آنچه در این مقاله می خوانید:
زمانی که کار ساخت یک بنا به پایان می رسد، خطرات گوناگونی ممکن است برای سازه به وجود بیاید. نشست ساختمان، یکی از آسیب هایی است که می تواند سازه ها را تهدید کند. برای جلوگیری از این پدیده راهکارهای در مرحله ساخت و هم در مرحله پس از آن یعنی زمانی که ساختمان دچار نشست شد، وجود دارد. نشست انواع مختلفی دارد و شیوه های مقابله با آن نیز متفاوت است.
در مقاله پیش رو قصد داریم نشست، مشخصات و راهکارهای مقابله با آن را توضیح دهیم تا بدانید چگونه از بروز نشست جلوگیری کنید و اگر به وقوع پیوست، چگونه مانع پیشرفتش شوید. در ادامه مجله املاک داران همراه ما باشید.
زمانی که خاک زیر سازه ظرفیت کافی برای تحمل وزن ساختمان را نداشته باشد و به سمت پایین برود، نشست در ساختمان اتفاق می افتد. پدیده نشست شبیه زمانی است که روی شن های ساحل پای خود را محکم می فشارید. چه اتفاقی می افتد؟ شن های زیر پایتان به پایین می لغزند و عمق بیشتری از سایر شن ها پیدا می کنند. نشست نیز چنین است. وزن هر بنایی که روی خاک ساخته‌می‌شود نیروی عمودی موثری روی آن ایجاد می کند. خاک به سمت پایین می رود و تاثیرات متفاوتی را روی سازه بر جای می گذارد.
از آن جایی که چنین پدیده ای بدیهی است و تمام سازه ها کمابیش آن را از سر می گذرانند، سازندگان ساختمان راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از این اتفاق یا به حداقل رساندنش می اندیشند.
اینکه سازه روی چه خاکی بنا شده‌باشد، چقدر زمان از ساخت آن گذشته‌باشد و اینکه تا چه میزان نکات مهندسی در ساخت بنا مورد توجه قرار گرفته‌باشد بر نوع نشست تاثیر می گذارد.
نشست یکنواخت و نامتقارن (دیفرانسیلی) از انواع نشست هستند. در نشست یکنواخت کل سازه به صورت یکپارچه با هم نشست می کنند. این شکل از نشست عموما مشکلی برای ساختمان ایجاد نمی کند. زیرا همه بخش ها به صورت موزون نیرویی به خاک وارد و آن را به پایین رانده‌اند.
در نشست نامتقارن تنها بعضی از قسمت ها فرو نشست می کنند. این نوع نشست بسیار آسیب رسان است. زیرا قسمت ها در زمان های متفاوتی نشست می کنند و یک ساختمان کاملا نامتقارن را به وجود می آورند.
دسته بندی دیگری از نشست بر اساس زمان نیز وجود دارد. نشست آنی و تحکیمی. نشست آنی زمانی است که به یک باره ساختمان نشست می کند. این نوع، اثرات مخرب زیادی بر سازه به جای می گذارد. حالت بعدی در صورتی است که به مرور زمان بر اثر لغزش خاک روی یکدیگر نشستی به وجود بیاید. به این ترتیب تاثیر جدی روی سلامت ساختمان ایجاد نمی شود و قابل جبران است.
تا این جا کمابیش به بعضی از علت های نشست ساختمان اشاره کردیم. در این بخش یک جمع بندی کلی می کنیم تا بفهمیم ساختمان ها به چه دلایلی دچار نشست می شوند.
مهمترین دلیل چنین اتفاقی عدم رعایت اصول مهندسی در مرحله پی ریزی و در نظر نگرفتن نکات لازم توسط سازندگان است. یعنی پتانسیل زمین در تحمل وزن مورد سنجش دقیق واقع نشده است. برای مرحله پی و فوندانسیون، تست هایی از جمله آزمون مکانیکی خاک که چگالی و تراکم و غیره را مشخص می کند، انجام می گیرد. اشتباه در سنجش توانایی خاک می تواند سهوا صورت بگیرد یا تلاشی باشد از سوی سازندگان و صاحب ملک که هزینه های کمتری را متحمل شوند.
