آنچه در این مقاله می خوانید:
سالن کنسرت والت دیزنی در مرکز شهر لس آنجلس، توسط فرانک گری طراحی و اجرا شده‌است. در سال 1987 لیلیان دیزنی که قصد داشت به یاد همسرش این مرکز موسیقی را بنا کند، از میان معماران برجسته، گری را برگزید. تکمیل شدن این پروژه به دلیل عدم تامین هزینه های مالی و مشکلاتی تا سال 2003 به طول انجامید.
نمای بیرونی این سالن برخلاف طرح اولیه گری که قرار بود سنگی باشد، از فولاد ضد زنگ پوشانده‌شده است. این فولادهای منحنی شکل را به بادبان های یک کشتی بزرگ تشبیه کرده‌اند که سقف سالن را پوشش داده‌است. طراحی فوق العاده و منحصر به فرد سالن کنسرت والت دیزنی نظر همه را به خود جلب کرد. از معماری ساختار شکنانه آن تا انعکاس بی نظیر صدای موسیقی که در تمام نقاط سالن طنین انداز است.
در کل می توان گفت که گری در طراحی و اجرای این بنا از تمام تکنیک ها و تجربیاتی که قابل دسترس هستند استفاده کرده تا سالن دیزنی را به بهترین شکل ممکن خلق کند. در ادامه به معرفی بیشتر و بررسی معماری این سالن که آن را به یک پدیده تاریخی در هنر معماری تبدیل کرده است، می پردازیم.
همانگونه که گفته‌شد در سال 1987 در کمیته ای به ریاست نیکلاس فهرستی از برترین معماران جهان مورد بررسی قرار گرفت. در میان این افراد، فرانک گری به عنوان معمار سالن کنسرت والت دیزنی انتخاب شد. زیرا گری به خوبی آنچه را که مردم می خواهند درک می کند.
می توان گفت گری یک معمار ساختارشکن است که با ثبات و هماهنگی میانه خوبی ندارد و ترجیح می دهد آثار خلاقانه ای از خود بر جای بگذارد. پروژه سالن والت دیزنی با اشکال هندسی نوآورانه خود به خوبی نشان دهنده ممکن کردن غیرممکن ها توسط فرانک گری است. به نوعی پروژه سالن کنسرت والت دیزنی صمیمیت بینایی و شنیداری خاصی را برای تجربه بی نظیر موسیقی فراهم کرد.
در طراحی سالن دیزنی کشش خاصی به طراحی مجسمه سازانه قابل مشاهده است. این کشش در پروژه های دیگر فرانک گری مانند توسعه خانه همسرش و در موزه بیلبائو نیز دیده‌می‌شود. در واقع می‌توان گفت که گری معماری غیرتقلیدی است که توانسته آثاری مثال زدنی و یونیک را خلق کند.
سالن کنسرت والت دیزنی پروژه عظیمی بود که با 274 میلیون دلار هزینه، ساخت آن چندین سال طول کشید. پروژه این ساختمان پس از طراحی های اولیه در سال 1987 با بروز مشکلات اقتصادی و مشکلات دیگر تقریبا تا سال 1997 کنار گذاشته‌شد. پس از آن دوباره با پرداخت برخی هزینه ها توسط خانواده دیزنی کارهایی انجام شد. اما استارت دقیق آن از سال 1999 زده‌شد و تکمیل شدنِ آن حدود 4 سال زمان برد. پس از مرگ لیلیان دیزنی، بالاخره در سال 2003 افتتاح این سالن موسیقی انجام شد.
اولین اجرای کنسرت در این سالن پرشکوه در بیست و سوم اکتبر 2003 برگزار شد که به مدت سه شب توسط ارکستر فیلارمونیک مورد اجرا قرار گرفت. پس از افتتاح شدن سالن والت دیزنی همه مردم از کیفیت صدا و آکوستیک قوی آن صحبت می کردند و این رضایت گری را به همراه داشت.
