آنچه در این مقاله می خوانید:
در زمان های دور، وقتی که هنوز تعداد افراد آن قدر زیاد نشده بود که به انفجار جمعیتی برسد. هر کسی می توانست گوشه ای از زمین بی کران را تصاحب کند و هر کاری دلش می خواست با آن کند. آن روزها نیازی نبود تا اسم شخص، متراژ زمین و نوع کاربری آن در جایی ثبت شده و توسط مقامات دولتی تایید گردد. اما گستردگی و پیچیدگی زندگی امروزی باعث شده قانون بر همه جوانب زندگی انسان ها حاکم شود. و برای هر کاری که می خواهد انجام دهد قانون را مد نظر قرار دهد.
یکی از این امور مهم، خرید و فروش ملک است. هر چند بیشتر معاملات ملکی بر مبنای سند قانونی انجام می شوند اما هنوز اراضی وجود دارد که فاقد سند قانونی مورد تایید سازمان ثبت اسناد و املاک هستند. بخشی از این املاک دارای سندی به نام سند شورایی هستند که شاید تا به حال آن را نشنیده باشید. بنابراین اگر قصد انجام معامله ای در این مورد را دارد با ما همراه باشید تا همه چیز را درباره سند شورایی بدانید.
به طور کلی ما دو دسته سند داریم یکی سند رسمی و دیگری سند غیر رسمی.
سندهای رسمی به آن دسته از اسنادی گفته می شود که در اداره ثبت اسناد رسمی کشور و دفاتر اسناد رسمی تنظیم و ثبت شده اند. تنظیم و ثبت این اسناد بر اساس مقررات و قوانین خاص انجام می شود و هر آنچه که در سند ذکر شود، برای قانون حجت است. سندهای رسمی توسط مامورین رسمی قانون (مانند کارمندان و کارشناسان دفاتر ثبت اسناد کشور) تنظیم می شوند.
سندهای غیر رسمی شامل هر سندی می شود که بر اساس قانون تنظیم و ثبت اسناد ثبت نشده باشد. که سند شورایی نیز جزو این دسته به شمار می رود.
پیشینه سند شورایی به زمان های گذشته برمی گردد هنگامی که هیچ ارگان و سازمانی برای تعیین و مرزبندی زمین ها وجود نداشت و مردم خود اقدام به تهیه و تنظیم سند می نمودند. در یک تعریف جامع تر سند شورایی سندی است که تمام اطلاعات مربوط به زمین توسط عده ای از اهالی منطقه امضا شده و به تایید رئیس شورای محلی رسیده باشد. بنابراین درست است که سند شورایی اعتبار اسناد رسمی را ندارد اما کاملا هم نامعتبر نیست و می توان برای دریافت سند رسمی نیز اقدام نمود.
همانطور که گفتهشد، سند شورایی از دسته اسناد غیر رسمی است که می تواند رسمی شود. اما این اسناد معمولا معایبی دارند که باعث ایجاد مشکلات و چالش هایی برای خریدار می شوند. که نیاز است پیش از اقدام به معامله به آنها توجه نمود.
یکی از مهم ترین مشکلات اسناد شورایی عدم ذکر وقفی بودن زمین است. از آنجا که خرید و فروش املاک اوقافی جز با شرایط خاص ممنوع است، خرید این زمین ها می تواند باعث ایجاد مشکل و دردسر برای خریدار شود.
این نیز یکی دیگر از مشکلاتی که در سند ذکر نمی شود. ممکن است ملک ورثه داشته باشد یا اینکه مشاع باشد و چندین نفر در آن شریک باشند. بدیهی است خرید این املاک بدون رضایت تمامی صاحبان آن مشکلات قانونی فراوانی دارد.
معمولا هر زمینی یک کاربری مشخص دارد که در اسناد رسمی ذکر می شود. اما در اسناد شورایی این بخش نیز خالی است. اگر خریدار زمینی با سند شورایی بخرد که کاربری کشاورزی دارد و اقدام به ساخت و ساز در آن نماید، مشمول مجازات قانونی و پرداخت جریمه می شود.
از آن جایی که اسناد شورایی عموما قدیمی هستند، ممکن است مرزبندی آن مشکلاتی داشته باشد. مثلا متراژ زمین با آنچه در واقعیت است مغایرت داشتهباشد، علی الخصوص اگر آن ملک در حریم جاده ها قرار گرفتهباشد.
شاید مشکلات سند شورایی شما را از انجام معامله منصرف کرده باشد؛ اما باید بدانید که این مشکلات قابل حل هستند و می توانید قبل از اقدام به عقد قرارداد از تمامی این موارد اطمینان حاصل نمایید. برای این کار لازم است تا از چند مرجع معتبر استعلام بگیرید.
همان طور که گفتهشد سند شورایی جزو اسناد غیر رسمی طبقه بندی می شود که شامل مالیات و عوارض شهرداری نمی شود. اما انتقال و فروش آن مشکلاتی در بر دارد که بهتر است برای عبور از این مشکلات آن را به سند رسمی تک برگ تبدیل کرده و به آن اعتبار و وجاهت قانونی بخشید. این کار نیاز به طی کردی فرایندی دارد که در ادامه ذکر می شود.
بنابر آنچه که بیان شد، سند شورایی جزو اسناد غیر رسمی به شمار می رود که به اندازه اسناد رسمی اعتبار ندارند. اما نامعتبر هم نیستند و می توان آن را به سند رسمی شش دانگ تبدیل نمود. اسناد شورایی مشکلاتی دارند که بهتر است برای عدم برخورد با آن ها، قبل از اقدام به معامله در مورد همه جوانب آن استعلام نمایید.