آنچه در این مقاله می خوانید:
تمامی پروژه های ساخت و ساز، از بازسازی یک ساختمان کوچک گرفته تا ساخت یک آسمان خراش مرتفع، روند مشابهی را طی می کنند. هر پروژه نیاز به برنامه ریزی و طراحی نقشه های اجرایی دارد و هر نقشه شامل فازهای مختلفی است. به طور کلی پروژه های مربوط به ساخت و ساز شامل سه فاز صفر، فاز یک و فاز دو پروژه هستند.
فاز صفر شامل فرایندهای کلی مطالعه، بررسی و آماده‌سازی اولیه نیازهای اساسی پروژه براساس اهداف تعیین‌شده و مطابق با استاندارد های مورد نظر است. برخی از این اطلاعات شامل شرایط اقلیمی پروژه موردنظر، سطوح دسترسی به مکان پروژه، ضرورت احداث، تامین منابع مالی، طرح توجیهی و اقتصادی پروژه و غیره می باشد.
پس از آنالیز فاز صفر پروژه از منظرهای مختلف، پروژه وارد فاز اول می شود. در حقیقت فاز یک شامل پیاده سازی داده های به دست آمده از فاز صفر است که در قالب طرح ها و نقشه های اولیه تحت عنوان نقشه های فاز یک ارائه می شود. فاز یک شامل اطلاعاتی چون کلیات طرح، محدوده طرح، طراحی محوطه، انتخاب تجهیزات و تاسیسات براساس نوع و ظرفیت سیستم و مشخصات کلی نمای ساختمان مطابق با قوانین و استانداردهای مصوب است که برای اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذی ربط چون بخشداری، شهرداری و غیره لازم است.
در نقشه های فاز یک علاوه بر شرایط اجرای سازه، می توان هزینه و زمان اجرای پروژه را نیز به طور دقیق برآورد کرد که معیار مناسبی برای ارزیابی و تصمیم گیری کارفرمایان، پیمانکاران و انبوه سازان است. در حقیقت می‌توان گفت فاز صفر و یک پروژه بیشتر نقش آماده سازی دارند. بخش اصلی طراحی و نقشه کشی برای ساخت و ساز یک بنا در فاز دو پروژه صورت می پذیرد. حالا می خواهیم بدانیم که فاز دو پروژه چیست؟ در ادامه همراه ما باشید.
تمامی فرایندهای صورت‌گرفته در فاز صفر و یک، پیش نیاز انجام فاز دو پروژه بوده که مستلزم توجه و دقت بسیار زیادی است. همانطور که اشاره شد فازهای صفر و یک شامل عملیات نقشه کشی هستند که اطلاعات بسیار محدودی چون معرفی پروژه و آشنایی مقدماتی را در بر می گیرند.
پس از تائید طرح و اخذ مجوزات قانونی یا صدور پروانه، لازم است که جزئیات کامل تری از طرح ارائه شود. به همین دلیل با استفاده از نقشه های فاز یک، نقشه های اجرایی یا نقشه فاز دو تهیه می شود. نقشه های فاز دو بسیار تخصصی تر و کامل تر از نقشه های فاز یک هستند.
فاز دو پروژه شامل پیاده سازی طرح ها و نقشه است و نقشه های آن طوری باید ترسیم شوند که کلیه اطلاعات و نکات مربوط به سازه مورد نظر را در بر بگیرند و برای اجرای پروژه به کار گرفته شوند. طراحی نقشه های فاز دو پروژه بر اساس مقررات ملی ساختمان و ضوابط سازمان مدیریت برنامه و بودجه صورت می گیرد.
از جمله اطلاعات مندرج در نقشه فاز دو می توان به اطلاعات اجرایی از قبیل نوع فونداسیون سازه مورد نظر، لیستوفر، ابعاد و سایز ستون های ساختمان، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات الکتریکی، جداول نازک گاری، مسیر لوله ها و نیز مشخصات کلی پروژه از جمله، اجرا، هزینه ها، مصالح و غیره اشاره کرد. نقشه های فاز دو پروژه مستلزم اندازه گیری و مشاهده بسیار دقیق جزئیات است؛ چرا که معمار و یا پیمانکار پروژه مورد نظر، با توجه به آن بتواند مراحل ساخت و ساز بنا را پیش ببرد.
ترسیم نقشه های فاز صفر و یک به دو صورت دستی و نرم افزاری امکان پذیر است. اما طراحی نقشه های فاز دو پروژه معماری تنها مستلزم استفاده از نرم افزار مخصوص معماری اتوکد و تسلط کامل بر آن برای ترسیم حرفه ای نقشه است.