برای جلوگیری از نشست ساختمان در مرحله گود برداری باید به قدری خاک برداشته شود تا به زمین سفت برسند. نه بیشتر نه کمتر. اگر خاک سست بود باز هم باید اقدامات لازم جهت مقاوم کردن آن صورت گیرد.
زهکشی صحیح باید اطراف سازه صورت گرفته‌باشد. وجود چاه یا قنات در نزدیکی، ترکیدگی لوله آب یا نشت آب از لوله های استخر، گرفتگی چاه فاضلاب و غیره منجر به مرطوب شدن خاک و پایین رفتن آن می شود. بنابراین این نکات را هم باید مد نظر قرار داد.
هر زمین و فوندانسیونی تحمل میزان محاسبه شده‌ای از وزن را دارد. برخی برای به جیب زدنِ سود بیشتر به دستورالعمل های ساختِ تعداد طبقات مجاز توجه نمی کنند و با تحمیل بار اضافی به ساختمان مقدمات نشستِ آن را فراهم می کنند.
اگر در منطقه ای زلزله خیز باشید وقوع چند زمین لرزه یا یک زمین لرزه شدید می تواند ساختمان شما را دچار نشست کند. به اضافه اینکه وجود درختان بالغ و بزرگ در نزدیکی منطقه گود برداری ممکن است در آینده باعث نشست سازه شما شود.
اگر نشستِ ساختمان شما از نوع یکنواخت باشد می‌توان گفت سازه خوب ساخته‌شده است. شاید هیچ علامت خاصی هم در ساختمان پدیدار نشود. اما در صورتی که نشست ساختمان از نوع نامتقارن باشد، اثرات مختلفی روی بخش های خانه مشاهده می شود. در ادامه راهکارهای پی‌بردن به نشستِ خانه را ذکر کرده‌ایم.
تا حالا برایتان پیش آمده موکت خانه که قبلا اندازه بود با دیوار فاصله بگیرد. اگر به چنین چیزی برخوردید بدانید در خانه شما نشست رخ داده است.
ترک دیوار را که تا به حال همه دیده‌اند. ترک های مورب دیوار که از جایی شروع شده و به گوشه در و دیوار ختم می شود، نشانگر نشست است.
زمانی که می خواهید چیزی را با میخ به دیوار بیاویزید یا قبلا چیزی را آویختید، به میخ روی دیوار دقت کنید. اگر اطراف آن ترک هایی وجود داشت، احتمال زیاد بیانگر وجود نشست ساختمان است.
همیشه اطراف خانه تان را مورد نظر داشته باشید. اگر متوجه پایین تر بودن سطح اطراف با خود خانه شدید بدانید که باید پیگیر کار تعمیر نشست باشید.
بار اصلی ساختمان روی دوش طبقه زیرزمین است. اگر طبقه زیرزمین از لحاظ ترک های عمودی و افقی اوضاع مناسبی نداشت نشان دهنده وجود نشست در ساختمان است.
سازه هایی را دیده‌اید که در قسمت نما دچار ترک های بزرگ و کوچک هستند. همچنین در قسمت راه پله نیز این ترک ها وجود دارد. این ساختمان ها نیز دچار نشست هستند.
زمانی که وزن ساختمان به ستون های ساختمان فشار وارد کند، در و پنجره ها به سادگی اول، باز و بسته نمی شوند. این سختی در باز و بسته شدن در و پنجره سازه، مشخص می کند که زمین دچار نشست شده است.
تا به این جا در مورد نشست ساختمان و راه های شناسایی آن سخن گفتیم. اگر متوجه نشست در ساختمان خود شدید نگران نباشید. راهکارهایی برای تعمیر کردن نشست وجود دارد.
اول اینکه باید بررسی های لازم برای مشخص شدن علت نشست انجام شود و عامل حذف گردد. ترکیدگی لوله، رشد یک درخت، نشتی یا هر عامل دیگری که نشست را ایجاد کرده است.
در مرحله دوم بار اضافی روی ساختمان مثل طبقات اضافه یا هر چیزی که به سازه فشار می آورد باید حتی الامکان از بین برود.
