آنچه در این مقاله می خوانید:
بنایی و ساخت ساز یا بازسازی که با گذر زمان دچار فرسودگی نشود، یک هنر است. در واقع این حرفه یکی از قدیمی ترین و شناخته شده ترین تکنیک های ساخت و ساز ساختمانی به شمار می رود. از حرفه ی بنایی برای ساخت انواع پروژه ها مثل مدارس، بیمارستان ها، ساختمان های اداری و آپارتمان ها استفاده کرد. نوآوری ها در فناوری مواد، طرح های ترکیبی و مهندسی ساختمان های بنایی را قوی تر و بادوام تر از گذشته نموده اند.
خدمات بنایی معمولا در ساخت و ساز، تخریب ساختمان، بازسازی و... کاربرد دارد. همانطور که می دانید پروژه های ساختمانی تحت نظر مهندسین ساختمان و توسط بنا اجرا می شود. پس بنا نقش اجرایی در تمامی فرایند های ساختمانی دارد و به همین دلیل انتخاب استادکار بنای خوب مهم است. با املاک داران همراه شوید تا بدانید ساختمان بنایی چیست؟
بنایی زمانی بوجود آمد است که انسان اولیه به ایجاد غارهای مصنوعی با استفاده از سنگ، گل و لای و شاخ و برگ و چوب شروع کرد. در هزاره چهارم، مصر یک سری تکنیک های بنایی تاثیرگذاری را ابداع نمود که منجر به خلق اهرام مصر شد. اهرام یکی از چشمگیر ترین سازه هایی است که تا کنون ساخته شده اند.
انتخاب مصالح بنایی به شرایط آن زمان و آب و هوا بستگی داشت. در مصر از سنگ هایی مثل سنگ آهک، ماسه سنگ، گرانیت استفاده شده است، برای پر کردن شکاف ها، گچ و لاستیک بکار می بردند. رومی ها آغاز به ساخت سازه هایی با استفاده از بلوک های تراشیده رسی و سیمانی کردند. و اما امپراطوری ایران از آجرهای خشک شده در آفتاب برای ساخت بنا استفاده می کرد.
در دوران قرون وسطی از بنایی برای ساخت قلعه، کلیسا و پل ها بهره می بردند و برخی از این آثار هنوز پا برجاست. بنایی به تکامل خود ادامه داد و با پیشرفت ماشین آلات صنعتی، ساخت سازه ها آسان شد. ریاضیات نیز به پیچیده تر و پایدار تر شدن ساخت و سازها کمک کرد. در اواخر قرن نوزدهم، چارچوب های فلزی جایگزین آجر و ملات شدند و سنگ ها جای خود را به بلوک های بتنی دادند.
بنایی به ساخت و ساز و بازسازی با استفاده از مصالح ساختمانی مانند گفته می شود، یا در تعریف دیگر چسباندن مصالح ساختمان با ملات مورد نیاز (بتن، گچ، سیمان، سنگ، آجر، بلوک، آرماتور بندی و... ) با استفاده از حرفه و تجربه برای ساخت و یا بازسازی ساختمان، بنایی گفته می شود. ملات ماده ای است که از ترکیب ماسه، شن، سیمان، آهک یا خاک ساخته می شود. بنابراین بنایی شامل استفاده از مصالح مختلف برای ایجاد سازه هایی با اهداف متنوع نظیر ساختمان ها، تیغه های جدا کننده و یا دیوار خانه ها است.
در گذشته، استادکار بنای ساختمانی مسئول طراحی، اجرا و مدیریت کل پروژه ساختمانی بود. اما امروزه خدمات ساخت و ساز به بخش های مختلفی تقسیم می شود و افرادی از جمله مهندس، پیمانکار، استاد کار بنایی، کارگر ساده ساختمان و... در آن نقش دارند. ولی بنایی ساختمان که خدمات اجرایی ساخت و ساز را در بر می گیرد، بر عهده استاد کار بنا و شاگرد است.
استادکار بنا، به استادکارهای مختلف تقسیم بندی می شوند که به طور مثال شامل استادکار دیوار سقف، استادکار سنگ و سرامیک، استادکار گچ و... .
