهای قابل توجهی برای شما عزیزان به همراه دارد، اما شرایط و قوانین آن را نیز بایستی رعایت کنید.
برای اثبات حریم ملکی نیاز به طی کردن مراحل قانونی بوده و در این راستا لازم است مدارک مشخصی را نیز جمع آوری نموده و به مراجع قضایی تحویل دهید. در ادامه این نوشتار به بررسی دقیق مراحل قانونی ثبت حریم ملک و مدارک موردنیاز برای این امر خواهیم پرداخت. جهت کسب اطلاعات بیشتر املاک داران را تا انتها مهمان نگاههای زیبای خود کنید.
مفهوم حریم
پیش از آن که به بررسی حریم املاک و شرایط آن بپردازیم لازم است تا معنا و مفهوم حریم را مورد بررسی قرار دهیم. اگر تاکنون نام حریم را شنیده باشید میدانید که به معنای ممنوع است، به همین خاطر هرگونه تجاوز به حریم هرکسی جایز نبوده و پیگردهای قانونی دارد. باتوجه به این موضوع می توان متوجه شد که حریم ملک اشاره به پذیرفتن مالکیت یک فرد نسبت به یک ملک است.
در اصل فقه و حقوق حریم را به دو دسته تقسیم می کنند. اگر بخواهیم اشاره ای اجمالی به این امر داشته باشیم می توان حریم خصوصی و حریم املاک را نام برد. حریمی که به عنوان حریم ملک شناخته می شود دارای مصونیت فیزیکی است؛ اما حریم های خصوصی اطلاعات و متعلقات فردی را در برمی گیرند.
تعریف قانون مدنی از حریم ملکی
بر اساس ماده ۱۳۶ از قانون مدنی می توان حریم ملک را بدین گونه تعریف کرد که اراضی اطراف ملک، قنات ها و چشمه ها را شامل می شود که امکان کمال انتفاع برای آن ها وجود دارد.
رابطه حریم ملک و حریم شخصی
برخی ممکن است با این پرسش که آیا حریم ملک ارتباطی با حریم شخصی دارد یا خیر مواجه باشند. توجه داشته باشید، حریم ملک به عنوان بخشی از حریم شخصی شناخته می شود و بر اساس ماده ۱۳۶ از قانون مدنی نیز می توان این امر را اثبات کرد. باتوجه به این ماده می توان گفت حریم ملک بخش هایی را در اطراف ملک شامل می شود که نمی توان به آن ها تجاوز کرد.
این بخش ها مواردی همچون اراضی، قنات، نهر و… را در برمی گیرند و نشان از اهمیت بسیار زیاد حریم املاک دارند. شما با قوانینی که در حریم ملک تعریف شده اند می توانید بدون دخالت دادن فردی تمام اقدامات لازم برای استفاده کامل از حریم ملک خود را انجام دهید. در اینجا واژه ای که اهمیت بسیار زیادی می یابد حق حریم است. این حق اشاره به حقی دارد که شما به عنوان صاحب یک ملک نسبت به محدوده ملک خود دارید.
چگونگی مشخص کردن حریم املاک
در این بخش از نوشتار خود قصد داریم تا به بررسی چگونگی مشخصکردن حریم املاک پرداخته و در این باره اطلاعات مفیدی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. در قوانین مدنی کشور و قانون اساسی می توان ماده هایی را دید که به مشخص نمودن حریم ملک تعلق دارند. این ماده ها شامل ماده ۱۳۷ و ۱۳۸ قانون اساسی می شوند که می توان با استفاده از آن ها به اطلاعات دقیقی در این باره دست یافت. دریافت مشاوره حقوقی ملک نیز می تواند در این راستا به شما عزیزان کمک های شایانی نماید.
ماده ۱۳۷ از قانون مدنی
میزان حریم چاه برای نوشیدنِ آب ۲۰ گز است و میزان حریم چاه برای زراعت و کشاورزی ۳۰ گز است.
ماده ۱۳۸ قانون مدنی
در زمین های سخت میزان حریم چشمه و قنات ۲۵۰ گز و از طرفین زمین ۲۰ گز است. پرسشی که مطرح می گردد این است که در قوانین مدنی کشور منظور از گز چیست؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم گز در این قوانین اشاره به متر دارد. به بیان ساده تر و در قالب یک مثال ۲۰ گز همان ۲۰ متر است. این ۲۰ متر برای صاحبان ملک در نظر گرفته می شود تا بتوانند به آبیاری زمین های کشاورزی خود بپردازند. در مقابل حریم چشمه ها و قنات ها برای زمین هایی که سفت نیستند ۵۰۰ متر بوده و برای زمین های سفت ۲۵۰ متر است.