در مرحله بعد اگر مشخص شد سست بودن خاک زیر سازه عامل نشست است می توان با روش هایی مثل اضافه کردن خاک فضای خالی زیر سازه را پر کرد. زهکشی اطراف ساختمان در زمان هایی که سازه نزدیک سفره منابع آب زیرزمینی است نیز می تواند تا حدی مشکل نشست را حل کند.
انجام پروسه مقاوم سازی روی ساختمان از طریق اضافه کردن سازه های آهنی مثل میلگرد، ستون مارپیچ، دیوار برشی یا تراز کردن دال می تواند مقاومت ساختمان را تا حد زیادی افزایش دهد. به مجموعه این فعالیت ها مقاوم سازی ساختمان گفته می شود و نقش به سزایی در جلوگیری از آسیب های ناشی از زلزله یا نشست ساختمان دارد.
ستون مارپیچ یکی از مهم ترین تعمیراتی است که بعد از نشست مورد استفاده قرار می گیرد. جنس ستون مارپیچ از بتن مسلح است. میله های طولی داخل ستون به هم می پیچند و باعث تقویت سازه می شوند.
تراز کردن دال به معنای در امتداد هم قرار دادن پنل های ساختمان است که در اثر نشست از هم فاصله گرفته اند. در این روش موادی مثل بتن روان به فواصل ایجاد شده پمپ می شوند. این لایه محافظ مقاومت سازه را بالا می برد و از نشست بیشتر جلوگیری می کند. به جای دوغاب از رنگ پلی ارتان نیز می توان استفاده کرد.
در روش دستک زنی، کانالی به طول 2.5 متر، عرض 40 و ارتفاع 60 سانتی متر پی ریزی می شود. مرکز دستک درست در وسط پی است. یعنی نیمی از طول در یک سمت و نیم دیگر طول در سمت دیگر آن قرار دارد. سپس زیر سطح کانال را مانند قالب با بتن گرم پر می کنیم.
بتن ریزی به همراه مش بندی به اندازه 10 سانت تا ارتفاع لازم تداوم می یابد. با روش ویبره کردنِ یک بتن متراکم ساخته و سطح پایینی آن با ظرافت زیاد پر می شود که می تواند از نشست بیشتر ساختمان جلوگیری کند.
خیلی وقت ها شما ساختمانی را خریداری کرده اید که از ابتدای کار در جریان ساخت آن نبوده اید. نمی‌دانید فوندانسیون آن به چه صورت است یا پی ریزی آن چگونه انجام گرفته‌است. برای داشتن خیالی آسوده بهترین کار بیمه کردن ساختمان است.
به طور کلی، به بیمه ساختمان بیمه آتش سوزی می گویند و بیمه نشست و رانش جزئی از آن است. این بیمه امکانی را می دهد که در صورت بروز مشکلات بزرگی از جمله سیل، زلزله، آتش سوزی، نشست و غیره شما با کمک بیمه قادر به پرداخت هزینه ها باشید.
نکته حائز اهمیت این است که به محض خرید خانه برای بیمه آن اقدام کنید. در این صورت شرکت بیمه کارشناس خود را برای تایید می فرستد. اگر خانه دچار نشست باشد احتمالا آن را قبول نمی کنند.
نشست ساختمان از جمله آسیب هایی به حساب می آید که دامن گیر اکثر خانه ها می شود. همان طور که گفته شد نشست، فرو رفتن سازه ای سنگین بر خاکی سست به صورت عمودی است.
برای جلوگیری از نشست یک ساختمان ابتدا باید در مراحل اولیه و به صورت مهندسی تمام جزئیات خاک و منطقه بررسی شود و مطابق با استانداردها گودبرداری صورت گیرد.
در مراحل آتی اگر با وجود رعایت استانداردها و بایدها و نبایدها، ساختمان دچار نشست یکنواخت شد جای نگرانی نیست. اما در صورتی که نشانه هایی مبنی بر نشست نامتقارن سازه مشاهده شد حتما راهکارهای مقاوم سازی ساختمان باید انجام گیرد تا خانه ها از خطرات ناشی از نشست محفوظ باشند.
همچنین بیمه های آتش سوزی می تواند به عنوان یک راهکار تکمیلی برای امنیت مالی بیشتر به کمک مالکین ساختمان ها بیایند.
.png){kind=icon}
ورود / ثبت نام