ساختمان بنایی به ساختمانی گفته می شود که از آجر، سنگ، بلوک و... توسط استادکارهای بنا در آن استفاده شده است. در چنین سازه ای، دیوارها بایستی به گونه ای ساخته شوند که تحمل تمامی بارهای قائم و جانبی را داشته باشند.
به طور کلی، سه نوع ساختمان بنایی مسلح، ساختمان بنایی غیر مسلح و ساختمان بنایی محصور شده با کلاف وجود دارد.
در ساخت ساختمان بنایی مسلح از مصالح بنایی مثل آجر، سنگ، بلوک سیمانی و ملات استفاده می شود. دلیل کاربرد مصالح بنایی در چنین سازه هایی معمولا افزایش تحمل بار و فشارهای وارده بر آن است. البته از میلگردهای فولادی نیز برای تقویت سازه و تحمل بارهای کششی استفاده می گردد. در واقع کارگر بنا با پر کردن حفره های مصالح بنایی با ملات و میلگرد فلزی به مسلح ساختن بنا کمک می کند.
ساختمان بنایی غیر مسلح به ساختمان بنایی گفته می شود که در ساخت آن از مصالح بنایی قدیمی و در دسترس مثل سنگ معمولی، خشت خام، آجر، چوب و... استفاده شود. در این نوع ساختمان بنایی دیگر بتن مسلح و میلگرد برای تقویت سازه بکار نمی رود. در چنین سازه هایی، دیوارهای ساده بایستی بارهای وارده را تحمل کنند.
معمولا ساختمان بنایی محصور شده با کلاف به منظور ایمن سازی ساختمان در برابر زلزله استفاده می شوند. در این نوع ساختمان بنایی، علاوه بر مصالح بنایی ساختمان مسلح، یک سری کلاف افقی و عمودی بتن مسلح نیز بکار می رود. کلاف های افقی وظیفه انتقال نیروی ناشی از زلزله به زمین را دارند. در نتیجه از گسستن اعضای سازه جلوگیری می کند. اما کلاف های عمودی نیروی لغزشی تحت تاثیر زلزله را به نیروی خمشی تبدیل می نماید. این کلاف ها اغلب به منظو افزایش ویژگی شکل پذیری سازه و یکنواختی آن اعمال می شود.
مصالح بنایی به دلیل مزایای متعددی که دارند، هنوز در ساخت برخی از ساختمان ها استفاده می شوند. حتی ساختمان هایی که در گذشته با این مصالح بنایی ساخته شده اند، هنوز با نوسازی و بهسازی قابل استفاده هستند. در واقع تکنیک های ساختمان سازی در گذشته با وجود ساده بودن، اما همچنان پر طرفدار است و مهندسین سازه را به چالش می کشد. البته این نوع ساختمان های بنایی یک سری معایب نیز دارند که در اینجا به بررسی آن ها می پردازیم:
استفاده از مصالح بنایی در ساخت و ساز به دلیل وفور این نوع مصالح بسیار ساده است. در واقع می توان با کمک نیروی کار ساده به ساختمان سازی با مصالح بنایی پرداخت. از دیگر مزایای آن می توان به سهولت در اجرای پروژه های ساختمانی در کم ترین زمان ممکن اشاره کرد. علاوه بر ظاهر زیبای بنا، این نوع سازه ها از دوام خوبی برخوردارند و تا سالیان دراز پا برجا هستند.
همچنین استفاده از عایق های صوتی و حرارتی در ساختمان مصالح بنایی به حداقل می رسد و نیازی به محافظت از سازه در برابر آتش سوزی نخواهد بود. از طرف دیگر برای جابجایی مصالح بنایی نیاز به پرداخت هزینه های گزاف حمل و نقل نیست و اغلب در محل ساخته و پرداخته می شود.
با وجود مزایای متعدد مصالح بنایی، قطعا یک سری معایب در استفاده از آن نیز پدیدار می شود. به طور مثال این نوع ساختمان های بنایی در برابر نیروهای وارده بر سازه از یکپارچگی لازم برخوردار نیستند. معمولا در ساختمان بنایی غیر مسلح، امکان مرتفع نمودن سازه وجود ندارد و تا حد مشخصی می توان سازه را بالا برد.
از طرف دیگر، به دلیل وزن بالای برخی مصالح بنایی از ایمنی کافی در برابر زلزله برخوردار نیستند. همچنین گاهی یک سری اتصال ضعیف بین اعضای سازه وجود دارد که منجر به گسستگی آن ها در شرایط مختلف خواهد شد.
