آنچه در این مقاله می خوانید:
امروزه با توجه به افزایش ساخت و ساز در کشور، لزوم هماهنگی بین مهندسین معمار در زمان طراحی، مهندس سازه و مهندس تأسیسات و همکاری آن ها در فازهای مختلف بیش از هر زمان دیگری احساس می شود. متاسفانه در کشور ما کمتر این هماهنگی دیده می شود. اصولا نقشه های که برای فاز یک طراحی می شوند، ساختمان را برای گرفتن تایید شهرداری مهیا و همچنین سازه را به کارفرما و استفاده کننده معرفی می کند. فاز یک، پیش نیازی برای طراحی فاز دو است. در این مقاله طراحی و نظارت فاز یک پروژه را مورد بررسی قرار می دهیم. پس با ما همراه باشید.
قبل از اینکه فاز یک پروژه را توضیح دهیم، بهتر است نگاهی کوتاه به مبحث نقشه معماری داشته باشیم. نقشه معماری در حقیقت شروع پروژه های ساختمانی است. اطلاعات بسیار زیادی در طرح های معماری وجود دارد که باید توسط نقشه های مختلف نشان داده‌شود.
البته اهمیت نقشه ها در فاز یک پروژه از بقیه مراحل بیشتر است، اما نقشه های معماری کاربرد فراوانی دارند و بدون وجود نقشه نمی توان هیچ پروژه ای را شروع کنید. زیرا پیمانکاران و انبوه سازان به یک طرح کلی از سازه نیاز دارند. پس نقشه های معماری مجموعه کاملی از پلان ها هستند که در اختیار مهندسین قرار می گیرند تا دید بهتر و دقیق تری نسبت به خصوصیات کلی ساختمان داشته باشند. خصوصیات کلی شامل پلان طبقات، ابعاد، مقیاس اندازه گیری هستند. نقشه توسط مهندسین معمار طراحی و توسط مجریان اجرا می شوند. این پلان ها دارای اطلاعات پیچیده هستند که باید به درستی خوانده و پیاده سازی شوند. این نقشه ها به چند دسته مختلف تقسیم می شود که در ادامه به آن اشاره می کنیم.
یک ساختمان می تواند دارای نقشه های مختلفی باشد. این نقشه ها نیز شامل قسمت های دیگر هستند. مثلا نقشه های معماری در سه فاز (فازصفر، فاز یک و فاز دو) تقسیم بندی می شوند که به صورت سلسله مراتبی قرار دارند. انواع نقشه های ساختمان عبارتند از:
این نقشه ها برای تمامی سازه ها مانند منازل مسکونی، آپارتمان ها، ساختمان های ادرای، درمانی، مراکز ورزشی، پایانه های مسافربری و غیره کاربرد دارد که همه پروژه ها شامل این سه فاز می شود.
هدف از فاز یک ساختمان آشنایی با پروژه و معرفی آن است. فاز یک پروژه پس از فاز صفر رسما کار خود را شروع می کند. فاز یک در یک کلام یعنی، پیاده‌سازی اطلاعات کسب‌شده از فاز صفر که نتیجه آن طرح ها و نقشه های اولیه است. تمامی مراحل ژیوتکنیکی و توپوگرافی در این بخش انجام می شود و بر اساس نتایج، نقشه های اولیه تهیه می شوند. نقشه های این بخش شامل پلان ها، نماها و مقاطع هستند که پس از طی کردن مراحل پایانی برای گرفتن مجوزهای لازم به شهرداری ها و بخشداری ها فرستاده می شوند. این نقشه ها توسط ادارات مربوطه بررسی و در نهایت مورد تایید قرار می گیرند.
برای اینکه پلان های طراحی شده مورد تایید باشند باید از مقیاس مشخصی در کشیدن آن استفاده شود. این نقشه ها باید در مقیاس های ۱:۵۰ تا ۱:۱۰۰ کشیده‌شوند. زمانی که تمام خصوصیات معماری مانند فضاهای متنوع، مشخصات مربوط به نمای بیرونی و داخلی ساختمان و نحوه استقرار آن تکمیل شد، می توان گفت فاز یک معماری تکمیل شده است.
در نقشه فاز یک معماری تمامی اطلاعاتی که از فاز صفر به دست آمده در این نقشه ها جای گذاری می شود. این نقشه ها و طراحی های معماری اولیه، فاز یک پروژه معماری نامگذاری می شوند. معرفی ساختمان به کارفرما و ارائه طرح های مورد نظر در این فاز قرار دارد. پلان های فاز یک شامل نقشه های طراحی معماری، مقطع های معماری، طرح های معماری و غیره هستند. کیفیت و دقت نقشه های فاز یک زمانی اهمیت پیدا می کنند که مبنای ارزیابی و تصمیم گیری کارفرما، استفاده کنندگان و سرمایه گذاران است. همچنین با استفاده از پلان فاز یک می توان عملیات متره و برآورد را انجام داد. نقشه فاز یک، باعث جلب توجه سرمایه گذاران می شود که در نهایت اجرای سازه، تأسیسات، برآورد هزینه ها و زمان اجرایی پروژه را مورد بررسی قرار می دهند.
