یکی از شایع ترین بحث های حقوقی در حوزه معاملات مسکن مربوط به تقسیم ارث در میان افراد بازمانده، متوفی است. لذا مشکلات مربوط به انحصار وراثت املاک از مهم ترین این موارد است. همانطور که میدانید بعد از درگذشت هر فردی موضوع انحصار وراثت املاک و داراییهای وی در میان فرزندان و همسرش مطرح خواهد شد. اما در واقعیت این موضوع حقوقی به خاطر عدم آگاهی درست و سطح اطلاعات کم از قوانین انحصار وراثت باعث خواهد شد که مشکلات زیادی برای خانواده ها ایجاد نماید.
بسیاری از خانوادهها به دلیل عدم آگاهی از شرایط انحصار وراثت ملک بعد از فوت عزیزانشان به مشکلات زیادی برخوردهاند. حتی در مواردی هم رابطه خوب بین خواهران و برادران خانواده به همین علت دچار تیرگی و اختلال می شود. همچنین بهتر است قبل از خرید خانه کلنگی در اصفهان چون بسیاری از این خانه ها ممکن است موروثی و سند رسمی نداشته باشند و یا دارای قولنامه عادی باشند بهتر است به نکات مربوط به آن توجه ویژه داشته باشید.
پس بهتر است قبل از تصمیم به خرید یا اجاره ملک ورثه ای تمامی جوانب آن را بررسی نمایید. به همین دلیل موضوع این مقاله در مورد بحث مهم شرایط انحصار وراثت املاک بعد از فوت افراد اشاره میکند. تا بتوانیم کمکی در جهت افزایش آگاهی افراد را ارائه کرده باشیم پس با ادامهی مقاله همراه باشید.
برای انجام معاملاتی که به صورت قولنامهای انجام میشود و خرید خانه ورثه ای یکی از آن دسته معاملات است، مقاله نکات مهم در خرید خانه قولنامه ای در املاک داران را بررسی نمایید.
بعد از مرگ هرفرد و معمولا بعد از سپری شدن مراحل خاکسپاری، اموالی که از او به جا مانده، توسط مراجع قانونی بین وراث تقسیم میشود. در ابتدا تعداد وراث باید مشخص شود. ( البته در مواردی که فرد فوتشده خانواده و همسری نداشتهباشد، وراث وی فامیل های دورتر او تشخیص دادهشده که تشخیص این مورد بر عهده مراجع قانونی است). بعد از انجام فرایند مشخص شدن تمامی مایملک متوفی ، تعداد وراث و میزان سهم هر فرد، املاک فرد متوفی به صورت عادلانه و به اندازهای که قانون برای آنها تعیین کرده به آن ها تعلق میگیرد. البته برای این فرآیند یک هزینه مشخص شدهای هم باید به مراجع قانونی پرداخت گردد پس تا این جا با کلیات قانون انحصار وراثت بیشتر آشنا شدهاید. از دیگر نکات مهم در مورد مبحث انحصار وراثت املاک یک فرد بعد از فوتش، تعیین آخرین محل سکونت فرد متوفی است. یعنی در این مورد تقسیم اموال، شهر محل سکونت وی و یا محل اموالش بسیار مهم است. بهتر است برای جلوگیری از هرگونه مشکلی به مشاوره حقوقی املاک در املاک داران سری بزنید.
کدام مرجع وظیفه رسیدگی به انحصار وراثت املاک را بر عهده دارد؟
شورای حل اختلاف محل سکونت فرد متوفی تنها مرجع رسیدگی به موضوع تقسیم اموال و املاک او در بین وارثانش خواهد بود.
مراحلی که باید برای انجام انحصار وراثت املاک انجام دهید:
- دریافت فرم مخصوص انحصار وراثت املاک فرد متوفی : اولین مرحله برای انحصار وراثت و تقسیم املاک و دارایی فرد فوت شده در میان وراثش دریافت فرم مخصوص انحصار وراثت یا فرم شماره ۱۹ از شورای حل اختلاف محل سکونت اوست.