خدمات بنایی نیز به دو دسته بنایی کلی و جزئی تقسیم می شود. خدمات بنایی کلی همانطور که از نامش پیداست، مربوط به کل خدمات ساخت و ساز یا بازسازی است. اما خدمات بنائی جزئی یک سری تعمیرات و بازسازی مختصر را در بر می گیرد. از انواع این خدمات می توان به گچ کاری، کاشی کاری، دیوار چینی، آجر چینی و... اشاره کرد.
شما برای تمامی مراحل ساخت و ساز از مراحل اولیه گرفته تا سفت کای و نازک کاری ساختمان، بازسازی کلی یا جزئی یا تعمیرات به خدمات بنایی نیاز دارید. در واقع بنا همواره نقش اصلی را در پروژه های ساختمانی ایفا می کند. بنابراین در صورت تمایل برای ساخت خانه و آپارتمان و یا بازسازی باید از یک استاد بنای ماهر کمک بخواهید.
هر چقدر برای نقشه ساختمانی و استخدام بهترین پیمانکاران ساختمانی و مهندسین هزینه کنید، باز هم نیاز به بنای خوب برای اجرای خدمات بنایی به بهترین نحو ممکن دارید. در غیر این صورت تمامی زحمات شما به باد خواهد رفت. در ضمن باید بدانید که هزینه خدمات بنایی ثابت نیست و به عوامل مختلفی از جمله تعداد نیروها، متراژ زمین، تعداد روزهای کاری، کیفیت مصالح و... بستگی دارد.
سخت ترین و مهم ترین بخش ساخت خانه، پیدا کردن یک استادکار بنای خوب است. افراد زیادی هستند که قول یک نتیجه عالی بعد از ساخت را به شما می دهند، ولی همیشه نمی توان روی حرف آن ها حساب باز کرد. استخدام بنا و بستن قرارداد بنایی نیاز به غربالگری دقیق قبل از شروع کار دارد. قبل از بستن قرارداد بنایی، چشم اندازی از انتظارات خود در پایان پروژه داشته باشید. اگر قبل از این کار با یک بنا یا پیمانکار در این زمینه صحبت کنید، ممکن است آنچه می خواهد را به شما دیکته کند.
نکته: قبل از هر اقدام نمونه کارهای استادکار بنایی را ببینید، و حتی از ساخت های قبلی پرسجو کنید. حتما استادکاری که می خواهید انتخاب کنید مرتبط با کار شما باشد.
بنایی ساختمان یک حرفه باستانی است که همچنان وجود دارد. انتخاب نیروی ماهر در حرفه بنایی از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که طول عمر ساختمان، ایمن بودن آن و کیفیت اجرا به مهارت استاد بنا و شاگرد او بستگی دارد. اگر به شغل بنایی علاقمندید یا می خواهید یک سری مهارت های اولیه بنایی یاد بگیرید، در اینجا به اصول بنایی و چگونگی بهبود مهارت های بنایی می پردازیم:
آجر چینی یکی از مهم ترین مهارت های بنایی است. چرا که پایه و اساس بسیاری از ساختمان با آجر شکل می گیرد. آجرها در ردیف های منظم قرار می گیرند تا دیوار را تشکیل دهند. سپس ردیف های آجری به هم متصل می شوند تا شالوده ساختمان را بسازند. چیدمان آجرها باید در یک خط و سطر و سطون قرار بگیرند (دیوار آجری باید تراز باشد)، آجر چینی مهارتی است که نیاز به تمرین دارد و هر کارگر بنا بایستی آن را یاد بگیرد.
بلوک چینی نیز از اهمیت بالایی در حرفه بنایی برخوردار است. چرا که بنا می تواند با چنین مهارتی، سازه هایی مثل دیوارها، فوندانسیون ها و دودکش ها را بسازد. برای ساخت سازه ای پایدار و ایمن باید بتوانید بلوک ها را با دقت بسیار روی هم بچینید، دیواره های بلوکی نیز مانند دیواره های آجری باید تراز باشند. همچنین بایستی توانایی بلند کردن بلوک های سنگین را برای بلوک چینی داشته باشید.