کلیه نقشه های فاز یک به کارفرما ارائه می شوند و در صورت نیاز تغییرات لازم بر روی آن ها صورت گیرد تا پلان ها برای اخذ مجوزهای لازم آماده شوند. برای ساده تر شدن این قسمت پروژه برای افراد، از نقشه های راحت تر و حتی تهیه ماکت ها و ترسیمات دو بعدی و سه بعدی استفاده می شود تا قابل فهم باشد. معمولا در این نقشه ها برای این که عمق را نشان دهند، داخل دیوارها را پررنگ می کنند. حتی در این فضاها و کمد و مبلمان هم ترسیم می شود. همچنین حسن به کارگیری این ماکت ها و پلان های چند بعدی موجب می شود که مشکلات و کم کسری های موجود به راحتی مشخص شود و طراحان سریع تر به رفع آن اقدام کنند.
همانطور که در بالا گفته شد، برای این که بیننده از نتیجه کار اطلاع پیدا کند از فضاسازی و عمق دادن به نقشه ها استفاده می کنند. این مرحله با پررنگ شدنِ دیوارها و ترسیم لوازم خانه (مبلمان، اسباب خانه) تمامی قسمت ها به خوبی نمایش داده‌می‌شود. تغییرات در فاز یک پروژه به راحتی صورت می پذیرد که به نفع کارفرماها و انبوه سازان است. زیرا اگر تغییرات صورت نگیرد در مراحل بعدی مشکلات باعث ایجاد هزینه های مضاعف برای کارفرما می شوند. حتی در برخی از موارد حتی جبران وجود نخواهد داشت.
در فاز یک تمامی مشخصات پروژه از متراژ زیر بنا گرفته تا محل قرارگیری پلان، مشخص شدن مکان پیاده ها، نماها، ورودی های مختلف و غیره با تمام جزییات ذکر شده و جزء به جزء مورد بررسی قرار گرفته است. تمامی مشخصات گفته‌شده در بالا شامل موارد زیر است:
ارتفاع مناسب و استاندارد طبقات بستگی به تعداد طبقات ساختمان دارد. مثلا اگر سازه دارای زیرزمین باشد، باید ارتفاع دیوارهای آن ۲.۴۰ و سایر طبقات نهایتا ۳.۴۰ متر باشد. همچنین طول راه پله، تعداد پله ها و ارتفاع پله ها در نقشه فاز یک باید رعایت شود. پلان های مختلف در فاز یک پروژه شامل موارد زیر هستند:
برای این که یک ساختمان اصولی داشته باشیم باید از یک نقشه با ارزش استفاده کنیم. هزینه ای که برای طراحی نقش ارائه می شود، در دوام و کیفیت سازه تاثیر بسزایی دارد. همین امر، با گذر زمان به ارزش اقتصادی ساختمان می افزاید. پس هزینه ای که برای نقشه فاز یک صرف می شود را نمی توان هزینه اضافه دانست؛ زیرا با استفاده از نقشه فاز یک می توان پیمانکاران و کارفرمایان را در مورد طرحی که کشیده شده توجیه کرد. همچنین استفاده از ماکت و طرح های چند بعدی، به نوعی جزو طرح های توجیهی هستند که مربوط به فاز یک است.
همانطور که در بالا گفته‌شد مراحل نقشه کشی با توجه به تعرفه نظام مهندسی و نقشه کشی هزینه های مختلفی را در بر دارد. این هزینه های برحسب جدول تعرفه نظام مهندسی بر اساس متراژ بنا صورت می پذیرد. همچنین در صورتی که نیاز به بازدید کارشناس باشد، هزینه آن به صورت مجزا به هزینه طراحی نقشه اضافه می شود. هر منطقه و استانی سازمان نظام مهندسی و نقشه کشی مربوط به خود را دارد که زیر نظر سازمان نظام مهندسی مرکزی است.
امروز با پیشرفت نرم افزارهای نقشه کشی دیگر ترسیم نمای ساختمان و طراحی آن روی کاغذ مانند گذشته دشوار نیست. زمانی نه چندان دور برای ترسیم نقشه از کاغذهای مخصوص که به صورت شطرنجی است استفاده می کردند. زیرا طراحان به آسانی طراحی و سایزبندی نما را انجام می دادند.
این روزها بیشتر شرکت های نقشه کشی از برنامه اتوکد برای تهیه نقشه های فاز یک استفاده می کنند. نرم افزار اتوکد با ۳۵ سال سابقه بالاترین دقت را در تهیه نقشه دارد. برای ساخت و ساز از اولین مرحله تا نهایی ترین مرحله می توان از برنامه اتوکد استفاده کرد. هر کدام از مراحل نقشه کشی به عنوان یک پیش نیاز برای بقیه مراحل دیگر لازم است. زیرا بدون انجام فاز صفر نمی توان فاز یک را آغاز کرد و به طبع بدون انجام فاز یک نمی توان فاز دوم پروژه را شروع کنند.
فاز یک پروژه با هدف طراحی و شکل و اندازه ساختمان، اندازه اتاق ها، نمای بیرونی، راه پله ها و غیره انجام می شود. مهندسین معمار با توجه به ظاهر و نوع کاربری ساختمان، طرح شماتیک که همان پلان یا نقشه فاز یک است را طراحی می کنند. طراح نقشه های متنوعی از جمله سایت پلان، پلان طبقات، ارتفاع و حتی موارد اولیه پروژه را مهیا می کند. همچنین جهت صدور عوارض ساخت و ساز توسط مهندسین، نقشه فاز یک باید در مقایسه ۱:۵۰ یا ۱:۱۰۰ ترسیم شود. در این مقاله سعی کردیم طراحی فاز یک را به جزییات برای شما بازگو کنیم. امیدوارم نهایت استفاده را برده‌باشید.
.png){kind=icon}
ورود / ثبت نام
