آنچه در این مقاله می خوانید:
شهرک اکباتان را رحمان گلزار شبستری طراحی و خلق کرد. این شهرک یکی از بزرگ ترین شهرک های مسکونی در حوزه معماری و زیست شهری خاورمیانه شناخته می شود. این شهر اولین شهری است که به صورت مدرن و با نما و معماری بی نظیر و مقاوم ساخته‌شد و در زمان خود بزرگ ترین شهر بتونی تهران و پرجمعیت ترین شهر خاورمیانه تلقی می شد.
آغاز ساخت این شهرک با خرید زمینی به مساحت 100 هزار متر در محل فعلی باشگاه پاس اکباتان توسط سرمایه گذار اصلی و مالک پروژه رحمان گلزار شبستری رقم خورد. سپس با سرمایه گذاری برخی افراد و خرید زمین از زمین داران بزرگی چون نظام السلطنه مافی وسعت آن گسترش یافت. در ادامه با مراحل طراحی و ساخت این شهرک زیبا و مدرن بیشتر آشنا خواهیم شد.
نام شهرک اکباتان از واژه هگمتانه گرفته شده است. در واقع هگمتانه نام قدیمی شهر همدان بوده و در زبان پارسی کهن به معنای "محلی برای گردهمایی" بکار می رفت. شهرک اکباتان یکی از بزرگ ترین شهرک های خاورمیانه به شمار می رود که در غرب تهران واقع شده است. طرح ساخت این شهرک در ابتدا بسیار گسترده بود که شامل دریاچه ای مصنوعی و بزرگ ترین مجموعه فرهنگی ایران می شد. اما کار ساخت شهرک در سال 1357 متوقف شد و نیمه تمام ماند. به همین دلیل بسیاری از بخش های این پروژه ساخته نشدند.
این شهرک یکی از شهرک های مسکونی موفق در زمینه شهرسازی است. همانطور که می دانید، یک شهرک موفق باید از ویژگی هایی برخوردار باشد که ساکنین آن در جهت رشد و توسعه آن گام بردارند. رحمان گلزار شبستری به گونه ای این منطقه را طراحی کرده که شهرک نشینان تعلق خاطر خاصی به آن دارند و همواره به پیشرفت آن کمک می کنند.
شهرک اکباتان با مساحتی معادل 5.94 کیلومتر مربع، یکی از محلات غربی تهران به شمار می رود. این محله در ناحیه 6 منطقه 5 تهران قرار دارد. از شمال به اتوبان تهران کرج، از جنوب به اتوبان شهید لشگری، از غرب به نمایشگاه صنایع هوایی و از شرق به شهرک آپادانا و کوی بیمه منتهی می گردد.
اگر از اهالی اکباتان نام طراح و سازنده شهرک اکباتان را بپرسید، هر یک جواب متفاوتی به شما خواهند داد. برخی یک معمار آمریکایی را نام می برند و عده ای دیگر از شرکت آمریکایی استارت سخن به میان می آورند. در سایت اکباتان آنلاین شما با "جردن گروزن" به عنوان طراح و سازنده اکباتان آشنا خواهید شد. اما حقیقت چیزی دیگری است.
ایده ساخت و سرمایه گذاری اولیه اکباتان توسط رحمان گلزار شبستری، دانش آموخته دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و مالک شرکت مشترک نوسازی و ساختمان تهران صورت گرفت. مهندس فریدون آذری نیز در طراحی آن با رحمان گلزار شبستری همکاری داشت. در واقع مهندس گلزار شبستری برای سکونت خود و خانواده اش در تهران، آپارتمانی دو واحدی در یک زمین 400 متری بنا کرد. این خانه دارای معماری منحصر به فردی بود و طرفداران زیادی داشت. در آغاز مهندس حاضر به فروش خانه خود نبود تا این که با پیشنهاد دو برابر قیمت ساختمان به اضافه واگذاری 100 هزار متر مربع از زمین های کنونی اکباتان روبرو شد. همین مسئله باعث شروع پروژه شهرک اکباتان شد.
ساخت فاز اول آن از سال 1345 با خرید زمین توسط رحمان گلزار شبستری زیر نظر شرکت آمریکایی آغاز شد. از آن جایی که در آن زمان ساخت سازه بتنی رواج چندانی نداشت، اغلب مواد و مصالح موردنیاز ساخت شهرک اکباتان از خارج از کشور وارد می شد. گفته می‌شود که ساخت فاز دوم این شهر توسط یک شرکت کره ای و معمار کره ای آن کیم سئو‌گئون صورت گرفته است.
