عوامل زیادی وجود دارند که در طراحی پلان معماری تاثیرگذار است. همین طور یک معمار با تجربه باید با در نظر گرفتن محدودیت‌‌های زمین، قوانین و مقررات شهرداری وغیره بتواند نقشه‌ی سازه‌های مسکونی را طبق نیازها و تقاضای سرکارگر طراحی کند. در ادامه مقاله به ۷ نکته کلیدی در رابطه با طراحی نقشه ساختمان مسکونی اشاره خواهیم کرد.
در اینجا باید بدانیم که نقشه کشیده شده باید توسط نظام مهندسی تایید شده باشد، برای همین کار نیاز است به خواندن گام به گام نقشه‌های نظام مهندسی. معمولا ۹۰ درصد از افرادی که در سرمایه گذاری ملک شکست می‌خورند به خاطر عدم توجه به این موارد است.
۱- لکه گذاری و جانمایی فضاهای داخلی پلان
اصلی ترین و مهم ترین نکته در طراحی نقشه سازه مسکونی، در نظر گرفتن لکه گذاری نقشه و نمایش مکان استقرار محیط عمومی، نیمه عمومی و اختصاصی در نقشه معماری است. نکته دیگری که لازم است آن را در نظر بگیرید، شیوه لکه گذاری پلان معماری در آپارتمان‌های شمالی و جنوبی است که در ادامه در این مورد توضیحات بیشتری به شما ارائه می‌شود. در ضمن شما باید نحوه تشخیص ساختمانهای شمالی و جنوبی را بلد باشید.
لکه گذاری پلان معماری در زمینهای شمالی
شیوه لکه گذاری پلان معماری در زمینهای شمالی تا حدودی قابل تشخیص است. در ساختمانهای شمالی همواره محیط‌های عمومی، مثل اتاق پذیرایی، آشپزخانه یا نشیمن خصوصی نزدیک به حیاط طراحی میشوند و نور بهتری نسبت به دیگر محیط‌ها دارند. در پایانه‌های زمین نیز اغلب محیط های خصوصی، مثل اتاق خواب‌ها را در نظر می‌گیرند. لازم به ذکر است که برای تهویه و نور اتاق خواب‌ها باید از نورگیر استفاده شود.
طراحی نقشه ساختمان مسکونی و لکه گذاری پلان معماری در زمینهای جنوبی
بیشتر معماران در زمان طراحی پلان ساختمان جنوبی اشتباه بزرگی را متحمل میشوند. همین طور که مطلع هستید در ساختمانهای جنوبی از هر ۲ جهت شمال تا جنوب، نورگیری وجود دارد و این یکی از بهترین مزایای زمینهای جنوبی محسوب می‌شود. از جمله نکاتی که در طراحی پلان ساختمان های جنوبی باید به آن دقت کنید این است که نور از طرف حیاط به سازه تابیده شود.
از همین رو لازم است مکان‌های اصلی ساختمان، یعنی آشپزخانه و اتاق پذیرایی را در پایان محوطه اشغال و رو به حیاط معین کنید، این کار نورگیری در روز را به حداکثر می‌رساند. در این طراحی اتاق خواب‌ها را باید رو به خیابان قرار دهید. همان طور که می‌دانید بهترین نور در روز نور جنوب است و این نور در آپارتمان‌های جنوبی از طرف حیاط فراهم می‌شود. توجه کنید که لکه گذاری پلان معماری در ساختمانهای جنوبی را به گونه ای که در بالا توضیح دادیم طراحی کنید. چرا که اگر این گونه نباشد محیطی همچون پذیرایی و آشپزخانه نورگیری خوبی نخواهند داشت و بیشترین نور به اتاق خواب‌ها می‌تابد.
۲- کنترل کردن نور طبیعی
نور طبیعی در خانه از مواردی است که کیفیت فضاهای معماری را مشخص می‌کند. اما در بعضی فضاها، نور زیاد می‌تواند برای ساکنین خانه مزاحمت ایجاد کند. از جمله اشتباهات معماران و طراحان جدید در زمان طراحی پلان ساختمان این است که در محیط‌هایی که نور مستقیما به آنها می‌تابد، پنجره‌ها را طوری طراحی می‌کنند که کم ترین میزان نورگیری را به خود اختصاص دهند.
این مطلب ممکن است برای محیط پذیرایی درست باشد، ولی برای اکثر محیط‌های داخلی به این صورت نیست. چرا که در برخی فضاها باید میزان نورگیری رعایت شود که مزاحمت برای ساکنین ایجاد نکند. توجه کنید که سطح و شدت نور در محیط‌های داخلی، باید با مساحت و کاربرد آن فضا متناسب باشد. از همین رو لازم است بدانید که نورگیری اتاق پذیرایی و اتاق خواب‌ها نباید در یک سطح باشند.