به این صورت دیگر خطای انسانی مطرح نخواهد بود و عملیات ساختمان سازی با کیفیت بالایی صورت خواهد گرفت. طراحی نقشه فاز دو پروژه مستلزم داشتن تخصص در زمینه کار با نرم افزار اتوکد مخصوص معماری و نیز داشتن اطلاعات کافی در رابطه با سازه های مختلف است. تمامی نقشه های فاز دو به غیر از جزییات اجرایی بر اساس واحد متر ارائه می شود. جزییات اجرایی با واحد سانتی متر ترسیم می شود. در برخی موارد برای طراحی نقشه فاز دو از نرم افزار رویت نیز استفاده می شود.
نقشه های فاز دو، مرز میان طراحی و اجرا می باشند. به طور کلی نقشه های فاز دو پروژه ساخت و ساز شامل نقشه های فاز دو معماری، نقشه های فاز دو مکانیکی، نقشه های فاز دو سازه و نقشه های تاسیسات الکتریکی بنا هستند. تک تک جزئیات نقشه های فاز دو از اهمیت زیادی برخوردارند و باید با دقت و صحت بالایی صورت گیرد.
نکته مهمی که در تایید نهایی نقشه های فاز دو معماری اهمیت دارد، تطابق این نقشه ها با نقشه های سازه ای و نقشه های تاسیساتی است. در انتها مجموعه نقشه های ذکر شده مورد بازبینی و کنترل مهندسی معماری پروژه قرار می گیرد و پس از انجام هماهنگی های لازم، یک نقشه اجرایی برای معماران و مهندسین اجرایی طراحی و در اختیار آن ها قرار داده می شود.
نقشه هایی اجرایی فاز دو معماری شامل مجموعه نقشه ها و اطلاعات مورد نیاز برنامه ریزان و مجریان پروژه می باشد که طرح و ایده های آن توسط مهندس معمار پروژه ارائه و تهیه می شود. در آن اطلاعات معماری مرتبط با پروژه نظیر ویژگی ها و نوع مصالح انتخابی برای استفاده در سازه، جزئیات اجرایی بخش های مختلف ساختمان مانند بخش های داخلی و بیرونی و سایر موارد مشخص شده‌است. این اطلاعات به عنوان نقشه های اجرایی ساختمان در اختیار برنامه ریزان و مجریان پروژه قرار می گیرد. ترسیم نقشه های فاز دو معماری براساس مقررات ملی ساختمان و ضوابط سازمان مدیریت برنامه و بودجه صورت می گیرد که تمامی اطلاعات و جزئیات اجرایی را در بر می گیرد.
نقشه های فاز دو سازه و شیت های مربوط به آن توسط مهندس محاسب طراحی می شوند و جزئیات کامل فونداسیون ها، ستون های ساختمان، تیرها و پوشش سقف ها را شامل می شود. طراحی و محاسبه نقشه های سازه فاز دو پروژه نکته بسیار حائز اهمیتی است. چرا که با جان و مال انسان ها در ارتباط است. از طرفی حساسیت زیادی از طرف شهرداری، مهندسین مشاور و نظام مهندسی در این رابطه وجود دارد.
نقشه های تاسیسات مکانیکی، جزئیات دقیق مربوط به سیستم آب رسانی، دفع فاضلاب، پلان سیستم گرمایش و سرمایش سازه مورد نظر را شامل می شوند. برای نمونه چنانچه کارفرما قصد استفاده از سیستم گرمایشی در کف ساختمان داشته باشد، باید تمامی جزئیات مرتبط با طراحی آن در نقشه های تاسیسات مکانیکی فاز دو پروژه قید شود.
نقشه های تاسیسات الکتریکی توسط مهندس برق طراحی می شود و شامل شیت ها و مواردی چون سیستم روشنایی، کلید و پریز، آنتن ها، مدارهای تغذیه، علائم حریق و دزدگیر، دوربین مدار بسته و تلفن ساختمان را در بر می گیرد.