قوانین مربوط به حریم املاک
باتوجه به مطالبی که در بخش های قبل بیان شد می توان به این نتیجه دست یافت که حریم املاک موضوعی است که در تمامی قوانین مدنی کشور به اثبات رسیده است. این امر نشان از قانونی بودن حریم ملک دارد؛ اما موارد قانونی خاصی را نیز در برمی گیرد. این قوانین فاکتورهایی را دارا هستند که رعایت آن ها برای صاحبان ملک و اطرافیان آن ها الزامی است. به عنوان اولین فاکتور و یا بهتر بگوییم اولین فاکتور شما برای اثبات حق مالکیت خود و مشخص کردن حریم آن بایستی وجود ملک را به اثبات برسانید.
براین اساس می توان گفت حریم ملک زمانی اعتبار دارد که با مراجعه به آن بتوان ملکی را مشاهده کرد. دومین قانون به عدم تداخل ملک های مختلف با یکدیگر تعلق دارد. اگر به دنبال اثبات حق ملک خود هستید لازم است عدم تداخل حریم ملک خود با دیگر ملک های اطراف را مورد بررسی قرار دهید. نتیجه این بررسی این است که نباید ملک های موردنظر به یکدیگر تجاوز کرده و یا به یکدیگر چسبیدهباشند.
اهمیت حریم ملک در قانون اساسی
نکته ای قابل توجه این است که حریم املاک بر اساس اهداف خاصی در قانون اساسی مورد بررسی قرار می گیرد. باتوجه به این موضوع اگر مالک ملکی هستید می توانید از قوانین مربوط به حریم ملک بهره برده و هرگونه ضرر و زیانی را از ملک خود دفع کنید. گاهی ممکن است املاکی که در اطراف ملک شما قرار دارند موجب بروز ضرر شوند. در چنین شرایطی می توانید از قوانین حریم ملک استفاده کرده و شکایات خود را ثبت کنید. در دادگاه این شکایات مورد بررسی قرار می گیرند و از آنجایی که قانون کشوری از مالکین دفاع می کنند می توانید حق و حقوق خود را دریافت کنید.
به عنوان مثال می توان به عدم امکان گودبرداری در صورت بروز ضرر و زیان اشاره کرد. اگر گودبرداری در اطراف ملک زمینه های ایجاد ضرر برای شما را فراهم سازد و بر اساس اصول گودبرداری ساختمان نباشد، می توانید باتوجه به حریم املاک شکایت کرده و این گودبرداری را متوقف کنید. در موارد دیگری نیز ممکن است ساختمانی در اطراف ملک شما ساخته شود که امکان وارد شدن هرگونه نور به ملک شما را از بین ببرد. حریم ملک و قوانین مرتبط با آن به شما این اجازه را خواهد داد تا از ملک خود دفاع کنید؛ چراکه قانون قطعا با این موارد مبارزه خواهد کرد.
نحوه اثبات قانونی حریم املاک
برای اثبات قانونی حریم ملک در مراجع قضایی باید مراحل خاصی را پشت سر بگذارید تا به این امر مهم دست یابید. در گام اول جهت ارائه درخواست خود مبنی بر مشخص کردن حریم املاک لازم است مدارک خاصی را جمعآوری کرده و به دادگاه تحویل دهید. کامل بودن هرکدام از این مدارک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ چراکه هرگونه کمبود در این مدارک موجب ایجاد تاخیر در روند بررسی پرونده می شود.
اگر بخواهیم اشاره ای به مدارک مهم این امر داشته باشیم می توان مواردی همچون سند رسمی ملک، درخواست استعلام از ملک و شماره پرونده استنادی را نام برد که برای دریافت حکم تعیین حریم ملکی الزامی بوده و بایستی به دادگاه تحویل داده شوند.
در گام بعد یعنی پس از ارائه دادنِ دادخواست خود به دادگاه نوبت به ارائه اظهارات کارشناسان می شود. در این مرحله این کارشناسان با بررسی دقیق نظرات ثبتی خود ارائه کرده و دادگاه به بررسی این اظهارات خواهد پرداخت. پس از این امر دادگاه اسناد و مدارکی را که طرفین ارائه کرده اند را به طور دقیقی بررسی خواهد نمود تا به این طریق بتواند حکم نهایی را صادر کند.