از محیط‌های ضروری هر خانه می‌توان به آشپزخانه آن اشاره کرد که خانم‌ها اکثر اوقات خود را در آن جا می‌گذرانند. به همین دلیل نورگیری آشپزخانه امری بسیار مهم است. البته این را در نظر بگیرید که وسایل گرما زا مانند اجاق گاز، پکیج یا یخچال در داخل آشپزخانه و نور طبیعی که به آشپزخانه می‌تابد به خصوص در روزهای گرم تابستان بسیار آزار دهنده است. به این خاطر پیشنهاد ما به شما این است که فضای آشپزخانه نورگیری زیادی نداشته باشد.
روش‌های زیادی بری اضافه کردن نور به ملک وجود دارد که باید نحوه اضافه کردن نور بیشتر به خانه را بدانیم، این کار باعث می شود در قیمت ملک تاثیر مستقیم داشته باشد.
۳- به هر قیمتی واحد سه خوابه طراحی نکنیم!
بیشتر افراد طراحی واحدهای ۳ خوابه را به خاطر مشتری پسند بودن به واحدهای ۲ خوابه ترجیح می‌دهند. ولی باید این را در نظر بگیرید که در هر ساختمان و هر زیر بنایی نمی‌توان واحدهای سه خوابه بنا کرد. توصیه ما به شما این است که در زمین‌هایی که مساحت آنها کمتر از ۱۳۰ متر مربع است، واحدهای سه خوابه طراحی نکنید. چرا که این کار باعث می‌شود که کیفیت فضاهای دیگر ساختمان کم شود. در کل پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که زیر بنای سازه کم تر از ۱۳۰ متر مربع باشد واحدها را به صورت ۲ خوابه طراحی کنید تا همه فضاهای ساختمان با کیفیت و استاندارد در موقعیت خود قرار گیرند.
۴- طراحی نشیمن خصوصی
از مواردی که می‌تواند کیفیت نقشه معماری و رضایت ساکنین را زیاد کند طراحی نشیمن خصوصی در ساختمان است. البته نکته مهم تر این است که در نظر بگیرید درون چه آپارتمان‌هایی طراحی نشیمن خصوصی امکان پذیر است. مساحت ساختمانهای مسکونی و تعداد اتاق‌‌های خواب، دو امر مهم هستند که در طراحی نشیمن خصوصی، لازم است حتما آن را در نظر گرفت.
در ساختمان‌هایی که مساحت آنها بین ۱۴۰ تا ۱۸۰ متر مربع است بیشتر به صورت ۳ اتاق خوابه استفاده میشوند، همین طور در ساختمان‌هایی که مساحت آن ها زیر ۱۵۰ متر مربع است طراحی نشیمن خصوصی کار درستی نیست. اما مساحت ساختمان به تنهایی دلیل کافی برای طراحی نشیمن خصوصی نیست و باید حتماً به سیرکولاسیون، محیط‌های داخلی نقشه و نورگیری آن نیز دقت کرد.
۵- سیرکولاسیون و روابط فضاهای داخلی
در زمان طراحی پلان ساختمانهای مسکونی، حتما باید به سیرکولاسیون و روابط محیط‌های داخلی دقت کنید. نکاتی که در زمان طراحی پلان ساختمان باید به آن توجه کنید به شرح زیر است:
- اول اینکه نصب یک فیلتر در ورودی ساختمان بسیار ضروری است. این فیلتر سبب می‌شود که افراد به فضای عمومی و خصوصی مستقیما وارد نشوند. همین طور می‌توانند مکان خوبی برای طراحی رخت کن، آشپزخانه، کفش کن، سرویس بهداشتی و حمام باشد.
- آشپزخانه باید به گونه ای طراحی شود که به فضای ناهار خوری و نشیمن خصوصی دسترسی آسان داشته باشد.
- به این نکته توجه کنید طراحی پذیرایی باید طوری باشد که میهمانان حاضر در آن دید کاملی به محیط آشپزخانه نداشته باشند.
- در رابطه با سرویس بهداشتی و حمام نیز حتما به این نکته توجه کنید به صورتی آن را طراحی کنید که در ورودی آنها در اتاق پذیرایی، ناهارخوری و آشپزخانه قابل دیدن نباشد.
طراحی تراس در نقشه ساختمان مسکونی
وجود بالکن در طراحی نقشه ساختمانهای مسکونی و واحدهای آپارتمانی یک ضرورت است. در طراحی بالکن باید به نکات زیادی از جمله محل قرارگیری آن در پلان، دسترسی مناسب و همجواری با فضاهای داخلی، مساحت بالکن و جنبه نمایی آن توجه کرد. یک معمار یا نقشه کش ساختمان باید ایده خلاقانه برای دکوراسیون و تراس و پاسیو داشته باشد. در ادامه مهم ترین مواردی که در طراحی بالکن باید رعایت کنید را مورد بررسی قرار می‌‌دهیم:
۶- نقش و جانمایی تراس (بالکن) در پلان
طراحی بالکن در پلان ساختمانهای مسکونی و آپارتمان‌ها بسیار ضروری و کاربردی است. در طراحی بالکن حتما به نکاتی مثل محل قرارگیری آن در نقشه، دسترسی مناسب، همجواری با محیط داخلی و مساحت بالکن باید توجه کنید. در ادامه به چند نکته کاربردی در طراحی تراس اشاره خواهیم کرد:
بهترین محل قرارگیری تراس (بالکن) در پلان معماری
هم در ساختمانهای جنوبی و هم شمالی بهترین محل طراحی بالکن در نقشه معماری، همجواری با آشپزخانه و مشرف به حیاط است. البته این را در نظر بگیرید که بهترین کارکرد بالکن، زمانی صورت می‌گیرد که با محیط آشپزخانه ارتباط مستقیم داشته باشد.