این فرم شامل نام و مشخصات کامل هر یک از وراثاست که پس از تایید این فرم باید به شورای حل اختلاف تحویل دادهشود.
- تایید وراث فردی که فوتشده توسط دو شاهد: در این مرحله برای تنظیم شهادت نامه باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه شود. که در این شهات نامه دو نفر شاهد، شهات میدهند که تمام وراث فرد متوفی، همان افرادیهستند که در فرم انحصار وراثت به شورای حل اختلاف تحویل دادهشده است. همچنین این شهادت نامه بعدا به شورای حل اختلاف محل سکونت فرد متوفی تحویل داده خواهد شد.
- انجام مراحل مالیات بر ارث : در این مرحله از انحصار وراثت باید همه مالیاتی که به اموال منقول و غیر مقول فرد متوفی تعلق می گیرد پرداخت شود.
انجام مرحله ۳ به این دلیلاست که وراث فرد فوتشده باید لیستی از اموال و دارایی های مربوط به فرد متوفی را جمع آوری و سپس در اختیار اداره دارایی قرار دهند تا میزان مالیات بر ارث مشخصشده و توسط بازماندگان پرداخت شود. در آخر اداره مالیات به آنها یک رسید پرداخت مالیات خواهد داد که باید آن را به شورای حل اختلاف تحویل دهند.
- در مرحله بعد باید کلیه مدارک به شورای حل اختلاف تحویل دادهشود که این مدارک عبارت اند از :
- مدارک شناسایی (شامل کپی واصل شناسنامه و کارت ملی جدید) تمام وراث
- فرم امضا شده تمام وراث به همراه شاهدان که توسط دفتر اسناد رسمی تایید شدهاست.
- رسیدگواهی مالیات بر ارث که توسط اداره دارایی و مالیات به بازماندگان یا احدی از آنها به عنوان وکیل از طرف سایرین، تحویل داده شده است.
- گواهی فوت فرد متوفی
- گواهی انحصار وراثت فرد متوفی
- در مرحله آخر انحصار وراثت، شورای حل اختلاف تقاضای دریافت گواهی انحصار وراثت را با هزینه وراث در روزنامهای معروف با تیراژ بالا و به مدت یک ماه چاپ می شود تا در صورتی که وارث دیگری هم وجود داشته باشد مطلع شود و اعتراض خود را به شورای حل اختلاف اعلام نماید.
پس از گذشت یک ماه اگر شخص ثالثی ادعایی نداشت و همه چیز بدون مشکل پیش رفت، گواهی انحصار وراثت شورای حل اختلاف صادر میگردد. با صدور این گواهی وراث میتوانند کلیه املاک و دارایی شخص متوفی را بین خود تقسیم کنند تا افراد بتوانند برای خرید ملک ورثه ای قدام نمایند.
علت وجود دریافت گواهی حق انحصار وراثت املاک در چیست؟
معمولا بعد از مرگ هر فردی وراث وی برای دسترسی به اموال او نیازمند دریافت گواهی حق انحصار که توسط شورای حل اختلاف صادر می شود، هستند. در واقع میتوان گفت این گواهی به بازماندگان اجازه دسترسی به اموال متوفی و تقسیم آن ها را میدهد. اگر این گواهی حق انحصار وراثت را در اختیار نداشته باشند، اجازه دسترسی به اموال و حساب بانکی فرد متوفی را ندارند. همچنین تا پیش از دریافت این گواهی همسرو یا کسانی که از حقوق ماهیانه متوفی برخوردار هستند، عملا نمی توانند مبلغی را دریافت نمایند.
مدارکی که برای دریافت گواهی انحصار وراثت املاک نیاز دارید
-
اصل و کپی گواهی فوت فرد متوفی
- فرم استشهادیهای که در شورای حل اختلاف ثبتشده و در آن لیست وراث و شاهدان به همراه امضاها باشد.