نخستین واحدهای ساختهشده در سال 1356 در اختیار کارمندان دولت قرار گرفت. طرح اولیه این شهرک مبتکرانه، به روز و وسیع بود و سازه هایی چون دریاچه مصنوعی و مجموعه های بزرگ فرهنگی را در بر می گرفت. پروژه ساخت فاز دوم شهر اکباتان با وقوع انقلاب 57 متوقف شد. هرچند بعدها ادامه یافت اما ساخت بخشی از پروژهای خاص و طرح های تجاری و رفاهی آن به صورت ناتمام باقی ماند. تکمیل شهرک اکباتان تا سال 1374 به طول انجامید.
جالب است بدانید که اقداماتی چون خرید کارخانه الکترولوکس جهت تولید کابینت ها و دیگر لوازم مورد نیاز واحدها، خرید 90 درصد سهام یک کارخانه تولید موکت برای کاهش هزینه های تامین بیش از 2 میلیون متر مربع موکت، تاسیس کارخانه تولید شیشه دوجداره برای تولید شیشه های واحدهای ساختهشده و گرفتن تخفیف 35 درصدی جهت تامین 529 آسانسور از شرکت اوتیس آمریکا، بخشی از تلاش های سازندگان برای تامین امکانات موردنیاز واحدهای مسکونی شهرک اکباتان بود.
محل ساخت شهر اکباتان در دهه 40 در محدوده شهری قرار نداشت. مهندس رحمان گلزار شبستری پس از ارائه ایده اولیه ساخت شهر اکباتان، آپارتمان خود را فروخت و قطعه زمینی به مساحت 100 هزار متر مکعب در منطقه اکباتان خریداری کرد. سپس با جستجوی صاحبان زمین های اطراف متوجه شد که 450 هزار متر مربع از زمین های اطراف متعلق به یکی از سیاست مداران دوره قاجار به نام نظام السلطنه مافی است که در پاریس زندگی می کرد.
گلزار که نتوانست کار را از طریق نمایندگان مافی در تهرام پیش ببرد، عازم پاریس شد تا مستقیما با خود مافی مذاکره کند. در نهایت با حمایت مالی دوستش آقای مس فروش و متقاعد کردن مافی السلطنه توانست زمین های او را با چکی به مبلغ 5 میلیون تومان خریداری کند.
ابتدا تصمیم گرفته شد که برای تامین مالی پروژه اکباتان از تجار بازار تهران و منابع خارجی استفاده شود. بنابراین تامین مالی این پروژه، ابتدا با سرمایه‌گذاری برخی از بازاریان تهران و سپس با پیش فروش واحدها به مشتریان صورت گرفت. در نهایت مهندس گلزار، موفق به پیش فروش 2 هزار واحد به قیمت هر متر مربع 3 هزار تومان در مدت 2 هفته شد. شرایط فروش واحدها به این صورت بود که ابتدا 25 درصد از مبلغ کل دریافت می شد. سپس برای تسویه 75 درصد باقی پول، به مشتریان وام داده می شد. به همین منظور، شرکت پس انداز اکباتان با همکاری بانک مرکزی ایران تاسیس شد.
پس از مدتی خرید و فروش واحد های اکباتان در بازار سیاه آغاز شد! همین مسئله منجر به متوقف شدن طرح پیش فروش با وام شد. سپس طرح فروش نقدی واحدهای اکباتان کلید خورد که به دلیل شهرت این پروژه، با استقبال مردم و شرکت ها مواجه شد.. از آنجایی که میزان تقاضا بالا بود، زمین های اطراف شهرک اکباتان هم خریداری شد و پروژه گسترش یافت.
