آشنایی با انواع قراردادهای سرمایه گذاری

قراردادهای سرمایه گذاری، یکی از انواع قراردادها هستند که از آن برای جذب سرمایه گذار استفاده می‌کنند. به دلیل اهمیت قراردادهای سرمایه گذاری در انجام پروژه‌‌های عمرانی، تجاری و غیره انواع مختلفی از آن وجود دارند.

قراردادها را به دو دسته بزرگ قراردادهای داخلی و خارجی تقسیم می‌کنند که هر کدام از آن‌ها زیرمجموعه‌های مختلفی دارند. برای تنظیم قرارداد سرمایه گذاری از ضوابط و مقررات خاصی استفاده می‌شود که طرفین قرارداد باید به آن‌ها پایبند باشند.

اطلاع از شرایط و ضوابط قرارداد به طرفین معامله کمک می‌کند که بهترین تصمیمات را در تنظیم قرارداد خود بگیرند و مانع از بین رفتن سرمایه به دلیل مفاد این قرارداد شوند. زیرا عدم اطلاع از بخش‌های مختلف این قرارداد می‌تواند به ضرر یکی از طرفین معامله تمام شود.

از آن جا که تمام بخش‌های سرمایه گذاری در قالب یک قرارداد منعقد می‌شود، لذا لازم است که شما با انواع قراردادهای سرمایه گذاری و بهترین نوع آن‌ها آشنایی داشته باشید. به همین دلیل در ادامه مجله املاک داران قصد داریم انواع قراردادهای سرمایه گذاری را برای شما معرفی کنیم. لازم به ذکر است که نقش مشاور در سرمایه گذاری موفق بسیار مورد اهمیت و کمک‌کننده است.

اگر قصد دارید تا در یکی از بازارهای سرمایه گذاری به خصوص در بازار مسکن به کسب درآمد بپردازید، به شما پیشنهاد می کنیم که از خدمات مشاوره سرمایه گذاری املاک ما در سایت استفاده نمایید. سرمایه گذاری در بازار مسکن یکی از روش‌های محبوب برای افزایش ثروت و تأمین مالی آینده است.

منظور از قرارداد سرمایه گذاری چیست؟

امروزه تمامی همکاری‌ها در بخش‌های مختلف تجاری و اقتصادی که برای شرکا سودآور هستند در قالب یک قرارداد بسته می‌شوند. معمولا به این قراردادها، قرارداد سرمایه گذاری می‌گویند. در این قراردادها تمامی جزییات معامله به صراحت و به طوری دقیق با در نظر گرفتن تمام جوانب آن ذکر می‌شود. شرکا نیز بر اساس آن توافق می‌کنند و به حق و حقوق خود در رابطه با سود قرارداد سرمایه گذاری می‌رسند.

این قراردادهای سرمایه گذاری می‌تواند با شرکا خارجی نیز بسته شود. زیرا بسیاری از سرمایه گذاری‌ها نیاز به هزینه هنگفتی دارد که در آن از کشورهای خارجی برای سرمایه گذاری در پروژه دعوت می‌کنند. هر چند که میزان سود و نوع قرارداد سرمایه گذاری به طرفین معامله بستگی دارد. اما همه آن‌ها باید طبق قوانین و ضوابط یک قرارداد تنظیم شوند.

بیشتر بخوانید: اصول سرمایه گذاری در بازار مسکن

اهمیت استفاده از قراردادهای سرمایه گذاری

استفاده از قراردادهای سرمایه گذاری به صورت مکتوب می‌تواند از سرمایه و کسب و کار شما محافظت کند. برای این کار باید در قرارداد وظایف، سود و بخش‌های مختلف سرمایه گذاری را برای طرفین معامله مشخص کنند. هر چند که بستن یک قرارداد می‌تواند برای شما هزینه بر باشد. اما بهتر از دعواهای حقوقی گران قیمت و طولانی مدت است که در صورت نبود قرارداد می‌تواند رخ دهد.

بنابراین مهم نیست که شما با چه کسی کار می‌کنید، چه مدتی با او همکار هستید یا این که چه نقشی در قرارداد دارید. بلکه باید در معاملات خود قرارداد منعقد کنید تا گام‌های سرمایه گذاری خود را با اطمینان کامل بردارید و از بروز هر گونه مسئله در آینده جلوگیری کنید.

