راهنمای کامل لوله کشی ساختمان!

آنچه در این مقاله می خوانید:

لوله کشی ساختمان از گذشته تاکنون یک بخش اساسی در ساخت یک بنا به شمار می رود و در واقع نوعی ضرورت محسوب می شود. وجود این لوله کشی ها تا حدی مهم است که می توان بیان کرد بدون اجرای آن ها ساختمان برای زندگی مناسب نخواهد بود.

اجرای هر یک از لوله کشی های مرتبط با ساختمان نیاز به مهارت کافی و با توجه به قوانینی ثابت صورت می گیرد که به دست افراد متخصص در این زمینه انجام می شود. اجرای صحیح لوله کشی ساختمان از موضوعاتی است که اهمیت بالایی دارد. زیرا در صورت عدم رعایت آن ممکن است آب نشتی پیدا کند و خسارات جبران ناپذیری به ساختمان وارد شود.

در لوله کشی ساختمان از لوله های مختلفی نظیر چدنی، پلی استر، پلی اتیلن و غیره استفاده می شود. هر کدام جنس و کارایی متفاوتی دارند و نوع هر یک از آن ها در قیمت آن نیز تاثیرگذار است.

لوله کشی ساختمان دارای انواع مختلفی است که هر کدام ابزار مورد نیاز مخصوص به خود را دارند. از انواع این لوله کشی ها می توان به لوله کشی آب، گاز، فاضلاب و سیستم گرمایشی اشاره کرد. در ادامه به معرفی کامل هریک از این لوله کشی ها می پردازیم.

کاربرد لوله کشی ساختمان چیست؟

یکی از کاربردهای مهم سیستم لوله کشی در ساختمان های تجاری، مسکونی و اداری راه اندازی سیستم های گرمایش و سرمایش، آبرسانی و تخلیه مواد فاضلابی است.

سیستم های لوله کشی مختلف دارای کاربردهای فراوانی از قبیل لوله کشی آب سرد و گرم در تاسیسات ساختمانی، لوله کشی فاضلاب برای انتقال مواد شیمیایی، سامانه های پنوماتیک و هوای فشرده و شبکه های آبرسانی شهری، صنعتی و کشاورزی هستند.

لوله کشی یک ساختمان به طور کلی به دو بخش داخلی و بیرونی تقسیم بندی می شوند. آبرسانی به فضاهای مختلف آشپزخانه، تاسیسات موتور خانه، سیستم لوله کشی، لوله کشی آب سرد و آب گرم، سرویس بهداشتی و حمام از مهم ترین کاربرد بخش‌ های لوله کشی یک ساختمان است.

لوله کشی ساختمان

در مورد انواع لوله کشی ساختمان بیشتر بدانیم

لوله کشی ساختمان ها دارای انواع مختلفی است که هر کدام با توجه به کاربردشان در قسمت های مختلف خانه به کار می روند. در ادامه درباره انواع این لوله کشی ها صحبت خواهیم کرد:

لوله کشی آب

سیستم لوله کشی آب با هدف تامین آب شرب و بهداشتی در ساختمان طراحی و اجرا می شود. این سیستم آب مورد نیاز برای آشپزخانه، سرویس بهداشتی و حمام را از طریق لوله های خود تامین می کند.

به طور کلی در گذشته اغلب، لوله کشی آب به شکل روکار (انشعابی) و با استفاده از لوله فلزی انجام می شد. امروزه به دلیل فرسودگی و زنگ زدگی مداوم فلزها، لوله کشی آب به شکل توکار انجام می شود. در روش لوله کشی توکار لوله ها دچار ترکیدگی یا زنگ زدگی نمی شوند و نشت آب رخ نخواهد داد.

لوله کشی فاضلاب

لوله کشی فاضلاب یکی از لوله کشی های مهم ساختمان است که اگر به نحوه صحیح اجرا نشود، سبب آسیب‌رسیدن به لوله می شود. اجرای این نوع از لوله کشی ساختمان باید طبق اصول انجام گیرد تا بتوان از فرسودگی، زنگ زدگی و فرسودگی لوله جلوگیری کرد.

فاضلاب ها به طور کلی در دو دسته فاضلاب سبک (خاکستری) و سنگین طبقه بندی می شود. نوع لوله استفاده‌شده برای هر یک از فاضلاب های ذکرشده متفاوت است.

مدل دوم همان فاضلاب کف سرویس بهداشتی منازل است که در دسته فاضلاب خاکستری قرار می گیرد. نوع لوله به کار رفته برای هر یک از این لوله کشی ها متفاوت است. برای فاضلاب‌ سنگین، از لوله هایی با شیب و قطر بیشتر استفاده می شود.

در ساختمان های قدیمی لوله کشی های فاضلاب معمولا از جنس چدن است. این لوله های فاضلاب به یکدیگر توسط سرب و کنف متصل می شوند. به دلیل کیفیت پایین و هزینه بالا امروزه از لوله پولیکا برای لوله کشی فاضلاب استفاده می شود. این لوله ها و اتصالات آن، به وسیله چسب پی وی سی مخصوص و حرارت ملایم به یکدیگر متصل می شوند.