ممکن است بپرسید ارائه دادخواست مبنی بر تعیین حریم املاک تا چه اندازه اهمیت دارد؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که همچون هر دعوای دیگری لازم است برای اثبات حریم ملکی خود دادخواستی را مبنی بر این امر به دادگاه ارائه دهید. پس از ارائه این دادخواست است که مراجع قضایی به بررسی پرونده شما خواهند پرداخت.
مجازات تجاوز به حریم املاک
پیش از بررسی مجازات افرادی که به حریم ملک تجاوز می کنند لازم است بدانید زمانی می توان نسبت به این موضوع شکایات خود را در دادگاه اعلام کرد که دچار ضرر مالی شده باشید مالکینی که از حریم ملکی آن ها سوء استفاده شده است و یا ضرر کرده اند می توانند از طریق دادگاه به این امر شکایت کرده و موارد لازم را پیگیری کنند.
افرادی که حریم ملک دیگران تجاوز می کنند به عنوان غصب کننده شناخته می شوند. این افراد با توجه قوانین مدنی و اساسی کشور مجرم بوده و بایستی مجازات شوند. در چنین شرایطی فردی که ملک را غصب نموده و یا به آن تجاوز کرده است بایستی ملک را کامل تحویل دهد. درصورتی که ملک دچار ضرر نیز شدهباشد باید این ضررها پرداخت شوند.
مدارک موردنیاز برای اثبات حریم ملکی
حال که با مراحل قانونی اثبات حریم املک آشنا شدید، قصد داریم به بررسی مدارک موردنیاز برای این موضوع پرداخته و در این زمینه نیز اطلاعات مفیدی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. از مهم ترین مدارک موردنیاز برای اثبات حریم ملکی موارد زیر را می توان نام برد که همراه داشتن آن ها الزامی است:
- استعلام سند ملک
- تصویر مصدق سند رسمی
- تحقیقاتی محلی
- شماره مربوط به پرونده استنادی
- کارت ملی
- کارت عابربانک
- اتیان سوگند
- تصویر مربوط به مصدق رسید پرداخت وجه
- شهادت شهود و مطلعین از این امر
نکات بسیار مهم حریم ملک
همان گونه که در بخش های قبل نیز بیان شد حریم ملک دارای قاعده و قوانین خاص خود است و در راستا ثبت این حریم بایستی نکات بسیار مهمی را رعایت کرد. این نکات شامل موارد زیر می شوند و هرکدام از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند:
- حریم به زمین های مباح اختصاص دارد و مشخص کردن حریم املاک بایستی باتوجه به رضایت مالک و احکام قانونی صورت پذیرد.
- باتوجه به قوانینی که برای قنات ها در نظر گرفته شده است اگر مالک یک زمین بخشی از ملک خود را در راستای احداث چاه و قنات به فروش برساند لازم است حریم مربوطه را رعایت کند.
- اگر شما اقدام به خرید چاه از یک ملک کنید لازم است حتما حریم چاه را رعایت نمایید.
اهداف ایجاد حریم در املاک
همه ما در زندگی خصوصی خود دارای حریم خاصی هستیم و این حریم تنها محدود به زندگی شخصی انسان نخواهد شد، بنابراین افراد بسیار زیادی را می توان یافت که سعی دارند تا حریم ملک خود را مشخص نمایند تا به این طریق مانع از تجاوز دیگران به ملک خود شوند.
در چنین شرایطی نیاز به اثبات حریم ملکی است که در بخش های قبل نیز به مراحل قانونی آن اشاره کردیم. به طور کلی هدف از اثبات حریم ملکی امکان بهره برداری کامل از ملک خود، عدم ایجاد ضرر و زیان در ملک و جلوگیری از ورود افراد بیگانه به ملک است. قطعا این موارد برای هر فردی که مالک یک زمین است اهمیت بسیار زیادی دارد.
کلام آخر
حریم املاک اراضی، قنات ها و چشمه هایی را در برمی گیرد که در اطراف یک ملک قرار دارند. با اثبات حریم ملک می توان مانع از ورود به افراد غریبه به ملک خود شد. اما این اثبات اهداف دیگری نیز دارد. شما با اثبات حریم ملکی خود می توانید از تجاوز دیگران به ملک خود جلوگیری نموده و به این طریق مانع از بروز ضرر و زیان شوید. همچنین این امر امکانات لازم را در اختیار شما عزیزان قرار می دهد تا از ملک خود به طور کامل بهره برداری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان املاک داران در تماس باشد.