آنچه در این مقاله می خوانید:
چقدر با آجر فشار آشنایی دارید؟ انسان های دوران نخستین، وقتی رد پاهای خشک‌شده خود را روی گِل ها دیدند، فهمیدند که می توانند کارهای بزرگی با آن انجام دهند. آن ها با استفاده از گِل و کمی کاه، خشت را ساختند. آن ها از غارها بیرون آمدند و خانه های خود را در دشت های وسیع و دامنه کوه ها ساختند. نمی‌دانستند همین کار به ظاهر کوچک سرآغاز چه تحول بزرگی در زندگی بشر است.
بعدها با ظهور جوامع و اختراع خط، برخی از این خشت ها را در آتش می پختند تا دستورات حکومتی را روی آن ها نگه دارند. وقتی آن ها استحکام خشت هایی که در جوار آتش بودند را دیدند، تصمیم گرفتند که برای خانه سازی از آن استفاده کنند. و این گونه بود که اولین نوع آجرها وارد زندگی انسان ها شد. آجر در ایران قدمتی دیرینه دارد و به قبل از زمان هخامنشیان برمی گردد. طاق کسری، بنای اسطوره ای و باشکوه ایران یکی از قدیمی ترین نمونه های ساختمان سازی با آجر است. امروزه صنعت آجر سازی پیشرفت چشمگیری داشته است و انواع و اقسام آجرها وجود دارند. که در ادامه به بررسی بیشتر آن ها خواهیم پرداخت.
همانطور که گفته‌شد، امروزه انواع مختلفی از آجرها وجود دارد که هر کدام کاربردی متفاوت دارند.
آجر سفالی یکی از ظریف ترین انواع آجرهاست که با نهایت ظرافت و دقت ساخته‌می‌شود. این آجرها شکل های متنوعی دارند و در قسمت های مختلف ساختمان استفاده می شوند. جذب کم آب، چسپندگی بالا با ملات و بالا بودن سرعت کار در هنگام استفاده از آجر سفالی، جزو مهم ترین مزایای آن است.
آجر لعابی، قدیمی ترین نوع آجر است که در ایران باستان بسیار استفاده میشده است. در بسیاری از کاخ ها و بناهای قدیمی از جمله پاسارگاد و تخت جمشید، پل دختر و غیره از این آجر استفاده شده‌است. به نحوی می توان گفت آجر لعابی با بخشی از هویت بناهای ایرانی گره خورده است. آجر لعابی مقاومت بالایی در برابر هوازدگی و عوامل فرسایشی دارد. همچنین دارای سطح صاف و صیقلی است که مانع نفوذ آب شده و در نتیجه مقاوت آن در برابر عوامل شیمیایی بالاتر است.
همانطور که از اسمش پیداست، این آجر مقاومت بالایی در برابر آتش و حرارت دارد که به دلیل ساختار منظم و مقاوم مولکولی آن است. آجر نسوز را از کانی ها و یوکه های معدنی می سازند و با سایر آجرها متفاوت است.
این آجر از سیلیکات کلسیم ساخته می شود. که ترکیبی از آهک و ماسه سیلیسی است. این آجرها نسبت به دیگر انواع آجر جذب آب بالایی دارند و در هنگام خشک شدن منقبض می شوند. همچنین مناسب محیط های اسیدی یا نمک های قوی نیستند.
آجر جوش یکی دیگر از انواع آجر است که با خاکی پخته می شود که بتواند در گرمای بیش از هزار درجه خمیری نشود. این آجر را در کوره نگه می دارند تا دانه های خاک، عرق کرده و به هم بچسبند. از آنجایی که عرق باید در کم ترین میزان خود باشد به آن ها گداز آور می زنند که همان اکسید آهن است و همین باعث تغییر رنگ آن از سرخ تا سیاه می شود.
نوع معمولی این آجر مقاومت خوبی در برابر عوامل خورنده ندارند و همین مسئله ضخامت مؤثر آن را کاهش می دهد و باعث آسیب پذیری بیشتر آن می شود. امروزه به علت استفاده از آب گل آلود و عدم توجه به اختلاط در ساخت ملات های سیمانی باعث آسیب پذیری بیشتر این نوع آجر شده‌است.