حداقل مساحت تراس (بالکن)
مساحت تراس و مساحت مفید ساختمان با هم ارتباط دو سویه دارند. قاعدتا هر چه مساحت واحد بزرگ تر باشد تراس بزرگ یا بالکن در آن قرار داد. به طور کلی ابعاد بالکن را کم تر از ۱٫۵۰ متر مربع (یک متر و نیم ) طراحی نکنید.
سایر دسترسی‌های تراس (بالکن)
بالکن‌ها با طراحی به سبک پلان ساختمانی می‌توانند از محل‌های دیگری همچون اتاق پذیرایی، نشیمن، ناهار خوری و اتاق خواب‌ها نیز دسترسی داشته باشند. ولی اگر این بالکن‌ها، تنها بالکن موجود در ساختمانهای مسکونی باشند، کیفیت و کارایی آنها کاهش خواهد یافت. همچنین می‌توان گفت که نامناسب ترین مکان برای طراحی بالکن واحدهای آپارتمانی، این است که تراس را در مجاورت اتاق پذیرایی قرار دهید.
طراحی تراس (بالکن) در نمای اصلی ساختمان
در طراحی پلان ساختمانهای جنوبی حتما این نکته را در نظر بگیرید بالکن‌هایی که در نمای اصلی و رو به خیابان قرار می‌گیرند، اغلب جنبه زیبایی دارند و کارایی زیادی ندارد. این بالکن‌ها را لازم است به شکلی طراحی کنید که هنگام استفاده افراد، به نمای اصلی آپارتمان آسیبی وارد نشود. بدون شک آپارتمان‌هایی را دیده‌‌اید که به علت فرهنگ مختلف ساکنین هر واحد و بر اساس خواسته آنها برای استفاده از تراس، چه نمای زشت و نامتوازنی به خود گرفته‌اند.
همین طور برای زیبا به نظر رسیدن نمای بالکن آپارتمان، می‌توانید دیوار جلویی بالکن را، هم تراز با جداره اصلی نما طراحی نکنید و آن را مقداری جلوتر یا عقب تر از پوسته اصلی نما قرار دهید.
۷- مساحت و اندازه فضاهای داخلی پلان معماری
در زمان طراحی پلان ساختمان، حتما به ابعاد و کم ترین مساحت محیط داخلی نقشه معماری دقت کنید. علاوه بر تعداد اتاق خواب‌ها و مساحت زیر بنای واحدها، چند مورد دیگر برای طراحی پلان ساختمان وجود دارد که باید آنها را در نظر بگیرید. معمولا انبوه سازان و پیمانکاران ساختمانی توجه زیادی به این موضوع دارند.
مساحت آشپزخانه در طراحی نقشه ساختمان مسکونی
می‌دانید که آشپزخانه قلب هر خانه‌ای است، از همین رو مساحت آن نباید از ۱۰ درصد زیربنای مفید کمتر باشد. به عنوان مثال در ساختمانی با زیر بنای مفید ۱۴۰ متر مربع، مساحت آشپزخانه باید ۱۴ متر مربع باشد. البته باید نکاتی برای دکوراسیون آشپزخانه در دهن معمار باشد و حتما آنها را رعایت کند.
مساحت اتاق خواب ها
مساحت یک اتاق خواب استاندارد بدون در نظر گرفتن شکل اتاق و جداره ها باید تقریبا ۱۲ متر مربع باشد. البته این را در نظر بگیرید که این مساحت نیز، با صرف نظر کردن از محیط اشغال شده توسط کمدها به حساب می‌آید.
همچنین در طراحی پلان ساختمان، یک اتاق خواب مستر برای والدین در نظر بگیرید. کمترین مساحت اتاق خواب برای والدین از ۱۵ متر مربع نباید کم تر باشد. هر طراح باید تفاوت اتاق خواب مستر با سایر اتاق‌ها را بلد باشد.
جمع بندی
نکاتی که در این مقاله ذکر شد بسیار ساده اما مهم و کاربردی هستند و چنانچه نگاهی به آپارتمان‌های اطراف خود بیندازید می بینید که به این نکات در اکثر این ساختمان‌ها توجه نشده است. توصیه ما به شما این است که در طراحی سازه خود حتما این نکات را برای بهبود کیفیت آن رعایت کنید. مواردی همچون نور ملک، محل قرار گیری سریس بهداشتی، محل قرارگیری آشپزخانه، محل قرارگیری اتاق‌ها و تعداد آنها و متراژ آنها و غیره در ملک و روحیه‌ی فرد برای زندگی در آن بسیار مهم است، و این چند نکته کلیدی در طراحی نقشه ساختمان مسکونی است.