فلسفه ساخت شهر اکباتان ایجاد یک سازه گسترده مدرن براساس فناوری های نوین ساخت و ساز، مطابق با استانداردهای روز اروپا برای کنترل جمعیت تهران آن زمان و ساکن کردن کارمندان دولت در آن بود. مستقر شدن کارمندان دولت که به لحاظ تحصیلات و سبک زندگی، بالاتر از بسیاری از افراد جامعه آن زمان بودند و بر حسب معیارهای آن دوران به نوعی زندگی مدرن تری داشتند، نقش زیادی در ارائه یک تصویر ایده آل از این شهرک و منزلت اجتماعی آن در ذهن تهرانی نشینان آن زمان داشت. گفته می شود که این واحدها در مراحل اولیه به صورت مبله و با امکانات خاص طراحی شده برای شهرک، در اختیار مشتریان قرار می گرفت که این قاعده در مراحل بعدی طرح حذف شد.
به طور کلی کیفیت بالای ساخت و دسترسی آسان به انواع امکانات آموزشی و رفاهی، شهر اکباتان را به یکی از ایده آل ترین شهرک های تهران برای زندگی مبدل کرده است. این شهرک دارای 33 بلوک 5، 9، 12 و 15 طبقه و 15,593 عدد واحد مسکونی است.
از ویژگی های این شهر می توان به مقاومت در برابر زمین لرزه تا ۹ ریشتر، وسعت فضای سبز، نورگیری کافی سازه و برخورداری از خدمات شهری مناسب مطابق با استانداردهای جهانی ساخت سازه چون تصفیه خانه فاضلاب، سیستم جمع آوری فاضلاب و آب باران، مجموعه های آموزشی، اداری، تجاری، بهداشتی، ورزشی، فرهنگی بسیار، سیستم ارتباطی مناسب و غیره اشاره کرد. در ادامه به توضیح ویژگی های شهرک اکباتان می پردازیم:
در مبحث کارشناسی قیمت ملک، عمر مفید ساختمان های قدیمی را 25 سال و ساختمان های جدید تر را 100 سال تخمین می زنند. در واقع عمر مفید هر ساختمان به کیفیت ساخت آن بستگی دارد. عمر مفید شهرک اکباتان با توجه به کیفیت ساخت بالای آن، حدود 300 سال تخمین زده شده است. تمامی مصالح ساختمانی مورد نیاز برای ساخت شهرک اکباتان در دهه 40 شمسی از آمریکا به ایران وارد شد. در این شهرک، بالاترین استانداردهای ساخت و ساز رعایت شده که مقاومت در برابر زمین لرزه 9 ریشتری یکی از آن هاست. در این محله، زمانی که پنجره منزل خود را باز می کنید، همسایه بر منزل شما مشرف نیست و این نشان دهنده کیفیت ساخت بالای واحدهای مسکونی شهرک اکباتان است.
وسعت شهر اکباتان به عنوان یکی از بزرگ ترین شهرک های تهران، چیزی بالغ بر 5.94 کیلومتر مربع است. یعنی چیزی در حدود 720 برابر یک زمین فوتبال! اما با وجود این مساحت زیاد، حداکثر جمعیت آن معادل جمعیتی است که داخل یک ورزشگاه جای می گیرد. در واقع، طراح و سازنده اکباتان بر خلاف سازندگان امروزی برای سود بیشتر، واحدهای مسکونی بیشتری نساخته است. حدود 2 میلیون و ۴۰۰ هزار متر مربع از این وسعت به ساختِ بنا و معادل همین مساحت به فضای سبز اختصاص داده شده است. این شهرک از سه فاز تشکیل شده که فاز 2 نسبت به فاز 1 و 3 بزرگ تر است.
درباره جمعیت این شهرک، آمار مختلفی وجود دارد. طبق آخرین آمار، شهرک اکباتان جمعیتی در حدود 50000 نفر دارد. هرچند در برخی منابع تعداد جمعیت ساکن در شهر اکباتان تا 100 هزار نفر نیز برآورد شده‌است. این جمعیت در آپارتمان هایی مدرن دوبلکس با متراژهای 68 تا 176 متر مربع ساکن هستند.
یکی از مهم ترین فاکتورهای تاثیر گذار در خرید ملک، محله و سطح فرهنگی آن است. معماری متفاوت و مزایای شهرک اکباتان خود زمینه ساز یک فرهنگ متفاوت و کم نظیر در شهرک اکباتان شده است. در واقع معماری اکباتان منجر به تقویت روابط اجتماعی ساکنین این منطقه می شود. امکانات رفاهی درجه یک و کیفیت بالای ساخت و ساز در این منطقه، باعث شده ساکنین اکباتان کم تر میل به نقل و انتقال از این شهرک را داشته باشند.