قبلا اشاره کردیم که نقشه های فاز دو پروژه، تمامی نقشه های اجرایی یک ساختمان و ترسیم آن ها را شامل می شود و پس از ترسیم و طراحی کامل به پیمانکار ارائه می گردند. تمام جزئیات ابعاد و اندازه ها باید به طور دقیق مشخص شده‌باشد که تنها با استفاده از نرم افزارهای مخصوص امکان پذیر است. برخی از مهم ترین موارد مورد توجه در نقشه های فاز دو پروژه عبارت اند از:
طراحی نقشه های فاز دو مستلزم توجه به تمامی نکات با جزئیات کامل است که در زیر به برخی از آن ها اشاره کرده ایم:
پس از تایید موارد مرتبط با نکات مهم فاز یک ساختمان، درباره تبدیل آن به فاز دو اتفاق نظر خواهد شد. در ادامه مراحل آن را معرفی خواهیم کرد.
اولین اقدام مهم برای تهیه کردن پلان های نقشه های فاز دو، تعیین سازه ساختمان و سپس ستون گذاری پلان و در نهایت آکس بندی است. ابتدا ستون ها باید نام گذاری شود. ستون های موجود در یک ردیف ساختمان، با حروف A،B ، C، D و غیره و ستون های ردیف دیگر با اعداد 1، 2، 3، 4، و... مشخص می شوند. ستون ها به صورت A1، A2، A3، B1، B2،B3 و غیره خوانده‌می شوند. نازک کاری ستون ها و اندازه گیری آکس ها باید از بین یا وسط ستون ها صورت گیرد.
اقدام بعدی موارد مرتبط با پله شامل تعداد پله و کد ارتفاعی پاگرد در هر طبقه و نیز مشخص کردن متریال های به کار رفته در پله با خط چین است. نازک کاری دیوارهای باکس پله نیز اهمیت زیادی دارد. همچنین نرده گذاری در جهت مخصوص پله برای جلوگیری از سقوط افراد و نیز خطوط برش و شماره گذاری پله ها نیز در این مرحله صورت می گیرد.
مرحله بعدی کف سازی و مشخص کردن سقف است. تمامی فضاها مثل آشپزخانه، سرویس بهداشتی، هال، پذیرایی و... باید کف سازی شود و مصالح کار شده در آن ها قید شود. سقف های ساختمان نیز باید با علامت خط چین مشخص شود.
مرحله بعدی تیپ بندی درب و پنجره، شامل جنس، ارتفاع و تعداد درب و پنجره است. تعیین جنس آن بسیار مهم است. علاوه بر درب و پنجره، توجه به شیب بندی بام، محل آبروها، کدهای ارتفاعی و خطوط جان پناه نیز اهمیت زیادی دارند. نما و مقطع نیز از مواردی است که باید با جزئیات کامل در نقشه فاز دو پروژه ترسیم گردد. پلان موقعیت، پلان فنداسیون و پلان تیرریزی نیز از اصلی ترین موارد نقشه های فاز دو هستند.
مزایای انجام طراحی نقشه های فاز دو پروژه در فرآیندهای مهندسی شامل کاهش هزینه ها، بهبود بهره وری، افزایش دستیابی به بازار، افزایش انعطاف پذیری، رقابت پذیری و افزایش رضایت مشتری می باشد. نکته مهم در طراحی فاز دو معماری عدم تغییر ماهیت پلان های تهیه شده در فاز یک معماری است.
نقشه های فاز دو امکان برخورداری از یک مدل طراحی دقیق، بهینه سازی زمان بندی ساخت و ساز، تخمین هزینه کارآمد، بهبود کیفیت تولید و امکان واگذاری کارآمد را فراهم می سازد. بنابراین باعث ایجاد همکاری و ارتباط کارآمد در طول فرایند می گردد. همچنین این نقشه ها اطلاعات آسان و جامعی را برای درک بهتر پروژه در اختیار کارفرمایان، پیمانکاران و انبوه سازان قرار می دهد. نقشه های فاز دو پروژه به تعریف نقش ها و مسئولیت ها در بین کارفرمایان و افزایش هماهنگی کمک می کند و بدین صورت ریسک های احتمالی پروژه را کاهش می دهد.
در این مطلب سعی کردیم به معرفی فاز دو پروژه و اهمیت اجرای آن در پروژه های ساختمانی بپردازیم. در حقیقت فاز دو شامل تمام پیچیدگی نحوه ساخت و توسعه پروژه و ارائه دقیق و کامل برنامه ها به صورت نتیجه و خروجی کار است که باید مورد تایید سازمان های دولتی قرار بگیرد. جزئیات مربوط به یک پروژه ساختمانی بسیار زیاد است که ما در این مطلب تنها به چند مورد مهم اشاره کلی نمودیم.
.png){kind=icon}
ورود / ثبت نام