ورودی اصلی مجتمع از خیابان اصلی به گوشه ای از مجتمع منتهی می شود. این ورودی به یک حیاط بیضی شکل و یک راه پله بزرگ می رسد که به داخل ساختمان راه دارد. قسمت عظیمی از محوطه را باغ و فضای سبز تشکیل می دهد. همچنین یک مرکز آمفی تئاتر نیز با ظرفیت 300 نفر در محوطه آن تعبیه شده‌است.
سالن کنسرت والت دیزنی روی 6 طبقه پارکینگ بنا شده‌است که ظرفیت 3000 خودرو را دارد. ورودی های متعدد باعث‌شده که بتوان از خیابان های مختلف به داخل دسترسی پیدا کرد. در پارکینگ نیز پله برقی تعبیه‌شده تا افراد از طریق آن بتوانند به راحتی به سالن اصلی راه یابند. پله های برقی طبقه ششم، زیرزمین را به سالن بزرگ کنسرت متصل می کنند. مخاطبان هنگام استفاده از این پله ها می توانند با آثار هنری و نمایشگاه هایی که برگزار می شوند نیز آشنایی پیدا کنند.
ورودی ساختمان مانند بادبان های نقره ای، از انحناهای زیادی تشکیل‌شده که هر کدام به بخش خاصی راه پیدا می کنند. استفاده از زوایای خاص و منحنی ها در ساختمان را می توان از علایق فرانک گری دانست که در سالن والت دیزنی به خوبی قابل مشاهده است. در این ساختمان هر کدام از منحنی ها در انتها لبه های تیز و زاویه دار ایجاد کرده‌اند که جلوه خاصی به آن بخشیده‌است.
ساختمان والت دیزنی الهام‌گرفته از کشتی بزرگی با بادبان های خیس است که انگار با وسواس خاصی آن را طراحی کرده‌اند. سطح بیرونی ساختمان را از فلز فولاد ضد زنگ پوشانده‌اند که جلوه زیبایی از نور را در قسمت های زاویه دار و مواج خود به نمایش می گذارد.
چیزی که در نگاه اول توجه بازدید کنندگان را به خود جلب می کند، نمای خارجی منحنی شکل ساختمان است. مسلما اجرای این طرح دشواری های خاصی به همراه داشت؛ چرا که اشکال هندسی نوآورانه ای ارائه شد که برای دیگران چالش برانگیز بود. به همین دلیل گروه اجرایی گری از نرم افزاری که برای طراحی جت و هواپیما استفاده می شد، به نام کتیا، کمک گرفتند. زیرا نرم افزار معماری که بتواند شکل های سیال در طراحی گری را به تصویر بکشد وجود نداشت.
در واقع نرم افزارهای معماری با طراحی های دو بعدی و سه بعدی نمی توانستند جوابگوی طرح گری باشند. کتیا به دلیل داشتنِ قدرت محاسباتی پیچیده، توانایی بیشتری برای محاسبه طرح غیر متعارف سالن والت دیزنی داشت. چرا که باید هر بار این طرح ها روی یک مدل آزمایش می شدند تا از درستی آن ها اطمینان حاصل شود. بدون نرم افزار کتیا طراحی ساختمان والت دیزنی عملا غیرممکن بود.
در طراحی قسمت خارجی این ساختمان منحنی های موج داری به کار برده‌شده که به صورت نمادی از جریان موسیقی و جنب و جوش در لس آنجلس است. همچنین ظرافت خاصی که در اجرای نمای بیرونی و قرار دادنِ 300 سری قطعه در کنار یکدیگر بدون هیچ اثری به کار برده‌شده، مهارت بسیار بالای تیم اجرایی را نمایش می دهد.
لابی کنسرت والت دیزنی به گونه ای طراحی شده‌است که نور طبیعی به راحتی به تمام نقاط آن نفوذ می کند. شکاف های شیشه ای که در نمای ساختمان تعبیه‌شده، فضایی برای عبور نور به داخل ایجاد کرده‌اند که آن را خاص جلوه می دهد. به گونه ای که گویی نورهای عبور کرده در لابی سالن در حال رقصیدن هستند.