آجر فشاری نیز یکی از انواع قدیمی آجر است. از آن جایی که در گذشته کارگران گوشه های قالب را با دست کمی فشار می دادند تا مقاومت آن بالا برود، به آن آجر فشاری می گفتند. البته گاهی آجر گری یا آجر زبره یا آجر توپر نیز می نامند. استفاده از آجر فشاری در نوع جدید آن از زمان حضور روس ها در ایران باب شد. برای همین گاهی به آن آجر قزاقی نیز می گویند. این نوع آجر معایب و مزایای مختلفی دارد و یکی از انواع آجرهایی است که بدلیل مقاومت بالا در ساختمان سازی مخصوصا در روستاها بسیار محبوب است. از این رو برای آشنایی بهتر و جامع تر با این آجر با ما همراه باشید.
همان طور که گفته شد، این نوع از قدیمی ترین انواع آجر به شمار می رود که در گذشته در نقش دیوار های باربر ساختمان ها، طاق ضربى، ديوارهاى حمال، جدا کننده و هم چنين به صورت آبساب براى نماسازى استفاده می شده است. آجر فشاری، نوع پیشرفته خشت است که یعنی از آب و خاک رس ساخته می شود. در گذشته این آجرها محبوبیت زیادی داشتند، اما هر چه ارتفاع ساختمان ها بیشتر شد، استفاده از این آجر هم کاهش یافت. ولی به دلیل مقاومت بالایی که دارد هنوز در زیرکاری و سفت کاری ساختمان ها استفاده می شود.
این آجر خود انواع مختلفی دارد که در ادامه ذکر می شود:
وقتی آجر حرارات بیشتری ببیند به رنگ کبود کم رنگ یا سبز در می آید و به همین دلیل مقاومت بالایی دارد و در بخش هایی از ساختمان استفاده می شود که نیاز به مقاوم شدن دارد.
این آجر در نزدیک ترین شعله کوره ها آجرپزی قرار می گیرد. از همین رو ذوب شده و شکل هندسی خود را از دست می دهد و به صورت بلوری و به هم چسبیده درمی آید. برای همین مقاومت بسیار بالایی داشته و در پی سازی استفاده می گردد.
این نوع آجر فشاری نامرغوب ترین نوع آن است به این دلیل که حرارات کمی دیده و نمی توان برای آجر چینی از آن استفاده نمود.
همان طور که گفت شد، با توجه به انواع مختلف آجر فشاری، استفاده از آن مزایایی دارد که عبارتند از:
آجر فشاری نیز مانند هر محصول دیگری معایبی دارد که ممکن است مانع از استفاده آن شود.
هر آجری را بهر کاری ساخته‌اند. از آجرهای فشاری می توان در بخش های مختلفی از ساختمان استفاده نمود از جمله:
در هر تن آجر فشاری، حدود 450 تا 500 آجر وجود دارد. بنابراین برای محاسبه تعداد آجر فشاری لازم، باید نسبت به مقطع و نمای دیوار توجه کرد و درک صحیحی از چیدمان آجرها داشت.
نوع چیدمان دیوار نیز در محاسبه تعداد آجر مهم است. مثلا آیا دیوار از یک چیدمان معمولی برخوردار است یا خیر. اگر اصل اساسی در این محاسبات رعایت شود، بسیاری از اشتباهات رفع شده و نتایج مطمئن تری به دست می آید.
حال شکل دیواری با ضخامت 30 سانتی متر را در نظر گرفته و توجه کنید که به ازای هر آجری که در نمای دیوار وجود دارد، دو آجر هم در قسمت پشتی قرار گرفته است. اگر محاسبات مربوط به تعداد آجر را با توجه به نمای دیوار انجام دهید، ضخامت دیوار و تعداد آجرهای پشت کار را حساب نمی کند. بنابراین برای به دست آوردن تعداد صحیح عدد را در 3 ضرب کنید.
این روش برای دیوارها با ضخامت 20 و 40 سانتی متر نیز کاربردی است. اما باید همیشه مقطع و نما به صورت همزمان مدنظر باشد. با یک حساب ساده می توان گفت که تعداد آجر دیوارهایی با ضخامت 20 و 30 و 40 سانتی متر به ترتیب دو، سه و چهار برابر دیوار 10 سانتی متر است. این ضرایب با توجه به نوع چیدمان به دست می آید. اگر چیدمان به شکل دیگری باشد، ضرایب نیز تغییر می کند.