انواع قراردادهای سرمایه گذاری

در حال حاضر قراردادهای سرمایه گذاری زیادی وجود دارند که هر کدام از آن‌ها بسته به نوع سرمایه گذاری داخلی و خارجی، طرفین سرمایه گذار و سرمایه پذیر، ضوابط و شرایط خاصی دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

قراردادهای سرمایه گذاری وام قابل تبدیل به سهام (Convertible Note)

یکی از رایج‌ترین قراردادهای سرمایه گذاری در استارت آپ‌ها، قرارداد وام قابل تبدیل به سهام است که در آن سرمایه گذار وام خود را به سهامی در استارت آپ تبدیل می‌کند. در واقع سرمایه گذار وام خود را به سرمایه پذیر می‌دهد. بعد به جای آن بخشی از سهام استارت آپ را بستگی به نوع توافق طرفین به عنوان سهام ممتاز دریافت می‌کند.

در این گونه قراردادها ارزش گذاری و ارزیابی مراحل اولیه کسب ‌و کار، یکی از چالش‌های بزرگ و مشکل ساز است. مذاکره با سرمایه گذار نیز در مورد ارزش گذاری سهام استارت آپ کار بیهوده‌ای به شمار می‌آید. لذا باید زمان زیادی را جهت روشن کردن ابهامات مختلف قرارداد صرف کنید تا اطلاعاتی را به سرمایه گذار جهت تبدیل کردن وام به سهام تحویل دهید.

دانلود نمونه قراردادهای سرمایه گذاری وام قابل تبدیل به سهام

قراردادهای سرمایه گذاری خطرپذیر (Venture Capital – VC)

همانگونه که از نامش پیدا است، قراردادهای خطرپذیر یکی از قراردادهای سرمایه گذاری هستند که در آن سرمایه گذار باید ریسک بالایی را بپذیرد. معمولا از این گونه قراردادها در کسب و کارهای کوچک استفاده می‌کنند که سرمایه گذاری در آن‌ها خطرپذیر است.

سرمایه پذیران در قراردادهای خطرپذیر بر دارایی، سرمایه گذارانی نظارت می‌کنند که قصد دارند در شرکت‌هایی با پتانسیل رشد قوی فعالیت کنند. آن‌ها با سرمایه گذاری در این کسب و کارها بخشی از سهام آن را تصاحب می‌کنند.

 لذا در این گونه قراردادها لازم است تمام بخش‌های مختلف آن با مضامینی روشن و واضح در میان طرفین منعقد شود.

قراردادهای سرمایه‌گذاری واگذاری (BOT یا Built-Operate-Transfer)

قرارداد سرمایه گذاری Built-Operate-Transfer (احداث – بهره‌برداری – انتقال) یکی از مدل‌های سرمایه گذاری است که در آن برای پروژه‌های بزرگی سرمایه جمع می‌کنند. معمولا در این روش از مشارکت عمومی و خصوصی استفاده می‌شود که تنها دولت می‌تواند آن را تامین مالی و اجرا کند.

در روش سرمایه گذاری BOT یک نهاد دولتی به یک شرکت خصوصی جهت ساخت و بهره برداری یک پروژه به مدت ۲۰ الی ۳۰ سال سرمایه می‌دهد. بعد از گذشت مدت قرارداد یا پایان پروژه نیز آن را دریافت می‌کند. لذا در نهایت دولت مالک پروژه خواهد بود.

دانلود نمونه قرارداد سرمایه‌گذاری واگذاری (BOT یا Built-Operate-Transfer)

قراردادهای سرمایه گذاری BOO (Build-Own-Operate)

یکی از انواع قراردادهای مشارکت در سرمایه گذاری قرارداد BOO مخفف عبارت Build-Own-Operate به معنای احداث – تملک – بهره‌برداری است. در این قرارداد اصولا یک نهاد دولتی به یک بخش خصوصی حق احداث و بهره‌برداری از پروژه‌ای را برای مدت خاصی می‌فروشد. به طوری که در انتهای قرارداد شرکت خصوصی مالک پروژه خواهد بود و مجبور نیست در پایان قرارداد آن را به نهاد دولتی تحویل دهد. لذا قرارداد سرمایه گذاری BOO برخلاف قرارداد BOT است. زیرا در BOO بخش خصوصی در پایان قرارداد مالک پروژه خواهد بود.

قرارداد سرمایه گذاری BRT (Build – Lease – Transfer)

یکی از قراردادهای موجود قرارداد سرمایه گذاری Build – Lease – Transfer به معنای احداث – اجاره – انتقال است. در این قرارداد، نهاد دولتی حق ساخت یک پروژه را به یک شرکت خصوصی واگذار می‌کند. در انتها قرارداد نیز پروژه را از بخش خصوصی اجاره می‌گیرد. لذا دولت موظف است به بخش خصوصی اجاره بها پرداخت کند. بعد از اتمام مدت اجاره، بخش خصوصی هیچ تصرفی در پروژه نخواهد داشت و دولت مالک پروژه خواهد بود.