پیچ و خم ها و زوایایی که در قسمت خارجی ساختمان به کار گرفته‌شدند، به قسمت داخلی نیز ورود کرده و در آن جا مورد استفاده قرار گرفته‌اند. برای مثال در گوشه ای از این لابی بزرگ سالنی کوچک برای گردهمایی و سخنرانی تعبیه‌شده تا به بهترین شکل ممکن بتوان از فضای زاویه دار در گوشه ساختمان استفاده کرد. بسیاری از افراد این لابی را نماد پلی می دانند که انسان را از دنیای بیرونی به درون قلب و روح پیوند می دهد.
در طراحی این بخش از سالن با استفاده از چوب های منحنی و کمترین تفکیک فضایی، صمیمیت و گرمای خاصی بین مخاطبان و گروه ارکست ایجاد شده است. چیدمان شیب دار 2265 صندلی نیز به گونه ای انجام شده که مخاطبان نزدیکی و دید کافی به گروه اجراکننده کنسرت داشته باشند.
طراحی سالن کنسرت در واقع با حجم واحد همراه بوده و دهانه سازه فولادی که روی سقف قرارگرفته به اندازه تمام فضا طراحی شده است؛ بنابراین سالن را از ستون های میانی بی نیاز می کند تا باعث ایجاد مانعی برای دید نشود. این طراحی باعث شده که تماشاگران از هر نقطه سالن دید کافی به گروه ارکست داشته باشند. ستون های جعبه ای که در قسمت شمالی سالن کج شده اند و همچنین رنگ صندلی ها، هارمونی جالبی با فضای آن ایجاد می کنند.
از چوب زرد رنگ آلاسکا در طراحی استیج والت دیزنی استفاده شده است که باعث ایجاد انعکاس صدا می شود. در واقع می توان گفت بر آکوستیک و جنبه دیداری در این سالن با دقت بسیاری کار شده است؛ زیرا گری توانسته با ایجاد منحنی های موج دار در سقف و پارتیشن بخش های دیگر سالن، از خاصیت آکوستیک بودن آن به طور ماهرانه ای استفاده کند.
گری در هنگام طراحی با مشاوره گرفتن از یاسوهیسا تویوتا که مشاور و متخصص آکوستیک اهل ژاپن بود، روی تقویت صدای سالن با استفاده از فضا و ابزار مادی کار کرد. آن ها با ساختن مدل تالار در مقیاس کوچک تر این خواص را آزمایش می کردند تا بتوانند فضایی با بالاترین وضوح صوتی و بهترین سطح انعکاسی را ایجاد کنند.
طراحی ماهرانه پارتیشن ها و سقف منحنی در به کارگیری جهت تقویت صدا و انعکاس آن روشی بود که مورد استفاده قرار گرفت و جواب داد. به علاوه استفاده از چوب بلوط در کف، چوب صنوبر داگلاس برای دیوارها و سرو زرد آلاسکا برای صحنه در آکوستیک شدن سالن تاثیر بسزایی داشته است.
یکی دیگر از خلاقیت های گری در طراحی سالن والت دیزنی را می توان ارگ آن دانست. این ارگ در پشت صحنه اجرا قرار گرفته و از 6134 لوله (ستون های جعبه ای) ساخته شده است که گری از آن با نام سیب زمینی سرخ کرده یاد می کند. در واقع این ارگ را به شکل گل هایی برآمده از زمین می دانند.
در طراحی این ارگ مانوئل روزالس به کمک گری آمد تا بتوانند نمایی از یک سازه موسیقی را به نمایش بگذارند؛ زیرا طرح اولیه گری بیشتر فانتزی بود. ارگ سالن کنسرت پس از طراحی، توسط گلاتر گوتز در اوینگن آلمان ساخته شد.