برای محاسبه تعداد آجر فشاری در دیوارهایی با ضخامت 10 سانتی، از این روش استفاده می شود:
در حال حاضر، ابعاد استاندارد موجود برای آجر فشاری عبارت اند از: ۵۱۰۲۱.۵ و ۵.۵۱۰۲۱.۵.
تعداد آجر فشاری 5 سانتی متر که برای دیوارهایی با ضخامت 10 سانتی متر نیاز است با این روش محاسبه می شود:
نکته: طول، همان تعداد آجر مورد نیاز برای یک متر ارتفاع است.
در گذشته از آجری فشاری در نما استفاده زیادی می شد و معمولا برای ساخت نمای خانه ها نیز مورد استفاده قرار می گرفت. ولی در حال حاضر از آجر فشاری در قسمت های دیگر ساختمان استفاده می شود.
کیفیت آجر فشاری نما بستگی به نسبت ترکیب مواد اولیه آن دارد. از آنجایی که آجر فشاری با آب و خاک رس ساخته می شود، اطلاع از ترکیب آب و گل و رعایت آن در کیفیت آجر فشاری نما بسیار مهم است.
نمای بیرونی ساختمان همواره در معرض سرما و گرما قرار دارد، بنابراین آجرهای استفاده شده در آن خیلی زود فرسوده شده و زیبایی نما را تحت تأثیر قرار می دهند. استفاده از آجر فشاری نما، به دلیل مقاومت خوبی که در برابر دمای محیط دارد، می تواند گزینه بهتری باشد.
از آن جایی که آجرهای فشاری دارای طرح ها و رنگ های مختلفی است، می تواند در نمای ساختمان استفاده شود؛ همان طور که در گذشته این کار را انجام می داده اند. در حال حاضر استفاده از آجر فشاری نما در نمای ساختمان در حال افزایش است و یکی از انواع پرفروش آجر فشاری است.
همان طور که گفته شد، آجر فشاری مقاومت بالایی در برابر عوامل محیطی چون گرما، سرما و یخ زدگی دارد و در نتیجه دیرتر فرسوده می شود و می تواند تا سال ها زیبایی ساختمان را حفظ نماید. از جمله مکان هایی که می توان از آجر فشاری نما استفاده کرد عبارتند از:
آجرها فشاری نما دارای ویژگی ها منحصر به فردی هستند که در برخی از آن ها عبارتند از:
نکته: در حال حاضر آجر فشاری نما به دو صورت دستی و ماشینی تولید می شوند که می توان هر کدام از آن ها را استفاده کرد. اما در هنگام استفاده باید به ضریب انقباض و انبساط لعاب توجه کرد. زیرا ممکن است در هنگام تغییرات دمایی، سطحش ترک بردارد.
در حال حاضر شرکت های مختلفی در ایران این محصول را با کیفیت های گوناگون تولید می کنند. قیمت آجر فشاری نما، با توجه به کیفیت محصول، شرکت تولید کننده، مواد اولیه تعیین می شود. بنابراین نمی توان برای آن قیمت ثابتی را تعیین کرد
با توجه به آن چه گفته‌شد، آجر فشاری نوع جدیدی از خشت زنی قدیمی است که مزایای متنوعی دارد و در برخی مناطق ایران که شرایط آب و هوایی و اقلیم خاصی دارد و رطوبت هوا بیشتر است، کاربرد بهتری می تواند داشته باشد.
هر چند که در حال حاضر این نوع از آجر محبوبیت گذشته خود را ندارد و به دلیل وزن زیاد و برخی موارد دیگر، با مصالح جدید جایگزین شده‌است.
البته از آجر فشاری در نمای ساختمان نیز می توان استفاده کرد که امروزه در حال افزایش نیز هست. وجود انواع گوناگون آجر فشاری نما در بازار و همچنین مقاومت بالا در برابر عوامل فرسودگی، باعث‌شده تا یک از بهترین گزینه های موجود در نمای ساختمان باشد. هرچند آجر فشاری در انواع مختلف آن مزایا و معایبی دارد، در کل تصمیم به استفاده از آجری فشاری و آجر فشاری نما از نوع دستی یا ماشینی آن، به عهده مهندسان ساختمان سازی است.
.png){kind=icon}
ورود / ثبت نام