 قرارداد سرمایه گذاری BLOT (Build – Lease – Operate – Transfer)

در سرمایه گذاری Build – Lease – Operate – Transfer (احداث – اجاره – بهره برداری – انتقال)، یک قطعه زمین از نهاد دولتی توسط یک شرکت خصوصی اجاره گرفته می‌شود. بعد از آن شرکت خصوصی پروژه خود را در آن می‌سازد و به بهره‌برداری می‌رساند. بعد از پایان مدت قرارداد، زمین اجاره را با پروژه آن به نهاد دولتی تحویل می‌دهد.

قراردادهای سرمایه گذاری مشارکت مدنی

در این قراردادها یک شرکت مدنی ایجاد می شود که نیازی به ثبت ندارد. زیرا در آن قوانین مدنی حاکم است. شرکت مدنی طبق ماده ۵۷۱ قانون مدنی به شکل زیر تعریف می‌شود:

«شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شیئی واحد به نحو اشاعه»

بنابراین می‌توان دریافت که در قراردادهای سرمایه گذاری مشارکت مدنی، یک سرمایه گذار با یک ایده پرداز با هم قرارداد می‌بندند که در انتها سرمایه گذار مالک شرکت و ایده پرداز مدیر آن خواهد بود. لذا مالک شرکت بعد از اتمام دوره قرارداد و ایجاد شرکت مدنی از مدیر شرکت خود هیچ اجاره بهایی را دریافت نمی‌کند. همچنین مدیر شرکت نیز به غیر حقوق مدیریت خود حقوق دیگری از مالک پروژه نخواهد گرفت.

دانلود نمونه قرارداد سرمایه گذاری مشارکت مدنی

قراردادهای مشارکت در سرمایه گذاری سهامی (Equity)

قراردادهای سرمایه گذاری سهامی یکی از انواع قراردادها هستند که به عنوان حقوق صاحبان سهام (حقوق صاحبان شرکت‌های خصوصی) شناخته می‌شوند. در این قراردادها سرمایه گذاران مبلغی را به سرمایه پذیر می‌دهند و در قبال آن تعدادی از سهام شرکت را دریافت می‌کنند. بعد از انعقاد قرارداد سرمایه گذار نمی‌تواند مبلغ سرمایه را بازپرداخت کند. زیرا در آن سهام شرکت به او برای مدت خاصی فروخته شده است.

قراردادهای سرمایه گذاری حق امتیاز رویالتی (Royalty)

یکی از انواع قراردادی که در سرمایه گذاری‌ها استفاده می‌شود، قرارداد حق امتیاز رویالتی است. این قرارداد، یک قرارداد حقوقی بین امتیاز دهنده و امتیاز گیرنده به شمار می‌آید. در قرارداد رویالتی گیرنده امتیاز می‌تواند با پرداخت حق امتیاز، از مالکیت معنوی مالی استفاده کند. در واقع این قرارداد طرفین درگیر قرارداد، حقوق اعطا شده و مدت استفاده از قرارداد را بیان می‌کند و نرخ‌های حق امتیاز، شرایط و میزان مبلغ پرداختی که باید توسط امتیاز گیرنده به امتیاز دهنده پرداخت شود را نشان می‌دهد.

معمولا در قراردادهای سرمایه گذاری حقوق مدنی حق امتیاز اعمال می‌شود. در رویالتی به صاحب حقوق مدنی این فرصت را می‌دهند تا بخشی درآمد ناخالص حاصل از فروش مواد معدنی را دریافت کند.

قراردادهای سرمایه گذاری مشترک یا جوینت ونچر (Joint Venture)

یکی از رایج‌ترین انواع قراردادهای سرمایه گذاری، قرارداد مشترک یا جوینت ونچر (JV) است. در این قرارداد دو یا چند نفر با هم به توافق می‌رسند تا منابع خود را به اشتراک بگذارند و کار خاصی را انجام دهند. در این قرارداد هر کدام از شرکت کنندگان مسئول سود، زیان و هزینه‌های مربوط به خود هستند.

این قرارداد یک نهاد و شخصیت حقوقی دارد که شرکت کنندگان در آن معمولا افراد حقیقی هستند. اما افراد حقوقی مانند سازمان‌ها، شرکت‌ها، شرکت‌هایی با مسئولیت محدود و سایر واحدهای تجاری می‌توانند در آن مشارکت کنند.