از آنجایی که اغلب اهالی اکباتان از کودکی یکدیگر را می شناسند، همبستگی بین آن ها وجود دارد. این مسئله باعث شکل گیری فرهنگ با دوام و پایدار بین شهرک نشینان شده است. یکی دیگر از معیارهای فرهنگ متفاوت ساکنین اکباتان، رفتار آن ها با حیوانات است. علاوه بر این، در این محله بسیاری از افراد معروف و بازیگران سرشناس مانند آتیلا پسیانی، آناهیتا نعمتی، گوهر خیراندیش، ساعد سهیلی، گلوریا هاردی، مریم بوبانی، سعید پیردوست، نصرالله رادش، رامین ناصر نصیر، امیر نوری، رویا نونهالی و غیره زندگی می کنند. از این رو می توان گفت زندگی در محله اکباتان با رفاه و آرامش همراه است.
شاید شما با شنیدن نام مجتمع مسکونی به یاد مسکن مهر و عدم دسترسی به مراکز خرید بیفتید! اما شهرک اکباتان درست در نقطه مقابل آن قرار دارد. از امکانات رفاهی شهرک اکباتان می توان به دو بازار روز و مگامال اشاره کرد که هر یک دارای صد ها واحد تجاری هستند. طبق آمار، اهالی اکباتان اغلب خریدهای روزانه و هفتگی خود را در داخل شهرک انجام می دهند. البته این امکانات رفاهی فوق العاده اکباتان فقط محدود به مراکز خرید نیست. در این منطقه تعداد زیادی مدرسه در مقاطع مختلف نیز وجود دارد. جالب اینجاست که دانش آموزان برای رسیدن به مدرسه نیازی به عبور از خیابان ندارند و می توانند از داخل فضای سبز اکباتان تردد کنند.
فضای سبز یکی دیگر از امکانات رفاهی بی نظیر اکباتان به شمار می رود. در این منطقه حدود 2 میلیون و 400 هزار متر مربع بنا ساخته شده و درست معادل همین مساحت، برای این محله فضای سبز در نظر گرفتند. شاید یکی از دلایل جهانی شدن نام اکباتان به هنگام ساخت و ساز، همین مسئله بوده است.
شهرک اکباتان علاوه بر امکانات رفاهی و آموزشی، از دسترسی آسان نیز برخوردار است. این شهرک دارای صدها واحد تجاری بزرگ از جمله بازار روز و مگامال است که امکان دسترسی و خرید انواع مایحتاج زندگی برای ساکنین این شهر بسیار آسان کرده است. همچنین تمرکز مناسب مدارس و دیگر مراکز آموزشی، بهداشتی، فرهنگی و ورزشی از دیگر ویژگی های این شهرک است. وجود تمامی این امکانات در بافتی همگن موجب ارتباط نزدیک اهالی، تداوم سکونت نسل ها و شکل گیری هویتی تحت عنوان هویت این شهرک شده‌است.
همانطور که گفتیم، نقشه شهرک اکباتان توسط مهندس گلزار طراحی شد. این شهرک به طور کلی از سه فاز تشکیل شده که هر فاز شامل چند بلوک و هر بلوک شامل چندین ورودی است. در واقع در این شهرک حدود 33 بلوک و 15675 واحد مسکونی وجود دارد. جالب است بدانید که شهرک اکباتان از هیچ یک از طرح های خارجی الگو نگرفته و به طور کامل توسط معمار ایرانی طراحی شده است. از جمله ویژگی های بی نظیر معماری شهرک اکباتان می توان به در گردش بودن هوا داخل این مجتمع مسکونی اشاره کرد. در واقع این مسئله مانع باقی ماندن آلودگی های صنعتی غرب تهران در داخل فضای شهرک می شود.
آپارتمان های این شهرک در فاز 1، 2 و 3 دارای رده بندی خاص خود هستند. در واقع در فاز 1 و 3 شهرک اکباتان، آپارتمان ها بر اساس حروف لاتین نامگذاری شده اند و شباهت زیادی به یکدیگر دارند. اما در فاز 2 با حروف الفبای فارسی در بلوک های 1 تا 15 نامگذاری شدند و بلوک های 16 تا 19 دارای حروف لاتین هستند. در ادامه به توضیح فازهای مختلف اکباتان و امکانات آن می پردازیم.