لوله کشی ساختمان

لوله کشی گاز

یکی از حساس ‌ترین لوله کشی ‌های ساختمان، لوله کشی گاز است که باید با دقت زیاد و به نحو احسن انجام شود. این نوع از لوله کشی با دو روش توکار و روکار صورت گرفته و در اجرای آن از لوله های گازی استفاده می شود.

در دسترس بودن گاز طبیعی در ساختمان های مختلف یکی از مهم ترین مزایای استفاده از این روش است. علاوه بر این قیمت تمام‌شده این نوع انشعاب هزینه چندانی را به جا نمی‌گذارد و بسیار مناسب است.

در اجرای لوله کشی گاز انواع لوله ‌های فولادی و لوله‌ های غیر فولادی مورد استفاده قرار می گیرد و انتخاب هر یک از این ها با توجه به آب و هوای منطقه سکونت صورت می گیرد. در بین آن ها رایج ‌ترین نوع، استفاده از روش توکار و لوله ‌های فولادی یا فلزی است.

لوله کشی گاز از زمان شروع به کار تا پایان کار نیاز به پرونده و طی کردن مراحلی دارد که در ادامه آن ها را بیان می کنیم.

تشکیل پرونده در سازمان نظام مهندسی و تعیین ناظر اولین اقدامی است که در شروع به کار باید انجام گیرد. این اعمال توسط افراد متخصص صورت گرفته و نیاز به مداخله صاحب خانه ندارد.

مرحله دوم انتخاب پیمانکار (مجری) لوله کشی گاز است که علاوه بر اجرای کار پیگیری پرونده ها را نیز بر عهده دارد. پایان عملیات لوله کشی در مرحله سوم و تأیید مهندس ناظر مرحله چهارم در روند اجرای لوله کشی گاز است. در صورتی که موارد بالا به طور کامل رعایت شود در مرحله آخر نصب علم و کنتور گاز (خانگی یا تجاری) صورت می گیرد.

لوله کشی ساختمان

لوله کشی برق

لوله کشی برق ساختمان، یکی دیگر از مهم ترین و حساس ترین مراحل ساخت ساختمان است که نیاز به توجه زیادی دارد. علت اصلی اجرای لوله کشی برق جلوگیری از پوسیدگی سیم های برق و عدم ارتباط بین این سیم ها با مصالح ساختمانی است. به طور کلی این لوله کشی مانع از خراشیدگی سیم ها و ایجاد جرقه و آتش سوزی می شود.

نکته ای که اهمیت زیادی دارد این است که اجرای لوله کشی ساختمان باید بر اساس یک نقشه مهندسی صورت گیرد. همچنین این لوله کشی باید توسط یک فرد با تجربه انجام شود تا همه چیز اصولی و بدون مشکل باشد.

لوله‌ های پلی اتیلن، لوله ‌های خرطومی پلاستیکی و فلزی از جمله لوله‌ هایی هستند که برای لوله کشی برق استفاده می‌ شوند. اما در بین آن ها لوله های خرطومی بیشتر به کار می روند. این لوله های برق را می ‌توان به راحتی خم کرد و در قسمت های مختلف جای داد.

لوله کشی آب باران

لوله کشی آب باران روشی برای جمع آوری و هدایت باران به درون چاه های جاذب است. نکته قابل توجه اینجاست که آن دسته از لوله‌ هایی که برای آب باران تعبیه می‌شوند، نباید به درون شبکه فاضلاب خانگی تخلیه شوند. این آب ها باید به درون چاه‌ های جاذب هدایت شوند.

آب های حاصل از بارش باران در بام ها، حیاط خلوت و نورگیرهای فاقد سقف از جمله آب هایی است که توسط این لوله کشی ها جمع آوری می شود و به سیستم مشترک فاضلاب و آب باران هدایت می شود.

لوله کشی پکیج و شوفاژ

لوله کشی پکیچ بایستی با دقت، اصولی و زیبا انجام شود تا کاری با کیفیت به صاحبان کار تحویل داده‌شود. به طور کلی لوله کشی پکیج به سه دسته زیر تقسیم می شود:

  • مختلط
  • با برگشت مستقیم
  • معکوس

هر کدام از این روش ها در ساختمان سازی کاربردهای متفاوتی دارند. اما نکته مهم در ارتباط با همه این لوله کشی های پکیج و شوفاژ این است که باید مسیر حرکت لوله‌ ها به درستی انتخاب شود. این کار هم به بهبود گرمایش محیط کمک می کند و هم دسترسی به لوله ‌ها به منظور انجام تعمیرات و هواگیری به آسانی انجام می شود.

لوله کشی ساختمان

نکاتی که قبل از لوله کشی ساختمان باید بدانید

در ادامه چند نکته مهم را بازگو می کنیم که دانستن آن ها قبل از انجام لوله کشی امری مهم محسوب می شود:

اولین نکته مهم در ارتباط با لوله کشی ساختمان این است که قبل از اجرای لوله کشی آب سرد و گرم ساختمان، باید مسیرهای عبور لوله را با رشته های کاری دیگر (ساختمانی، برقی، مکانیکی) بررسی کرد و تطابق داد. این کار از بروز هرگونه مشکلی جلوگیری می کند و از الزامات کار است.