معمولا هدف قراردادهای سرمایه گذاری جوینت ونچرها ایجاد شرکت‌هایی در زمینه تولید یا تحقیق است. اما در برخی مواقع مشاهده شده است که شرکت‌های بزرگ و کوچک با هم ترکیب شده و یک شرکت بزرگی را ایجاد می‌کنند. سپس در آن یک یا چند پروژه یا معامله بزرگ یا کوچک انجام می‌دهند.

قراردادهای سرمایه گذاری باید مانند تمام قراردادهای دیگر ارکان مختلفی داشته باشند. این ارکان‌ها شامل تعیین طرفین قرارداد، موضوع قرارداد، مدت قرارداد و مبلغ قرارداد است. در تنظیم قراردادهای سرمایه گذاری خود سعی کنید بر اساس شرایط طرفین یک قرارداد اصولی و منطقی منعقد کنید. برای تنظیم قرارداد باید موارد زیادی را در نظر بگیرید که در ادامه به مهم ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

موضوع قرارداد

در قراردادهای خود موضوع قرارداد که همان هدف سرمایه گذاری است را مشخص کنید. باید در آن دقیقا مقدار، نحوه پرداخت و جزییات میزان آورده نقدی و غیر نقدی طرفین قرارداد را تعیین کنید.

مدت قرارداد

یکی از نکات مهم در تنظیم قراردادهای سرمایه گذاری تعیین مدت قرارداد است. در این قراردادها باید تاریخ شروع سرمایه گذاری و مدت زمان آن را مشخص کنید. سپس شرایطی که در قرارداد حاکم است را بیان کنید. به عنوان مثال؛ با شروع قرارداد شرکت فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.

تقسیم سود در قرارداد

شما به هنگام تنظیم قرارداد مشارکت در سرمایه گذاری باید نحوه تقسیم سود در قرارداد را با تمام جزییات مشخص کنید. همچنین در آن زمان تقسیم سود و روش پرداخت آن را ذکر کنید.

معمولا نحوه تقسیم سود در قرارداد با توافقات شرکا انجام می‌گیرد. در برخی از آن‌ها شرکا با هم تصمیم می‌گیرند که سود اولیه سرمایه گذاری خود را ذخیره کنند تا به حدی برسد. سپس بین خودشان تقسیم کنند.

ورود و خروج شرکا در قرارداد

طبق قانون مدنی، در صورتی که یکی از شرکای قرارداد فوت کند وارثان او نماینده قانونی در قرارداد خواهند بود. در صورتی که فرد جدیدی بخواهد به عنوان شرکا وارد شرکت شود باید اعضای شرکا با هم تصمیم بگیرند که چگونه در قرارداد سرمایه گذاری وارد شود.

حال در صورتی که شریکی قصد خروج از قرارداد سرمایه گذاری را داشته باشد باید آورده او به شرکت و سود احتمالی‌اش را در نظر بگیرند. در نهایت نیز باید پرداخت سود واریز نشده به شریک خود او را از قرارداد خارج کنند.

به غیر از موارد بالا شما به هنگام تنظیم یک قرارداد مشارکت در سرمایه گذاری به تاریخ انعقاد قرارداد، شیوه مدیریت شرکت، توافقات شرکا، محل تنظیم قرارداد، شرایط شرکا، تعداد نسخ تهیه شده از قرارداد، مشخصات هویتی شرکا، نوع فعالیت شرکت و غیره را ذکر کنید. همه شرکا باید در مورد تمام موارد فوق به توافق برسند و با شفافیت کامل در مدیریت و مسئولیت در قرارداد بتوانند به اهدافشان برسند.

رایج ترین قراردادهای سرمایه گذاری در ایران

در حال حاضر در کشور ما، روشهای مشارکت در سرمایه گذاری بسیار زیادی وجود دارند. به طوری که در ادامه به چند مورد از رایج ترین آن ها اشاره می‌کنیم.

قرارداد در تولید:

یکی از انواع قراردادهای سرمایه گذاری در ایران است که نکات حقوقی خاصی دارد. به همین دلیل شما به هنگام تنظیم قرارداد تولیدی به آن‌ها دقت کنید.

قرارداد در بازار گردشگری:

قرارداد سرمایه گذاری در صنعت توریستی یا گردشگری یکی از قراردادهایی است که در کشور ما از اهمیت بالایی برخوردار است. گردشگری یک فعالیت اقتصادی است که به فرآیند سرمایه و اقتصاد بازار بستگی دارد.

قرارداد در فروشگاه ای زنجیره ای:

فروشگاه‌های زنجیره‌ای یکی از انواع بازارهای سرمایه گذاری است که در آن سرمایه گذاران زیادی با هم قرارداد انعقاد می‌کنند. این قراردادها می‌توانند کارآفرین باشند و برای افراد زیادی شغل ایجاد کنند.