بنایی که مهارت بلوک چینی را فرا بگیرد، درآمد بیشتری کسب خواهد کرد. بنابراین اگر می خواهید در شغل بنایی پیشرفت کنید، باید چیدمان بلوک را یاد بگیرید.
ملات ترکیبی از سیمان، آب و ماسه است که برای چسباندن آجر، بلوک، سنگ و سایر واحدهای بنایی به یکدیگر استفاده می شود. زمانی که ملات به درستی مخلوط و اعمال شود، یک پیوند قوی ایجاد می کند. در نتیجه ساختمان بنایی در برابر شرایط محیطی و آب و هوا مقاوم خواهد بود.
ملات معمولا برای ساخت دیوارهای آجری، دیوارهای سنگی و یا سازه های بتنی کاربرد دارد. همچنین می توان از آن برای پر کردن شکاف بین واحدهای بنایی، پر کردن درزها، صاف کردن ناهمواری ها و آرماتور استفاده کرد.
بندکشی به فرایند جایگزینی و ترمیم ملات در آجرکاری، نمای ساختمان، سنگ کاری و... است. در واقع بندکشی یکی از مهم ترین مهارت های بنایی به شمار می رود. چرا که باعث استحکام و پایداری بنا می شود. بندکشی به بهبود ظاهر بنا نیز کمک می کند. تاک پوینت مهارتی است که یادگیری آن نیاز به تمرین و زمان زیاد دارد.
ساخت شومینه نیز یکی از مهارت های بنایی است که می توان از آن برای گرمایش، پخت و پز و... استفاده کرد. شومینه ها را می توان از مواد مختلفی از جمله سنگ، آجر، بتن و چوب ساخت. برای ساخت شومینه شما باید بدانیم چگونه آجر چینی کنیم، چگونه قاب بسازیم یا دودکش نصب کنیم.
ساخت پاسیو نیز یکی از مهارت های بنایی به شمار می رود که به شما امکان می دهد یک فضای باز کاربردی و جذاب در ساختمان ایجاد کنید. ایوان یا پاسیو به منظور لذت بردن از فضای باز یا برای سرگرمی ساخته می شود. یک ایوان خوب می تواند سال ها پایدار بماند و همچنین به ارزش خانه شما بیافزاید.
برای ساخت پاسیو باید شکل و اندازه آن را تعیین شود، متریال مورد استفاده را انتخاب شود و آن را طبق نقشه چید. سپس باید فوندانسیون را حفر شود، آجرها یا سنگ ها را در کنارهم چیده و ساخت به اتمام برسد.
ساخت دیوار یکی از معروف ترین مهارت های بنایی است که پایه و اساس هر سازه به شمار می رود. یک دیوار محکم می تواند وزن سازه را تحمل کند و از فرو ریختن آن جلوگیری نماید. ساختن دیوار نیاز به دقت زیادی دارد. چرا که دیوارها باید همسطح و صاف و تراز چیده شود.
بنایی یکی از قدیمی ترین حرفه ها است و ساخت دیوار یکی از اساسی ترین مهارت های آن محسوب می شود. بسیاری از کارهای بنایی مدرن شامل ساخت دیوارهای جدید یا تعمیر دیوارهای قدیمی است.
ساخت پیاده رو نیز یکی از مهارت های بنایی است که می توان آن را روی آب، بالای تپه یا در وسط شهرها بنا کرد. پیاده رو و گذرگاه ها به گونه ای ساخته شده اند که بتوانند وزن زیادی را تحمل کنند و تا مدت ها پایدار بمانند.
ساخت جاده ها نیاز به تکنیک ها و مصالح بنایی دارد و معمولا با استفاده از بتن و تکنیک های آجر چینی انجام می شود. کارگر بنا برای ایجاد جاده ها بایستی دانش مصالح بنایی، تکنیک ها و اقدامات احتیاطی را داشته باشد.
همانطور که گفتیم مصالح بنایی یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمان سازی به شمار می رود. این نوع مصالح به کار رفته در ساختمان های بنایی از مزایای متعددی برخوردار هستند. بسیاری از سازه های ایران از نوع بنایی هستند و در این مقاله به توضیح ساختمان های بنایی، انواع آن و مفاهیم مربوط به بنایی پرداختیم.
.png){kind=icon}
ورود / ثبت نام