مورد دوم آن است که برحسب شرایط اختصاصی اجرای کار، نقشه و طرح‌ ها در بسیاری از موارد ممکن است تغییر کند. مجری کار باید قبل از شروع کار موارد بسیاری نظیر عدم تداخل لوله کشی ‌های مختلف، سرگیر نبودن لوله ‌ها و مانع نبودن از باز شدن کامل درها و پنجره ها را کنترل کند.

نکته سوم که از اهمیت بالایی برخوردار است عدم دفن لوله ‌های آب باران در داخل قسمت های بتنی ساختمان است. آخرین نکته نیز رعایت حداقل فاصله بین لوله و سطوح خارجی است که باید ۲۵ میلی‌ متر باشد.

مواد مورد استفاده در انواع لوله کشی

مواد مورد استفاده در انواع لوله کشی با یکدیگر متفاوت است. این مواد با توجه به نوع لوله کشی و عملکرد مورد انتظار تعیین می شود. لوله کشی آب، لوله کشی گاز، لوله کشی فاضلاب و لوله کشی سیستم گرمایشی و لوله کشی عایق‌ های کابل هر کدام دارای استانداردهای مختلفی برای استفاده در این سیستم ها هستند.

همانطور که گفتیم میزان فشار، دما، شرایط خوردگی، فرسایش و احتمال ضربه در فرایند انتخاب مواد مورد استفاده در انواع لوله کشی تاثیر گذار است. زیرا این موارد لوله ها باید متناسب با شرایط عملیاتی انتخاب شوند. در ادامه با برخی از مواد متداول برای لوله کشی آشنا می شویم:

فولاد

فولاد پرکاربردترین ماده مورد استفاده در انواع سیستم‌ های لوله کشی است. این لوله ها در دو نوع بدون درز و جوشی در سیستم ‌های لوله کشی استفاده می شوند.

چدن

مقاومت بالا در برابر خوردگی و سایش در لوله هایی با جنس چدن دیده می شود به همین دلیل برای لوله کشی سیستم‌ های خطوط آب زیرزمینی معمولا از این لوله ها استفاده می شود.

مس

مس یکی از فلزهای نسبتا گران است به همین دلیل از این فلز در لوله کشی ‌های دقیق که دما عامل مهمی نیست استفاده می کنند. عدم نشتی و آلوده شدن آب در کنار عمر طولانی و دوام بالا از جمله ویژگی های لوله های مسی است.

پلاستیک

پلاستیک یکی از پرکاربردترین مواد برای لوله کشی است. این لوله ها بیشتر در صنایع ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌ گیرند. ارزان بودن، انعطاف بالا، سبک بودن و مقاومت زیاد از جمله ویژگی های این لوله ها هستند که باعث شده در سیستم ‌های لوله کشی خانگی کاربرد بسیار زیادی داشته باشند.

ویژگی مهم این لوله ها‌ این است که زنگ نمی ‌زنند، به همین دلیل گزینه مناسبی برای سیستم فاضلاب به شمار می روند.

هزینه لوله کشی ساختمان

قیمت کلی لوله کشی ساختمان بسته به نوع لوله، نوع لوله کشی، متراژ مصرفی، دستمزد لوله کش و دیگر تجهیزات مورد نیاز متغییر است. به همین دلیل به طور کلی، نمی‌توان در مورد قیمت تمام شده لوله کشی ساختمان صحبت کرد.

لوله کشی های ساختمان باید طبق نقشه ‌های مهندسی‌شده و توسط افراد خبره انجام شود تا با مرور زمان هیچگونه مشکلی در ساختمان ایجاد نشود. یکی از مزایای مهم در استفاده از افراد متخصص، بهینه سازی مسیر لوله‌ ها از طریق به کارگیری روش‌ های مهندسی لوله کشی است. این کار تا حدود زیادی در کاهش هزینه ‌های ساختمانی تاثیرگذاراست.

کلام پایانی

در این مقاله به طور کامل در مورد انواع لوله کشی ساختمانی صحبت و مواد مورد استفاده در این فرایند را نیز معرفی کردیم. انواع لوله کشی آب، لوله کشی گاز، لوله کشی آب باران، لوله کشی فاضلاب در یک پروژه ساختمانی مهم هستند و باید در نهایت دقت و توسط یک فرد خبره انجام شوند.

لوله کشی ساختمان مزایای زیادی را نیز به همراه دارد. دسترسی آسان به آب و برق و گاز در خانه یکی از مهم ترین این مزایا است. به خاطر داشته باشید تنها لوله و اتصال با کیفیت، تضمین کننده بازدهی مناسب سیستم لوله کشی و ماندگاری طولانی مدت نیست.

بلکه اجرای آن توسط یک مجری با تجربه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. چه بسا از لوله پنج لایه به عنوان بهترین لوله برای لوله کشی آب در ساختمان استفاده شده باشد، اما به دلیل ضعف در روش لوله کشی، لوله دچار نشتی آب شده است.