لیلیان دیزنی علاقه بسیاری به باغ و فضای سبز داشت. به همین دلیل یک باغ در کنار سالن کنسرت طراحی شد که داخل آن آبنمای گل رز موزاییکی بزرگ قرار دارد. این آبنمای گل رز با شکستن بیش از دویست گلدان و 8000 کاشی توسط تیم اجرایی گری ساخته شد. جهت فضاسازی باغ نیز 6 گونه مختلف درخت ارکیده و درخت شیپوری صورتی در آن کاشته شده است. این باغ برای عموم مردم بوده و به عنوان یک فضای شهری در لس آنجلس از آن استفاده می شود.
در ساختمان والت دیزنی علاوه بر سالن کنسرت اصلی، فضاهای متعدد دیگری همچون کافه، آمفی تئاتر و کتابخانه نیز وجود دارند. نمای فولادی ساختمان در روز با انعکاس نور خورشید و در شب با منعکس کردن نورهای شهری زیبایی ساختمان را دوچندان می کند. به گونه ای که انگار با موسیقی هارمونیک روی سطوح منحنی می رقصند.
استفاده از پنجره هایی که اشکالشان از هیچ قاعده ای پیروی نمی کند و نوع در هم آمیختن نورهای طبیعی و مصنوعی در تمام سالن از شگفتی های کار گری است. او می دانست که شیشه ها و سطح مواج ساختمان که در هر گوشه و کنار آن دیده می شود تناسب خاصی با نوای موسیقی ایجاد می کند و می تواند بسیار جذاب باشد.
در سالن کنسرت والت دیزنی، فاصله بین گروه اجرا کننده روی صحنه و تماشاچیان به گونه ای است که مخاطب بتواند احساس نزدیکی و صمیمیت داشته باشد. به همین منظور به جای جدا کردنِ صحنه از دیگر قسمت های سالن، صندلی تماشاچیان را دور تا دور صحنه چیده‌اند تا گرمای بیشتری در آن میان جریان داشته‌باشد.
نمای فولادی خارج ساختمان به همراه فضای داخلی گرم، می تواند به خوبی دید از درون به بیرون معمار را نشان دهد. پس از ورود به ساختمان فضای زیبای لابی که با زوایای مختلفی از نور روشن شده و در بین ستون هایی از صنوبر داگلاس قرار گرفته بسیار چشم نواز است.
سالن کنسرت والت دیزنی با ساختار و انعکاس صدایی که دارد یکی از شگفت انگیزترین بناهای معماری جهان به شمار می آید. این ساختمان علاوه بر ظاهر انتزاعی و مدرنی که دارد، جنبه ای از معماری قدیمی را نیز در خود جای داده‌است. چرا که زمان ساختِ آن مانند بناهای تاریخی بسیار بزرگ چندین سال طول کشیده‌است.
پس از نصبِ فولادهای ضد زنگ در نمای ساختمان، مشکلاتی به وجود آمد. به دلیل شفاف بودن سطح فولاد، انعکاس شدید نور باعث افزایش تصادفات شد. به همین دلیل در سال 2005 پس از شکایت های پیاپی مجبور شدند فولاد ضد زنگ را سنباده کشیده و مات کنند تا انعکاس نور در آن کاهش یابد.
سالن والت دیزنی با معماری و طراحی منحصر به فرد و مخصوصا با داشتن خاصیت آکوستیکی که در اجرای موسیقی نقش بسیار موثری را ایفا می کند بهترین گزینه جهت اجرای کنسرت به شمار می رود. به علاوه به خاطر نوآوری های خاصی در طراحی و اجرا می توان از آن به عنوان نقطه ای برای جهش علم سازه و گذشتن از مرزهای کلاسیک نام برد.
سالن کنسرت والت دیزنی یکی از مشهورترین آثار فرانک گری است. این پروژه با خلاقیت های بسیار گری در طراحی ساختارشکنانه همراه بود که نظر بسیاری از منتقدین را به خود جلب کرد. اما نتیجه کار همگی را در حیرت فرو برد و آن را به یک اثر تاریخی ماندگار تبدیل کرد.
.png){kind=icon}
ورود / ثبت نام