فاز یک شهرک اکباتان از 10 بلوک ساخته شده است. این فاز توسط ورزشگاه راه آهن و ورزشگاه دستگردی ( پارس قوامین) به دو بخش تقسیم می شود. به 4 بلوکی که در شمال این دو ورزشگاه قرار دارند، بلوک بالا و 6 بلوک دیگر که در جنوب آن واقع شده اند، بلوک پایین گفته می شود. بلوک های فاز یک شهرک اکباتان عبارتند از:
بلوک های پایین
بلوک A1 یا 1 شهرک اکباتان
بلوک C یا 2 شهرک اکباتان
بلوک B1 یا 3 شهرک اکباتان
بلوک A2 یا 4 شهرک اکباتان
بلوک A3 یا 5 شهرک اکباتان
بلوک B2 یا 6 شهرک اکباتان
بلوک های بالا
بلوک B3 یا 7 شهرک اکباتان
بلوک A4 یا 8 شهرک اکباتان
بلوک A5 یا 9 شهرک اکباتان
بلوک B4 یا 10 شهرک اکباتان
و بازارچه های فاز یک که شامل هفت بازارچه در جنوب ورزشگاه ها و چهار بازارچه در شمال ورزرشگاه ها می شود. یکی از تفاوت های بلوک A و B این است که بلوک های B تنها دارای واحد های یک خوابه هستند. در حالی که بلوک های A هم آپارتمان یک خوابه و هم دو خوابه در طبقه 2 تا 10 دارند. از طرف دیگر بلوک های A تنها 14 ورودی دارند ولی بلوک های B دارای 18 ورودی و 613 واحد مسکونی هستند.
و اما بلوک C هیچ شباهتی به بلوک های دیگر ندارد و دارای 15 ورودی است. بلوک سی به طور کلی هیچ واحد دو خوابه ای نیز ندارد. مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان دخترانه در بلوک های پایین واقع شده و تنها مدرسه ابتدایی معلم شهید و دبیرستان شهید عموییان در بلوک های بالا قرار دارند.
فاز دو شهرک اکباتان دارای 19 بلوک است که مزایایی نظیر مقاومت در برابر زلزله 9 ریشتری، تاسیسات و رایزر ایده آل، پارکینگ های بزرگ، پله فرار عریض، شوتینگ های استاندارد، فضای سبز بی نظیر و نورگیری عالی دارد. علاوه بر این، یکی از بزرگ ترین مجتمع های تفریحی، رفاهی، ورزشی، فرهنگی و گردشگری ایران، درست روبروی فاز دو قرار دارد که به کمک یک شرکت مالزیایی ساخته شد. از دیگر امکانات فاز دو می توان به وجود 3 بازارچه و 5 مدرسه در آن اشاره کرد. بلوک 3 در این بخش را دانشکده فنی دانشگاه تهران ساخته و بلوک 5 توسط تعاون مسکن دولتی بنا شده است. باید بدانید که بلوک 5 تنها بلوک شهرک است که استخر، سونا و جکوزی دارد.
فاز سه شهرک اکباتان دارای چهار بلوک به نام D1، D2، E1، E2 است. این فاز که در سال 1370 شمسی به بهره برداری رسید، جدید ترین فاز شهرک اکباتان به شمار می رود. از امکانات آن می توان به دو آموزشگاه و یک مجتمع تجاری بزرگ اشاره کرد.
سخن پایانی
مراحل طراحی و ساخت پروژهای به وسعت و عظمت شهر اکباتان نیازمند همت و تلاش همه جانبه، استفاده از بهترین های هر حوزه و داشتن منبع مالی بزرگ است که تنها از طریق توجیه و جذب مشتریان و سرمایه گذاران تامین می شود. جذب مشتریان نیز مستلزم ارائه بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت است. مسئله ای که بهتر است پیمانکاران بزرگ به آن توجه داشته باشند، کیفیت ساخت و ماندگاری پروژه بزرگ اکباتان و نام نیک بر جای مانده از طراح و سازنده آن، بایستی الگویی برای انبوه سازان باشد. در این مقاله به معرفی شهرک اکباتان و ویژگی های منحصر به فرد آن پرداختیم. برای خرید خانه در تهران و اطلاعات بیشتر درباره اکباتان با ما تماس بگیرید.
.png){kind=icon}
ورود / ثبت نام