- فرم لیست دارایی فرد متوفی، و تایید اداره دارایی به همراه رسید آن
- شناسنامه و کپی اصل صفحات
- در صورت ازدواج فرد متوفی عقدنامه و کپی از آن ضروری است.
هزینه های انحصار وراثت چقدر است و چه کسی باید پرداخت کند؟
قطعا هزینه های مربوط به گواهی انحصار وراثت بر عهده وراث است. اما میزان این هزینه برای همه یکسان نیست و به عوامل مختلفی از جمله هزینهی مربوط به تهیه مدارک و طی کردن مراحل اداری، هزینهی مربوط به اداره مالیات و هزینهی مربوط به وکیل بستگی دارد. در بعضی موارد نیز در صورت بدهی شخص فوتشده هزینه تسویه این بدهی ها نیز وجود دارد. به همین دلیل پرداخت هزینه های مربوط به انحصار وراثت املاک برای وراث هیچ فردی یکسان نخواهد بود.
تقسیم سهم الارث خانه
در صورتی که میراث فرد فوتشده خانه باشد، همسر و فرزندان او در آن شریک هستند. در تقسیم سهم ارث خانه، ارث همسر از ملک موروثی یک هشتم است. سهم فرزند دختر یک دوم کم تر از فرزند پسر در تقسیم ارث خانه است.
- در قانون به طور واضح بیان شده تا قبل از تقسیم شدن اموال هیچ یک از وراث حق دخل و تصرف در خانه یا فروش ملک را ندارند.
- بر اساس قانون اگر بعد از فوت شوهر، همسر او در خانه سکونت دارد، نمیتواند فرزندان را از فروش خانه منع کند. اگر فرد متوفی در وصیت نامه خود آورده باشد که همسرش تا زمانی که در قید حیات است می تواند در آن خانه زندگی کند پس فرزندان حق فروش خانه را ندارند.
- اگر متوفی در زمان حیات چند دنگ از خانه را به همسر و فرزندان خود بخشیده باشد و این مساله قابل اثبات باشد، وراث فقط چند دنگ باقیمانده را میتوانند بین خود تقسیم کنند.
- معمولا در تقسیم خانه، وراث برای خرید یا فروش سهم خود باید با یکدیگر توافق کنند. این یک روش مسالمتآمیز و رایج برای حفظ خانه در خانواده است.
- اگر شخصی وقتی همسرش در قید حیاتبوده خانه را به اسم او سند زدهباشد و خود در قید حیات باشد، فرزندان میتوانند ادعای ارث و میراث داشتهباشند. این مورد دقیقا مانند زمانی است که خانه به نام مادرشان است، ملک شخصی او یا مهریهاش باشد. و دقیقا، پدر و مادرِمادر نیز در ارث سهیم هستند.
گاهی املاکی که به ارث رسیدهاند مشکلات حقوقی را برای خرد و فروش دارند و لازم است که با یک مشاور املاک حرفه ای در این زمینه مشورت نمایید.
سخن آخر
طی کردن مسیر مربوط به دریافت گواهی انحصار وراثت املاک میتواند زمانبر باشد و هزینهی زیادی را نیز در بربگیرد. اما در نظر بگیرید شما بدون انجام این مراحل نمیتوانید به املاک و به طور کلی به تمامی اموال شخص متوفی دسترسی داشته باشید. قانوناً هیچ یک از وراث شخصی که فوت شدهاست نمی تواند سهم مربوط به خود را از اموال فرد متوفی برداشت کند. پس طیکردن این مراحل بسیار ضروری می باشد و شما باید با صبوری مراحل عنوانشده را طیکنید تا به نتیجه دلخواه خود دست یابید. یکی از نکات مهمی که قبل از خرید خانه باید بدانید آن است که حتما از ارثی بودن یا نبودن ملک آگاه شوید.