قرارداد در کارخانه:

یکی از امن‌ترین و پرطرفدارترین قراردادهای سرمایه گذاری در کشور ما، قراردادهای مشارکت در کارخانه‌ها هستند. در این قراردادها سهام داران به نوعی در سود و زیان کارخانه شریک هستند.

قرارداد در کشاورزی:

قراردادهای کشاورزی باعث رونق محصولات کشاورزی و غذایی در کشور می شوند و امنیت غذایی را برقرار می‌کنند. این قراردادها یکی از سودآورترین قراردادها در کشور ما هستند که درآمدزایی زیادی در جوامع روستایی دارند. 

بیشتر بخوانید: سرمایه‌ گذاری در املاک مسکونی یا اداری

سوالات متداول درباره انواع قراردادهای سرمایه گذاری مالی

۱. قراردادهای سرمایه‌گذاری چه انواعی دارند و هر کدام چه ویژگی‌هایی دارند؟
– قراردادهای سرمایه‌گذاری شامل انواع مختلفی هستند، از جمله:
– قراردادهای سهام : خرید سهام یک شرکت و تبدیل شدن به مالک جزئی آن.
– قراردادهای وام : قرض دادن مبلغی به یک شرکت با انتظار دریافت پرداخت‌های دوره‌ای به همراه بهره.
– قراردادهای سرمایه‌گذاری پرریسک : سرمایه‌گذاری در پروژه‌های با ریسک بالا برای دستیابی به بازدهی بیشتر.
– قراردادهای مشارکت‌های شهری : همکاری بین دولت و سرمایه‌گذاران برای پروژه‌های مشترک.

۲. چه تفاوتی بین قراردادهای سهام و قراردادهای وام وجود دارد؟
– در قراردادهای سهام ، سرمایه‌گذار با خرید سهام به مالکیت جزئی از شرکت دست می‌یابد، در حالی که در قراردادهای وام ، سرمایه‌گذار مبلغی را به شرکت قرض می‌دهد و در عوض انتظار دریافت بازپرداخت‌های دوره‌ای به همراه بهره را دارد.

۳. قراردادهای مشارکت‌های شهری چه نقشی در توسعه زیرساخت‌ها ایفا می‌کنند؟
– قراردادهای مشارکت‌های شهری شامل همکاری بین دولت و سرمایه‌گذاران برای اجرای پروژه‌های مشترک، مانند توسعه زیرساخت‌ها هستند. این همکاری می‌تواند به تأمین مالی و اجرای پروژه‌های مهم اجتماعی و اقتصادی کمک کند.

۴. روش‌های مختلف همکاری در سرمایه‌گذاری پروژه‌ها شامل چه مواردی هستند و چگونه عمل می‌کنند؟
– روش‌های همکاری شامل BOT (ساخت-عملیات-انتقال) ، BOO (ساخت-مالکیت-عملیات) و BLOT (ساخت-اجاره-انتقال) هستند. این روش‌ها به ترکیب سرمایه‌گذاری، ساخت و مالکیت پروژه‌ها می‌پردازند و هر کدام فرآیندهای خاص خود را برای تأمین مالی و مدیریت پروژه‌ها دارند.

 

سخن پایانی

در پایان هم به شما پیشنهاد می کنیم که به مطالعه مقاله سرمایه گذاری جمعی در حوزه مسکن که در رابطه با سرمایه گذاری مسکن اطلاعات بیشتری در اختیار شما قرار می دهد، بپردازید و درباره دیگر موضوعات مرتبط با آن نیز به جست و جو در سایت مشغول شوید.

در این مقاله انواع قراردادهای سرمایه گذاری را معرفی کردیم. قراردادهای سرمایه گذاری اصولا به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می‌شوند که هر کدام از آن ها زیرمجموعه‌های زیادی دارند. وام قابل تبدیل به سهام، قرارداد خطرپذیر، قرارداد سهامی، قرارداد رویالتی و غیره از جمله این قراردادها هستند.

انتخاب بهترین قرارداد سرمایه گذاری به اهداف کسب ‌و کار، میزان خطرپذیری کارآفرینان و نوع سرمایه گذاری شما بستگی دارد. اما باید در تمام قراردادها موضوع قرارداد، مدت قرارداد، تقسیم سود در قرارداد و غیره را رعایت کنید. همچنین در آن‌ها مشخص کنید که شرکا چگونه می‌توانند وارد و خارج قرارداد شوند.